شاید دیده باشید که فرزندتان طوری با اسباب بازی های خود بازی می کند که انگار آنها زنده هستند، با آنها صحبت می کند، برایشان اسم می گذارد و به آنها شخصیت می دهد. و اگر تا به حال پیش آمده است که ناگهانی قدمی در جایی گذاشته اید و فرزندتان جیغ کشیده است، باید بدانید احتمالاً روی دوست نامرئی او پا گذاشته اید و او یک دوست خیالی دارد.
داشتن دوستان خیالی بین کودکان چقدر رایج است؟
دوست های خیالی بین کودکان و نوجوانان مسئله رایجی است، و تقریباً یک سوم از کل کودکان دوست خیالی برای خود می سازند. این مسئله نه تنها طبیعی محسوب می شود بلکه بسیار خلاقانه است و به رشد کودک کمک می کند.
چرا کودکان دوست خیالی برای خود می سازند؟
کودکان به دلایل زیر دوست های خیالی بوجود می آورند
۱- برای رسیدن به فانتزی ها
ممکن است فرزند شما به سوپرمن، آلیس در سرزمین عجایب یا دیگر انیمیشن ها یا داستان هایی علاقه داشته باشد که دارای موجوداتی است که در زندگی واقعی وجود ندارند؛ با ساختن دوست خیالی که به یکی از این شخصیت ها شباهت دارد، آنها می توانند میل خود را برای داشتن چنین دوستانی برآورده کنند.
۲- برای رفع کسل بدون آنها
در مورد کودکانی که تنها هستند و همبازی ندارند نیز بوجود آمدن دوست خیالی دیده می شود، پس از رسیدن به سن مدرسه این دوستان خیالی از بین می روند.
۳- راهی است برای کنترل کمرویی آنها
دوستان خیالی فرصتی برای کودکان خجالتی فراهم می کنند تا بدون ترس از قضاوت شدن شروع به صحبت کنند.
۴- برای اینکه بعضی تقصیرات را گردن آنها بیندازند
برخی از کودکان نمی خواهند مسئولیت و تقصیر بعضی از کارهای خود را قبول کنند، و به همین دلیل می خواهند دوست خیالی خود را مقصر جلوه دهند. نباید اجازه داد کودکان برای مدت طولانی به این کار اقدام کنند، زیرا لازم است که مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرند و با عواقب آن روبرو شوند.
۵- برای پیدا کردن احساس کنترل
وقتی کودکان با والدینشان هستند، اغلب چیزی تحت کنترل ندارند. کودک می تواند به دوستان خیالی خود ریاست کند و این کار به فرزند شما حس کنترل را می دهد.
۶- تقویت کننده اعتماد به نفس
دوستان خیالی می توانند مورد دوست داشتن و عشق ورزیدن قرار گیرند یا حتی فقط دوستانی باشد که آنچه فرزند شما می خواهد را انجام دهند، بدون اینکه عواقب و سرزنشی در کار باشد. این کار می تواند به اعتماد به نفس فرزند شما کمک کند.
۷- به عنوان یک واسطه
ممکن است برخی کودکان از ابراز عقاید خود بترسند، و تمایل داشته باشند از دوست خیالی خود به عنوان واسطه ای برای بیان افکار و احساسات ناخواسته خود استفاده کنند. به عنوان مثال، فرزند شما ممکن است بگوید ” لولا (دوست خیالی) دوست ندارد به درون آب برود.”
۸- به عنوان مکانیسم مقابله
کودکانی که یکی از نزدیکان خود را به خاطر مرگ یا تغییر محل زندگی از دست داده اند، ممکن است در خیال خود فردی را ایجاد کنند تا با این فقدان کنار بیایند.
آیا داشتن دوست خیالی نشان دهنده اختلال روانی در کودک است؟
به طور کلی، دوستان خیالی نمود سالمی از معاشرت زودهنگام بچه ها دارد اما بعضی وقت ها می تواند فراتر از فقط یک همدم باشد و حتی در برخی موقعیت ها عقل و قدرت هم داشته باشد. در موارد نادر، دوستان خیالی می توانند واقعاً نشانه یک بیماری ذهنی باشند، مانند افرادی که از اسکیزوفرنی رنج می برند، بنابراین اگر کودکان هرگز در این زمینه بزرگ نمی شوند، ممکن است لازم باشد به دنبال علت باشید.
نقش دوستان خیالی در رشد کودک چیست؟
با داشتن دوست خیالی، کودکان هنر بازی کردن نقش ها را یاد می گیرند و قادر به تمرین نقش هر دو طرف یک مکالمه هستند و این مهارت های کلامی و رشد خلاقیت آنها را بالا می برد.
کودکان از چه سنی می توانند دوست خیالی ایجاد کنند؟
کودکان بین ۲٫۵ تا ۹ ساله تمایل به ایجاد دوستان خیالی دارند. آنها می توانند در ابتدا به شکلی شروع شوند و با رشد کودک تغییر کنند.
