خانمی كه زایمان كرده است در واقع مسئول تغذیه خود و نوزادش میباشد، پس باید رژیم غذایی خود را با دقت انتخاب كند. رژیم بعد از زایمان باید با دقت دوران بارداری رعایت شود. خوردن همه مواد مانند حبوبات و دانه‌های مغذی، میوه‌های تازه، سبزیجات و غذاهایی كه پروتئین و كلسیم و آهن را به فراوانی فراهم می‌‌كنند باید مورد توجه قرارگیرد. اما زائو باید از خوردن بعضی از مواد غذایی باید پرهیز کند. ما در این مطلب سعی می کنیم غذاهایی که بعد از زایمان نباید خورد را به شما معرفی کنیم و به شما بگوییم خوردن کدام مواد غذایی بعد از زایمان ممنوع است.
غذای ممنوع برای زائو
خوردن برخی از مواد غذایی بعد از زایمان و دوران شیردهی می تواند بر تغذیه نوزاد تاثیر می گذارد و اگر شما در این دوران در انتخاب مواد غذایی خود دقت نکنید و از غذاهای ممنوعه پس از زایمان مصرف کنید،ممکن است نوزاد از خوردن شیر شما سر باز بزند و یا در صورت خوردن شیر دچار ناراحتی هایی شود.
مطلب پیشنهادی: مراقبت های بعد از زایمان؛ کارهایی که پس از زایمان باید انجام دهید
خوردن کدام مواد غذایی پس از زایمان ممنوع است؟
۱- الکل و فرآورده های الکی
مصرف الکل در دوران شیردهی می تواند باعث ضعیف شدن مادر و نوزاد شود و همچنین مشکلاتی مانند: خواب آلودگی و فرو رفتن در خواب عمیق غیرعادی در نوزاد شود.
۲- غذاهای نفاخ
خوردن انواع کلم ها و فلفل و همچنین برخی از حبوبات مانند عدس و یا لوبیا هر چند ممکن است باعث تحریک گاز معده در مادر نشوند اما نوزاد را می تواند درگیر مشکلات ناشی از تحریک شدن گاز معده، بکند. در این موارد توصیه می شود خوردن این دست از مواد غذایی بصورت گاه به گاه باشد تا تحریک کننده اصلی شناسایی شود.
۳- مواد غذایی کافئین دار
قهوه، نوشابه های سیاه و همچنین نوشیدنی های انرژی زا می تواند عاملی باشد تا نوزاد شما دچار بی خوابی و بی قراری شود. در دوران توصیه میشود که مصرف چای محدود شود.
۴- آن دسته از ماهی هایی که دارای جیوه هستند
خوردن ماهی هایی که دارای جیوه هستند به سیستم عصبی نوزاد شما آسیب می رسانند. ماهی هایی که در دریاهای جنوب کشور صید می شوند غالبا دارای جیوه هستند. البته این موضوع و شناسایی این دست از ماهی ها نیاز به مطالعه و بررسی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه اینجا کلیک کنید.
۵- غذاهایی که دارای مواد نگهدارند هستند
عذاهایی که حاوی مواد نگهدارنده هستند می تواند برای نوزاد شما حساسیت زا باشند.
آیا جگر برای زن زایمان کرده ممنوع است؟
زنان پس از زایمان می توانند می توانند هفته ایی یکبار از چگر بعنوان جایگزین گوشت استفاده کنند. جگر منبع خوبی برای تامین فولیک اسید و آهن بدن است و علاوه براین دارای ویتامین های A ،B12 ،C ،D است. اما در رابطه با مصرف جگر بعد از زایمان باید به این نکته نوجه داشت که پختن زیاد جگر می تواند ویتامین های آن را از بین ببرد. توصیه میشود جگر بصورت ابدار مصرف شود.
هندوانه بعد از زایمان
خوردن هندوانه پس از زایمان هیچ منعی ندارد. به گفته کارشناسان خوردن میوه هایی مانند هندوانه، طالبی و خربزه می تواند به خوبی آب مورد نیاز مادر برای دوران شیردهی تامین کند. در صورتی که بعد از خوردن هندوانه دچار نفخ می شوید توصیه می شود برای حل این مشکل آن را قبل از غذا میل نمایید. فیبر و ویتامین های A و C موجود در هندوانه می تواند به سلامت بدن بعد از زایمان و در دوران شیردهی کمک کند.
مطلب پیشنهادی: تغذیه بعد از زایمان در طب سنتی
نکاتی در رابطه با رژیم غذایی بعد از زایمان
فرشته درایتی با اشاره به اینکه شش ساعت اول پس از زایمان، مهم‌ترین و خطرناک‌ترین زمان برای مادر است، اظهارکرد: در بین مراقبت‌های پس از زایمان، کنترل میزان خو‌ن‌ریزی و علایم حیاتی مادر از جمله فشار خون، دمای بدن، نبض و تنفس اهمیت زیادی دارد.
وی با بیان اینکه مراقبت‌های معمول پس از زایمان، طی سه مرحله انجام میشود، تصریح کرد: مرحله اول در روزهای اول تا سوم، مرحله دوم در روزهای ۱۰ تا ۱۵ و مرحله سوم در روزهای ۴۲ تا ۶۰ پس از زایمان است. مراقبت‌های نوزاد نیز در سه نوبت شامل مراقبت بدو تولد، مراقبت روزهای ۳ تا ۵ و مراقبت روز ۳۰ انجام میشود.
