شپش مو چه شکلی است؟/ علائم شپش سر در کودکان

در بسیاری از کودکان ابتلای اولیه به تخم های شپش علائم خاصی ندارد و مشکل اصلی زمانی است که خارش ایجاد می شود… اگر شما نقاط کوچکی لابلای موهای فرزندتان مشاهده کردید که شبیه به شوره ی سر هستند، ابتدا موهای آنها را شانه کنید. اگر به شانه چسبیدند به این معنی است که فرزندتان دچار شپش موی سر شده است!

شپش سر یا رشک چیست؟
شپش سر حشرات کوچک شش پا است که به پوست سر و گردن چسبیده و از خون انسان تغذیه می کند. اندازه هر کدام از این حشرات در حدود دانه کنجد است. تخم این حشرات را در انگلیسی nit و در فارسی رشک میگویند که توسط شپش های بالغ بر روی موها و در نزدیکی پوست سر چسبانده می شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به شپش هستند؟
کودکانی که در مدارس ابتدایی یا مهدکودک ها هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این حشره هستند. کودکان در این سنین اغلب بیشتر با هم ارتباطی نزدیک دارند و از وسایل هم مانند کلاه، کلیپس و … استفاده کنند، بنابراین احتمال ابتلای آنها بیشتر است. همچنین بزرگسالانی که با بچه ها در تماس هستند هم در معرض ابتلا می این حشره می باشند.

شپش چگونه انتشار پیدا می کند؟
شپش معمولا از طریق تماس مستقیم سر به سر گسترش می یابد که اجازه می دهد تا آفات از موی یک شخص به دیگران وارد شود. همچنین می تواند برای مدت کوتاهی در لباس و یا سایر وسایل شخصی زنده بماند، به همین دلیل استفاده از یک برس موی اشتراکی می تواند به آفت کمک کند که یک میزبان جدید پیدا کند. ولی این حشره نمیتواند پرواز یا پرش کند.

نحوه قرارگیری بر روی مو چگونه است؟
اگرچه شپش ها و تخم آنها (نیت) کوچک هستند، اما به راحتی با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند. شپش سر می تواند سفید، قهوه ای یا خاکستری تیره باشد. آنها اغلب در موهای پشت گردن یا پشت گوش ها یافت می شوند. حشرات بیضی شکلی هستند که به موهای نزدیک به پوست سر چسبیده اند. اگر شما سعی می کنید که انگشتانتان را به پایین بکشید، آنها حرکت نخواهند کرد. تحقیقات نشان می دهد که شانه زدن موهای خیس یک روش ایده آل برای تشخیص آلودگی است.

 علائم آلودگی به شپش در کودکان:
در بسیاری از کودکان ابتلای اولیه به تخم های شپش علائم خاصی ندارد و مشکل اصلی زمانی است که خارش ایجاد میشود. در این حالت ممکن است هفته ها یا ماهها از ابتلای اولیه سر به شپش گذشته باشد.

شپش موی سر بین بچه های ۳ تا ۱۲ ساله رایج است، بخصوص اینکه در مدرسه یا مهدکودک در تماس با بچه های دیگر هستند و این شپش ها به راحتی بین آنها منتقل می شوند.

مشکل زمانی آغاز می شود که پای یکی از این موجودات به خانه ی شما باز می شود. شپش ها خیلی زود سرایت می کنند و به سختی از بین می روند.

اگرچه نیش آنها بیماری زا نیست، اما می تواند باعث بروز حساسیت و خارش شده و پوست سر کودکان را ملتهب کند. البته اگر شپش ها درمان نشوند، ممکن است با خاراندن زیاد و مداوم پوست سر، عفونت های جدی بروز کند.

خارش مداوم پوست سر
خارش بی وقفه ی پوست سر که در اثر واکنش آلرژیک نسبت به نیش شپش ها بروز می کند، یکی از علائم رایج وجود شپش موی سر است. در واقع بزاق یا فضولات این انگل های مزاحم باعث بروز این احساس ناخوشایند می شود. بروز خارش بستگی به حساسیت پوست بچه ها نسبت به شپش دارد. در برخی موارد بعد از چند هفته ابتلا به شپش، کودک شروع به خارش سر می کند.

تحریک و سوزش پوست سر
گفتیم که بزاق یا فضولات شپش ها باعث بروز احساس خارش می شود. این خارش مداوم نیز باعث بروز تحریکاتی در پوست سر شده و ایجاد سوزش، التهاب و در موارد شدیدتر عفونت می کند.

لارو و تخم شپش
شپش ها نیز مانند هر نوع انگل دیگر از تخم در می آیند. تخم شپش در بین موها همانند نقطه های قهوه ای یا زرد خودنمایی می کنند. شپش های بزرگ روی ریشه ی موها و نزدیک پوست تخم ریزی می کنند. جایی که دمای مناسبی دارد و به آنها اجازه می دهد به مدت حداقل یک تا دو هفته تخم ها را مخفی کنند. اگر شما نقاط کوچکی لابلای موهای فرزندتان مشاهده کردید که شبیه به شوره ی سر هستند، ابتدا موهای آنها را شانه کنید. اگر به شانه چسبیدند به این معنی است که فرزندتان دچار شپش موی سر شده است.

زخم و عفونت
اگر پس از باز شدن تخم ها، لاروها آزاد شوند، شروع به خزیدن در بین موها کرده و پوست سر بچه ها را گاز می گیرند. در این مرحله جوش های ریز قرمز یا زخم هایی روی سر ایجاد می شوند. اگر این جوش ها یا زخم ها عفونی شوند، دردناک شده و پوسته پوسته می شوند.

