ناسازگاری rh مادر و جنین به چه معناست؟!

ناسازگاری rh مادر و جنین چه عوارضی دارد؟

اگر خون افراد Rh مثبت را به بدن اشخاص Rh منفی منتقل کنند نوعی آنتی‌ بادی در خون آنها تولید می‌شود که سبب خراب شدن خون می‌گردد و این حالت در مورد زنان بارداری نیز که خون آنها Rh منفی است ولی جنین Rh مثبتی در رحم دارند بروز می‌کند و منجر به ایجاد واکنش همولیتیک در خون جنین می‌شود به این عارضه اریتروبلاستوز جنینی و یرقان خطیر می‌گویند.

«ارهاش» خون نوزاد همیشه بستگی به پدر دارد بدین طریق اگر«ارهاش» خون پدر مثبت باشد، «ارهاش» خون نوزاد در اكثر مواقع مثبت می شود و در صورتی كه RH خون پدر منفی باشد، ارهاش خون نوزاد نیز منفی خواهد بود.

حال اگر مادری كه حامله است، «ارهاش» خونش مثبت باشد، هم نوزادان او، خواه «ارهاش» پدر مثبت و خواه منفی باشد سالم به دنیا خواهند آمد و به عبارت دیگر هیچ گونه اختلالی در وضع نوزادان «ارهاش» مثبت به وجود نمی آید.

اگر مادری كه «ارهاش» خونش منفی است حامله شود، در صورتی كه «ارهاش» خون پدر نیز منفی باشد نوزاد طبعا «ارهاش» منفی خواهد بود و هیچ گونه صدمه ای نخواهد دید.

ولی اگر پدر «ارهاش» مثبت باشد، بسیاری از نوزادان «ارهاش» مثبت به دنیا می آیند. چنانچه حاملگي مادر براي بار اول بوده و سابقه سقط جنین نداشته باشد و یا قبلاً به او خون «ارهاش» مثبت تزریق نكرده باشند، نوزاد اول همیشه و در هر حال سالم خواهد بود.

ولی اگر مادری كه «ارهاش» خونش منفی است برای بار دوم حامله شده و یا قبلا سقط جنین كرده باشد، نوزادش ممكن است به علت ماده ضد «ارهاش» كه در خون مادر به وجود آمده است، دچار مرض مخصوص یرقان نوزادان یا (اریترو بلاستوز ) Erythroblastosis گردد.

ناسازگاری خونی زن و شوهر و تاثیر آن بر جنین

ناسازگاری خونی زن و شوهر وقتی پیش می آید که زن از نظر Rh گروه خونش منفی و از آن شوهر مثبت باشد. ناسازگاریهای خونی فعلا اهمیت گذشته را ندارد، چون درمان آن در روزگار ما کشف شده است، ولی حتما باید زن و شوهر از این مسئله با خبر باشند و حتما پس از تولد نوزاد، گروه خونی او را تعیین کنند. تا به حال گمان می شد که مصونیت از بیماریها و عواملی که باعث آن می شود برای بدن مفید است. مصونیت در اثر عوامل بیماریزا یا عواملی که سبب پیدایش و تحریک آنتی کورسازی بدن که نتیجه آن مصونیت است، به وجود می آید.

امروزه ثابت شده است گرچه آنتی کورها برای بدن مفیدند، اما برخی اوقات نیز زیان آورند و مثال خوبی که در این مورد می توان بیان کرد، همین مسئله ناسازگاریهای خونی زن و شوهر است. 

وقتی که مادری Rh منفی، صاحب جنین Rh مثبت می شود، ممکن است مادر نسبت به این ماده مصونیت پیدا کند و یا به عبارت دیگر آنتی کور ضد Rh بسازد.

این آنتی کور در جنینهای شکم دوم به بعد (کمتر در شکم اول) از طریق جفت وارد خون بدن جنین شده و گلبولهای قرمز خون او را از بین می برد و او را به کم خونی و زردی شدید و حتی مرگ مبتلا می سازد. 

درمان جدید مبارزه با آنتی کورسازی مادر است. بدین معنی که پس از تولد جنین مادر Rh منفی، اگر نوزاد Rh مثبت باشد، فوری آنتی کور ضد Rh به او تزریق می کنند و نمی گذارند گلبول قرمز Rh مثبت جنین که وارد خون مادر شده است، مراکز آنتی کورسازی بدن را تحریک کند. بدین وسیله این دو یکدیگر را خنثی و دفع می شوند و دیگر دستگاه آنتی کورسازی مادر برای مبارزه با ماده Rh جنین به کار نمی افتد و جنینهای بعدی سالم به دنیا می آیند.

ماده ضد Rh در بازار به نام «روگام» یا «پارتوبولین» است و حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از تولد جنین Rh مثبت به مادر تزریق می شود.

اگر زن و شوهر هر دو Rh منفی باشند، مشکلی ندارند. باز اگر زن Rh مثبت و شوهر Rh منفی باشد، مسئله ای پیش نمی آید. گاه نوزادان یکی دو روز پس از تولد زرد می شوند. اگر مسئله Rh در کار نباشد، به آن «زردی فیزیولوژیک» می گویند و سبب آن اختلاط کمی از خون مادر با خون جنین است که کبد جنین آن را دفع و به صورت زردی تظاهر میکند.