علت درد استخوان دنبالچه در بارداری و بعد از زایمان؟!

در حین زایمان، سر نوزاد از بالای استخوان دنبالچه عبور می‌کند و گاهی اوقات این موضوع می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی دنبالچه یا اجزای متصل به آن شود…

آسیب به دنبالچه حین وضع حمل در زایمان طبیعی به علت فشاری که جنین حین عبور از حفره ی لگنی به استخوان دنبالچه وارد می کند، ایجاد می شود. این فشار می تواند باعث آسیب خفیف یا دررفتگی و شکستگی این اسخوان بشود که میزان این آسیب بستگی به آناتومی لگن مادر، سایز جنین و طریقه ی زایمان و .. دارد.

در صورتی که بر اثر ضربه یا فشار بیش از حد، استخوان دنبالچه بیشتر از محدوده‌ی حرکتی بسیار کمی‌ که دارد، حرکت کند، این موضوع سبب آسیب‌دیدگی دنبالچه می‌شود. آسیب دیدگی دنبالچه موجب بروز التهاب و درد موضعی می‌شود. رباط‌ها، اجزای متصل به دنبالچه یا خود استخوان‌های دنبالچه می‌توانند از علل درد استخوان دنبالچه باشند. عفونت دنبالچه نیز می‌تواند موجب درد دنبالچه شود.

در حین زایمان، سر نوزاد از بالای استخوان دنبالچه عبور می‌کند و گاهی اوقات این موضوع می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی دنبالچه یا اجزای متصل به آن شود.

دنبالچه یا کوکسیکس (coccyx) در اکثر افراد ۴ مهره ی انتهایی ستون فقرات را شامل می شود. بالاترین مهره ی کوکسیکس ممکن است به مهره های پایینی جوش نخورد اما ۳ مهره ی تحتانی اغلب جوش می خورند و محل اتصال محکمی را برای عضلات و لیگامان های ناحیه ی لگن فراهم می کنند. پنج مهره ی جوش خورده ای که بالای کوکسیکس هستند، ساکروم نامیده می شوند. ساکروم و کوکسیکس معمولا حرکات محدودی دارند.

علاوه بر سایز بزرگ جنین، کوچک بودن حفره ی لگنی و پوزیشن نامناسب جنین، شکل ومیزان تحرک استخوان دنبالچه نیز در ایجاد آسیب موثر است.

درد استخوان دنبالچه در بارداری

استخوان دنبالچه کلا در زنان نسبت به مردان بلندتر می باشد و همین به طور طبیعی درد استخوان دنبالچه را در زنان نسبت به مردان چندین برابر می کند. در طول بارداری با توجه به رها شدن هورمون های متعدد شل کننده لگن و خصوصا پروژسترون عضلات لگن شل شده و زمینه برای تروماتیزه شدن دنبالچه هنگام نشستن محیا می شود. وزن جنین هم روز به روز بیشتر شده و گودی کمر هم افزایش می یابد و همه زمینه را برای تحریک استخوان دنبالچه محیا می کند.

چه علایمی به شما هشدار می دهند که دنبالچه آسیب دیده است؟

اگر در ناحیه ی دنبالچه احساس ناراحتی و سوزش و درد می کنید این یک هشدار است. درصورتی که حین نشستن، برخاستن و تلاش برای دفع مدفوع دردتان تشدید می شود، تمامی این علایم به نفع آسیب دنبالچه است.

آسیب دنبالچه چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک یا فیزیوتراپیست در صورتی که به آسیب دنبالچه شک کنند با انجام معاینه ی فیزیکی و تاریخچه گیری از بیمار تشخیص خود را تایید یا رد می کنند. گاهی لازم است یک عکس ساده (x-ray) نیز گرفته شود.

چگونه درمان می شود؟

در روزهای ابتدایی ماساژ یخ در ناحیه و استراحت پیشهاد می شود، به منظور این که تورم و التهاب کاهش یابد. ممکن است حتی یک مسکن مثل ایبوپروفن نیز تجویز شود. خوابیدن به پهلو راحت تر از سایر پوزیشن هاست.

اگر درد بیش از یک هفته طول کشید مسکن های قوی تر تجویز می شود و توصیه می شود از بالشتک هایی که فشار را از روی دنبالچه برمیدارند استفاده شود. حمام آب گرم نیز به میزان زیادی درد را کاهش می دهد. اگر یبوست دارید باید سعی در برطرف کردن آن داشته باشید چراکه یک عامل تشدید کننده بشمار می آید که برای رفع آن می توانید میزان مایعات مصرفی و غذاهای فیبر دار و فعالیت فیزیکی را افزایش دهید.

در مواردی که استخوان کوکسیکس در محل اصلی خود قرار ندارد و درد همچنان ادامه دارد فیزیوتراپی می تواند بسیار موثر باشد و توسط مدالیته های ضد درد و تکنیک های تخصصی درد را بهبود دهد و کوکسیکس را به محل طبیعی باز گرداند.

 در نهایت اگر هیچکدام ار این درمان ها موثر نبود، جراحی انجام می شود.

دارو درمانی
با تزریق داروی بی‌حس‌کننده‌ی موضعی در اطراف استخوان دنبالچه می‌توان درد دنبالچه را تا چند هفته برطرف کرد. برخی از داروهای ضد‌افسردگی و ضدصرع خاص نیز در تسکین درد دنبالچه موثر هستند.

جااندازی دنبالچه
از نظر درمانی در شرایطی که با معاینه مطمئن شویم علت درد از ناحیه کمر نیست و درد ارجاعی نمی‌باشد یک روش علمی‌که صرفا توسط برخی از متخصصین طب فیزیکی انجام می‌شود و تحت عنوان جا اندازی دنبالچه معروف است، عمده بیماران مبتلا به درد دنبالچه را از عمل خطرناک دنبالچه بی‌نیاز می‌کند.

مانیپولاسیون و فیزیوتراپی، تیوپ و تزریقات ضد التهابی در ناحیه دردناک هم می‌تواند کمک کننده باشد. اما بهترین درمان درد دنبالچه بدون جااندازی دنبالچه غیر قابل انجام است.

فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما نشان دهد که چگونه با انجام تکنیک‌های شل کردن عضلات کف لگن (مانند نفس عمیق کشیدن و شل کردن عضلات در هنگام ادرار یا مدفوع کردن) به تسکین درد دنبالچه کمک کنید.

درمان درد دنبالچه با ورزش
در مراحلی که درمان اولیه دمبالچه توسط متخصصین طب فیزیکی انجام شد، درمان های ورزشی دنبالچه انجام می شود. تقویت عضلات لگنی ، تقویت عضلات پارا اسپاینال کمری و ورزش های کششی خاص عضلات اداکتور و لگن می توانند موجب کمک به درمان استخوان دنبالچه با ورزش درمانی شوند

جراحی دنبالچه
طی یک عمل جراحی به نام کوکسیگکتومی، دنبالچه کاملا برداشته می‌شود. این روش درمانی تنها در صورتی پیشنهاد می‌شود که تمامی ‌روش‌های درمانی دیگر بی‌نتیجه بوده باشند.