تحریک پذیری بچه ها
بدون شک زمانی که سر بچه پر از شپش می شود، پوست سر شروع به خارش می کند و وقتی مشکلات اینچنینی رخ می دهد باعث می شود که بچه تحریک پذیر شده و رفتارهای غیرعادی نشان دهد.

دعوت به جلسه ی مدرسه
اگر از طرف مدرسه یا مهدکودک دعوت به جلسه ای در خصوص هشدار نسبت به اعلام ابتلا به شپش شدید، احتمال اینکه فرزند شما نیز دچار این مشکل شده باشد زیاد است. بنابراین لازم است پوست سر فرزندتان را بررسی کنید تا از وجود هر نوع شپش مطمئن شوید. در غیر این صورت امکان اینکه این موجودات ریز در تمام منزل تان پخش شوند زیاد است.

ورم غدد لنفاوی
موارد شدیدتر و جدی تر شپش ها ممکن است باعث بروز واکنش های ایمنی شوند که با تورم غدد لنفاوی در گردن همراه است. این مشکل زمانی بروز می کند که نیش های درمان نشده باعث بروز عفونت استافیلوکوکی شود. در این صورت گلبول های سفید که در غدد لنفاوی هستند زیاد شده و غدد متورم می شوند. خوشبختانه این مشکل با مصرف آنتی بیوتیک به سرعت برطرف می شود.

اختلالات خواب
شپش ها مانند اکثر انگل های دیگر در تاریکی فعال تر هستند. به همین دلیل شب ها جنب و جوش بیشتری دارند و باعث بروز مشکلاتی در خواب بچه ها می شوند.

ابتلای یکی از اعضای خانواده یا دوستان به شپش
اگر یکی از اعضای خانواده دچار مشکل شپش شده باشد، امکان اینکه کودکان نیز دچار این مشکل شوند زیاد است. لازم است که سر تمام اعضای خانواده بررسی شود. با مشاهده ی کوچک ترین علامتی از این موجودات ریز دست به کار شوید. امروزه شامپوهای ویژه ای برای رفع شپش در داروخانه ها وجود دارند که مشکل را برطرف می کنند.

آیا شما مشکوک به ابتلا به شپش سر هستید؟

شپش سر به تنهایی از بین نمی رود. اگر گمان می کنید فرزند شما آلوده شده برای تأیید تشخیص با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک اطلاعات درمانی مناسب را در اختیار شما قرار خواهد داد. این اطلاعات را با مدرسه فرزند خود در میان بگذارید تا دانش آموزان دیگر هم بررسی شوند.

هرقدر هم بهداشت را رعایت کنید ممکن است به شپش مبتلا شوید. در این صورت بهترین راه برای درمان استفاده از داروها و روش‌هایی است که متخصص پوست برای‌تان تجویز کرده است. البته برای این کار داروهایی هم وجود دارند که برای تهیه آنها نیازی به نسخه پزشک وجود ندارد از جمله شامپوهای «پایرترین» یا «پرمترین.» از دیگر داروهای مخصوص درمان شپش می‌توان به مالاتیون (که باید به پوست سر و موها مالیده شود و بعد شسته شود)، لوسیون بنزیل الکل (که باید برای ۱۰ دقیقه روی سر و مو باقی بماند و بعد شسته شود) و شامپوی لیندان اشاره کرد.

برخی از این داروها از عصاره گل داوودی یا ترکیبات مشابه آن تولید شده‌اند و بی‌خطر محسوب می‌شوند اما ممکن است برای کودکان مناسب نباشند. این محصولات شپش‌ها را می‌کشند اما تخم‌های آنها را از‌بین نمی‌برند. قبل از استفاده حتما دستور مصرف‌شان را با دقت بخوانید. ممکن است ۹ تا ۱۰ روز بعد احتیاج به مرحله دوم درمان پیدا کنید. اگر این درمان ۲ مرحله‌ای برای‌تان کارساز نبود وقت آن رسیده به پزشک متخصص مراجعه کنید تا داروهای قوی‌تری برای‌تان تجویز کند.

مایونز، سرکه و شانه مخصوص مصریان باستان!

برخی‌ معتقدند مایونز، سرکه سفید و عصاره درخت چای می‌توانند به صورت طبیعی شپش‌ها را از بین ببرند. گفته می‌شود اگر مایونز روی مو مالیده شود و یک شب تا صبح روی آن با کلاه کیسه‌ای مخصوص سر پوشیده شود شپش‌ها را خفه می‌کند. درمورد سرکه نیز اعتقاد بر این است که ماده چسبنده تخم‌ها را حل می‌کند و آنها را از روی مو جدا می‌سازد. اگرچه تاثیر این روش‌ها به طور علمی ثابت نشده است اما متخصصان معتقدند امتحان کردن آنها ضرری به بدن نمی‌رساند. با این حال بهتر است به عنوان اولین راه چاره به کار برده نشوند.

علاوه بر اینها می‌توان از شانه مخصوص شپش استفاده کرد. این شانه دارای دندانه‌های بسیار ریزی است که شپش‌ها و حتی تخم‌های آن را از روی مو جدا می‌سازد. درواقع اولین بار مصریان باستان از آن استفاده می‌کردند و آثاری از این شانه‌ها در مقبره‌های‌شان پیدا شده است. تنها نکته منفی وقت گیر بودن کار با آن است چراکه باید با دقت تک‌تک شپش‌ها و تخم‌های‌شان را از روی مو جدا کرد. بهتر است بلافاصله پس از استفاده از شامپوهای ضد‌شپش از این شانه استفاده کرد تا تمامی آثار شپش از روی مو پاک شوند.