چه زمانی دوستان خیالی کنار گذاشته می شوند؟
دوستان خیالی معمولاً با بزرگ شدن کودک کنار گذاشته می شوند و بیشتر اوقات باید با دنیای واقعی مقابله کنند. آنها اغلب وقتی کودک به مدرسه می رود، فراموش می شوند؛ شروع تعاملات جدید به مرور باعث ناپدید شدن بی سر و صدای این دوستان خیالی می شود.
چه کسی می تواند دوست خیالی فرزند شما باشد
کودکان بسیار خلاق هستند و دوستان خیالی از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و می تواند در افکار هر کودک به شکلی باشد. دوستان خیالی دختران و پسران با هم تفاوت دارند. پسرها دوستان خیالی ای دارند که از آنها شایسته تر است یا حداقل برابر است، زیر می توانند ارتباط بهتری با آنها ایجاد کنند. دخترها ترجیح می دهند دوستانی را تصور کنند که شایستگی کمتری از آنها دارند تا بتوانند به نحوی دوستان خود را پرورش دهند.
بچه ها تظاهر به چه چیزی می کنند
دوستان خیالی می توانند هر چیزی که کودک شما می خواهد باشد، برخی از موارد گفته شده در ادامه چیزهایی هستند که ممکن است دوست خیالی فرزند شما به آن علت ایجاد شده باشند:
- آنها فرصت خوبی برای از بین بردن استرس فراهم می کنند، چون می توانند برای تخلیه ناامیدی هم استفاده شوند.
- کودک شما می تواند هنگام تعامل با دوست خیالی خود حس کنترل را بدست آورد، چون بزرگسالان نمی توانند آن را ببینند و چیزی با او سهیم شوند.
- وقتی هیچ کودک دیگری برای بازی نباشد، دوستان خیالی هم بازی هایی برای بچه ها بوجود می آورند
- دوستان خیالی امکان شروع تعامل کودک با دنیای خارج را فراهم می کنند.
- آیا کودکان می دانند که این یک دوست خیالی است
در موارد عادی، هر چقدر هم تعامل بین فرزند شما و دوست خیالی وجود داشته باشد، مهم نیست زیرا فرزند شما می داند که این دوست واقعی نیست و وجود آن به خود او بستگی دارد.
برخورد با دوستان نامرئی در کودکان
نکاتی برای کنار آمدن با دوست خیالی کودکان:
- زیاد در گیر نشوید یا با دوست خیالی تعامل زیادی نداشته باشید.
- وقتی صحبت از دوست خیالی او می شود اجازه دهید فرزندتان کنترلش را به عهده داشته باشد.
- با فرزند خود بازی کنید. اگر لازم است یک جای اضافه دور میز برای دوست خیالی کودک درست کنید، این کار را انجام دهید.
اگر کودک شما خواست این دوست خیالی را مقصر کارهایی که انجام نداده است یا تمیز نکردن اتاقش جلوه دهد، به او بگویید که هر دو شما بسیار به هم نزدیک هستید و می توانید هر دو با هم به تمیز کردن اتاق مشغول شوید.
سوالات رایج
در اینجا به برخی از سوالات رایج می پردازیم:
۱- آیا می توانم فرزندم را به داشتن یک دوست خیالی تشویق کنم؟
بهتر است کودک را تشویق به داشتن دوست خیالی نکنید، بلکه اجازه دهید تا این اتفاق خودش بیفتد. شما می توانید این فرصت را به او بدهید، بدون اینکه مزاحمتی برایش بوجود آید، اما به غیر از این نکته ای وجود ندارد. اگر فرزند شما هیچ دوست خیالی برای خود نساخت، به این معنی است که ترجیح می دهد با اسباب بازی ها مشغول شود یا کار دیگری انجام دهد.
۲- اگر دوست خیالی فرزند من ترسیده باشد چه کار کنم؟
گاهی اوقات کودکان از دوستان خیالی خود برای ابراز ترس ها استفاده می کنند. اگر دوست خیالی فرزند شما ترسیده باشد، به احتمال زیاد در واقع این فرزند شماست که ترسیده است، پس بهترین کار رسیدگی به علت ترس کودک است.
۳- اگر دوست خیالی فرزندتان رفتار بدی انجام بدهد باید چه کار کنید؟
فقط به فرزندتان یادآوری کنید که قوانین برای همه یکسان است، حتی دوست جدید نیز باید از آن پیروی کند. اگر دوست خیالی رفتار خیلی بدی داشت، پس باید به فرزندتان یادآوری کنید که لازم است هر دو در عواقب این کار بد سهیم باشند.
برخی از کودکان نمی توانند وجود دوست خیالی خود را به یاد نگه دارند، زیرا آنها ناگهان در ذهن کودک ایجاد می شوند تا نیاز او را برطرف سازند و با رفع نیاز آنها ناپدید می شوند. همه این مراحل بخشی سالم از رشد کودک است.