قرص کلسیم بعد از زایمان ضرورت دارد به این دلیل که شیردهی می تواند سبب از دست رفتن توده استخوانی بدن شود؛ کاهش ترشح هورمون استروژن در بدن است که وظیفه محافظت از استخوان ها را بر عهده دارد. برخورداری از یک رژیم غذایی سالم و متعادل حاوی منابع کافی کلسیم، پرداختن منظم به ورزش در دوران شیردهی توصیه می شود…
قرص کلسیم و منابع کلسیم بعد از زایمان
متخصصان زنان و زایمان در هفته‌های اول بعد از زایمان برای بانوان شیرده مکمل‌های آهن، قرص‌های کلسیم و انواع ویتامین‌ها را تجویز می‌کنند.
مواردی که بعد از زایمان در بانوان شیرده به آن توجه می‌شود تراکم استخوان، کمبود آهن، کلسیم و انواع ویتامین‌ها است، تجویز مکمل‌ها و قرص‌ها و تنظیم رژیم غذایی خاص بانوان شیرده، این کمبودها را جبران می‌کند.
در صورتی که برخی بانوان به دخانیات و مخدرها اعتیاد دارند توصیه می‌شود در دوران شیردهی از مصرف آن جلوگیری شود.
مصرف انواع میوه‌ها، سبزی‌ها و لبنیات در دوران شیردهی بسیار مفید است.
شیردهی پستانی بر سلامت استخوان ها تاثیر گذار است. حاصل مطالعات مختلف حاکی از آن است که اغلب مادران بین ۳ تا ۵ درصد توده استخوانی خود را در طول شیردهی پستانی از دست می دهند.
ولی با این وجود این عارضه بلافاصله پس از اتمام دوران شیردهی برطرف شده و استخوان ها مجدداً تراکم اولیه خود را باز می یابند. این کاهش توده استخوانی ناشی از نیاز روز افزون نوزاد در حال رشد به کلسیم است که از استخوان های مادر برداشت می شود.
افزایش نیاز بدن به کلسیم در این دوران به میزان شیردهی پستانی مادر و مدت زمان انجام این کار بستگی دارد. همچنین از دیگر عواملی که می تواند سبب از دست رفتن توده استخوانی بدن در این دوران شود کاهش ترشح هورمون استروژن در بدن است که وظیفه محافظت از استخوان ها را بر عهده دارد. ولی خوشبختانه این کاهش توده استخوانی در دوران شیردهی نیز همانند دوران بارداری حداکثر تا ۶ ماه پس از اتمام شیردهی پستانی برطرف شده و استخوان ها تراکم اولیه خود را مجددا بازمی یابند.
نکاتی برای حفظ سلامت استخوان ها در دوران بارداری و شیردهی
مراقبت از استخوان ها در تمام مراحل زندگی از جمله دوران بارداری و شیردهی دارای اهمیت بسیار زیادی است. برخورداری از یک رژیم غذایی سالم و متعادل حاوی منابع کافی کلسیم، پرداختن منظم به ورزش و فعالیت های بدنی و حفظ شیوه صحیح زندگی برای ارتقاء سطح سلامت مادر و جنین در این دوران بسیار ضروری است.
۱٫ مصرف کافی کلسیم
گرچه رفع نیاز بدن به کلسیم در کلیه مراحل زندگی امری ضروری است، ولی مصرف کافی این ماده معدنی مهم به خصوص در دوران بارداری و شیردهی به دلیل لزوم تامین همزمان مادر و جنین از اهمیت بسیار ویژه و بسزایی برخوردار است. بنا به توصیه کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا خانم های باردار و شیرده باید در این دوران روزانه ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم دریافت کنند. میزان این نیاز در مادران جوان زیر ۱۸ سال بیشتر بوده و به ۱۳۰۰ میلی گرم در روز افزایش می یابد.
منابع خوب کلسیم عبارتند از:
محصولات لبنی کم چرب مانند شیر، ماست، پنیر و بستنی
سبزیجات برگ سبز مانند کلم بروکلی، کلم چینی و کولارد سبز
کنسرو ساردین و قزل آلا با استخوان
توفو (پنیر سویا)، بادام و چیبس ذرت
مواد غذایی غنی شده با کلسیم مانند برخی انواع آب پرتقال ها، غلات و نان ها
علاوه بر آن پزشک معالج شما در صورت نیاز به منظور اطمینان از دریافت کافی کلسیم در دوران بارداری و شیردهی مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی لازم را برای شما تجویز خواهد کرد.
۲٫ پرداختن به ورزش و فعالیت های بدنی
استخوان ها نیز همانند عضلات در پاسخ به تمرینات ورزشی قوی تر می شوند. پرداختن به تمرینات منظم ورزشی به خصوص ورزش های متحمل وزن نظیر پیاده روی سریع، بالا رفتن از پله ها، رقص و تمرین با وزنه که بر خلاف نیروی جاذبه انجام می شوند در تقویت، استحکام و همچنین روند استخوان سازی بدن نقش بسیار مهم و موثری دارند. پرداختن به تمرینات منظم ورزشی در این دوران علاوه بر کمک به حفظ سلامت استخوان ها فوائد بسیار دیگری را نیز برای مادر به همراه دارد.
برخی از این فوائد به نقل از کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا عبارتند از:
کاهش عوارضی نظیر کمردرد، یبوست، نفخ و تورم
پیشگیری یا درمان دیابت بارداری
افزایش سطح انرژی
بهبود روحیه و خلق و خو
بهبود وضعیت بدنی
افزایش قدرت و استقامت عضلات
بهبود خواب شبانه
بازیابی سریع تر بدن پس از زایمان
پیش از شروع یا ادامه هر نوع فعالیت ورزشی در این دوران با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
۳٫ حفظ شیوه صحیح زندگی
استعمال سیگار در دوران بارداری بر سلامت جنین، استخوان ها و همچنین عملکرد قلب و ریه شما پیامدهای بسیار بد و نامطلوبی دارد. بنابراین در صورت استعمال سیگار برای ترک هر چه سریع تر آن با پزشک معالج خود صحبت کنید. مطمئنا او در این زمینه توصیه و راهنمایی های لازم را به شما خواهد کرد. علاوه بر آن مصرف الکل در دوران بارداری و شیردهی نیز علاوه بر به خطر انداختن سلامت مادر و جنین با اثرات سوئی بر سلامت استخوان ها همراه است. بنابراین سعی کنید توصیه های پزشک خود را به دقت دنبال کرده و از مصرف الکل در طی این دوران حساس اکیداً خودداری کنید.
توصیه های دارویی املاح کلسیم
۱٫ قرص ها بايد ۱ تا ۱/۵ ساعت پس از غذا مصرف شوند.
۲٫ در صورت امكان، از مصرف اين داروها طي ۲-۱ ساعت پس از مصرف ساير داروهاي خوراكي بايد خودداري شود.
۳٫ از مصرف همزمان ساير فراورده هاي حاوي كلسيم، فسفات، منيزيم يا ويتامين D بايد خودداري شود.
۴٫ از مصرف همزمان فراورده هاي خوراكي اين داروها با مواد غذايي حاوي فيبر و غلات بايد خودداري شود.
۵٫ به منظور تأمين نياز روزانه به كلسيم ، رژيم غذايي مناسب بر مصرف فراورده هاي حاوي كلسيم ترجيح داده شود.
۶٫ در صورت نياز، مصرف ويتامين D به ميزان كافي و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد به منظور افزايش جذب كلسيم توصيه مي شود.
۷٫ بمنظور جلوگيري از افزايش غلظت كلسيم در خون و ايست قلبي، دارو بايد به آهستگي تزريق وريدي شود.
۸٫ بروز عوارض جانبي اغلب بعلت تزريق سريع وريدي است. با ظهور اختلالات در الكتروكارديوگرام و اظهار ناراحتي از سوي بيمار، تزريق دارو بايد بطور موقت قطع شود و پس از آن طبيعي شدن امواج و رفع ناراحتي بيمار، ادامه يابد.
تداخلات دارویی املاح کلسیم
مصرف همزمان ساير فراورده هاي حاوي كلسيم با اين داروها ممكن است سبب افزايش غلظت كلسيم سرم، بويژه در بيماران مبتلا به عيب كار كليه شود. مصرف همزمان املاح تزريقي كلسيم با ديگوكسين ممكن است خطر بروز آريتمي قلبي را افزايش دهد. املاح تزريقي كلسيم ممكن است اثرات سولفات منيزيم تزريقي را خنثي نمايند. همچنين در صورت مخلوط نمودن ملح كلسيم با سولفات منيزيم، امكان رسوب سولفات كلسيم وجود دارد. فراهمي زيستي فني توئين و كلسيم بعلت تشكيل احتمالي يك كمپلكس غير قابل جذب كاهش مي يابد. جذب تتراسيكلين هاي خوراكي بعلت تشكيل كمپلكس هاي غير قابل جذب و افزايش pH داخل معده، ممكن است كاش يابد.
هشدار ها املاح کلسیم
۱٫ فراورده هاي حاوي كلسيم در موارد دهيدراسيون يا عدم تعادل ساير الكتروليت ها ،سابقه سنگهاي كليوي، عيب مزمن كار كليه، عيب كار قلب و فيبريلاسيون بطني در طول احياي قلب بايد با احتياط مصرف شود.
۲٫ در حين درمان كمبود بيش از حد كلسيم خون، اندازه گيري ميزان كلسيم سرم در فواصل منظم ضروري است.