درایتی عنوان کرد: برای مادری که در بیمارستان زایمان می‌کند، مراقبت پس از زایمان در بیمارستان را می‌توان مراقبت مرحله اول پس از زایمان محسوب کرد. برای جلوگیری از کم‌خونی و کمبود ویتامین‌ها، مصرف روزانه یک عدد قرص آهن و یک عدد قرص مولتی ویتامین تا سه ماه پس از زایمان برای مادر ضروری است.
این کارشناس مامایی با اشاره به مراقبت‌های ضروری و اولیه برای مادر، یادآور شد: مراقبت‌های نوک پستان، تغذیه، یبوست و دردهای پس از زایمان، مراقبت‌های ضروری برای مادر است و همچنین رژیم غذایی مادران شیرده بعد از زایمان در مقایسه با زمان بارداری باید کالری و پروتئین بیشتری داشته باشد.
درایتی با بیان اینکه تغذیه نوزاد با شیر مادر بسیار اهمیت دارد، خاطر نشان کرد: شیر مادر علاوه بر مزایای زیادی که داشته، احتیاجات تغذیه‌ای نوزاد را در چهار تا شش ماه اول زندگی برطرف می‌کند.
در طی ۶ هفته اول بعد از زایمان نباید محدودیت انرژی داشته باشید. زیرا بدن نیازمند است تا آنچه در زمان تولد نوزاد ازدست رفته است بازیابد و نیاز كودك تامین شود. در انجام كارهای منزل كمك كرده و احتمالا كار خود را شروع كنید. تغذیه با شیر مادر به طور معجزه‌آسا باعث كاهش وزن نمی‌‌شود ولی به كاهش وزن كمك می‌‌كند.
متخصصان و كارشناسان در بحث‌های پرستاری مادران توصیه به اضافه كردن انرژی به میزان ۵۰۰ كالری در روز را دارند. به طور متوسط اكثر زنان شیرده روزانه ۲۷۰۰ كالری انرژی نیاز دارند. خوردن كمتر از ۱۸۰۰ كالری در روز منجر به كاهش تولید شیر و ضعف میشود. در این دوران، شیردهی و آزاد شدن اكسی توسین (هورمون آزاد شده از هیپوفیز) باعث میشود كه مادر احساس تشنگی بیشتری بكند. به همین دلیل مادر در این دوران بیشتر از بقیه مواقع آب می‌‌نوشد و اگر چه كه تاثیر زیادی در تامین شیر ندارد ولی دانشكده متخصصین زنان و مامایی آمریكا نوشیدن حداقل ۸ تا ۱۲ لیوان آب در روز را به مادران توصیه می‌‌كند.
مواد غذایی كه مادر می‌‌خورد و می‌‌نوشد بر روی شیردهی تاثیر می‌‌گذارد. بنابراین نظارت بر غذای مادر درواقع نظارت بر غذای كودك است. بطوریكه اگر مادر غذای نامناسب مصرف كند، نوزاد در واقع با رفتارش مادر را متوجه می‌‌سازد. مانند گریه‌كردن، خواب كم، بی‌قراری و… همچنین مادر باید در مورد مصرف غذاهای آلرژی‌زا دقت كافی داشته باشد، زیرا نوزاد به یك سری از مواد غذایی كه مادر می‌‌خورد حساس بوده و پاسخ آن را به صورت علایم پوستی نشان می‌‌دهد. مصرف بعضی از غذاها توسط مادر باعث قولنج معمولی در نوزاد میشود. از جمله كلم و شیر گاو.
مادران در این دوران باید همانند دوران بارداری میزان آهن دریافتی را كنترل كنند، هر چند كه در دوران بارداری تمام ویتامین‌ها و مواد لازم را به طور كامل دریافت كرده باشند. مادر در این دوران به طور معمول قرص آهن را برای تامین آهن مورد نیاز خود و نوزادش مصرف می‌‌كند. بسیاری از خانم‌ها ذخایر آهن خود را طی زایمان‌های مكرر به میزان قابل توجهی از دست میدهند.
بنابراین مادران باید در این دوران از نظر ذخایر آهن كنترل شوند. البته این نكته قابل توجه است كه این مواد كمكی (مانند ویتامین‌ها) نباید جایگزین یك رژیم غذایی خوب شوند.
مادران با رعایت رژیم غذایی متنوع و مناسب سلامت خود و نوزاد خود را تضمین می‌‌كنند. با توجه به این كه در این دوران هر هفته در حدود نیم تا یك كیلوگرم وزن مادر كاهش می‌‌یابد، رژیم غذایی كم‌چرب به همراه ورزش‌های مناسب در این روند تاثیر بسزایی دارند. ولی باید توجه داشت كه كاهش سریع وزن مادر به عنوان یك خطر برای نوزاد است، زیرا این عمل باعث میشود سم معمولی كه در چربی‌های بدن ذخیره شده است را به جریان خون رها كند و میزان مواد سمی یا آلوده‌كننده در شیر بالا رود.
یكی از راه‌هایی كه باعث میشود وزن مادر به طور منظم كاهش یابد و هیچ گونه خطری هم برای نوزاد ندارد، شیردهی میباشد. مادرانی كه نوزاد خود را شیر میدهند، كالری بیشتر از مادرانی كه شیردهی نمی‌‌كنند مصرف می‌‌كنند.
مادران محترم باید توجه داشته باشند كه حداقل در ۶ هفته اول بعد از زایمان حتی نباید به فكر كاهش وزن باشند، زیرا محدود كردن آنچه شما در هفته‌های اول زایمان می‌‌خورید باعث كاهش تولید شیر میشود. مصرف مواد غذایی كه پر از فیبر هستند مانند میوه‌ها و سبزی‌ها قسمت اصلی رژیم غذایی این دوران محسوب می‌‌شوند (حتی بیشتر از زمان بارداری). از مزایای این مواد غذایی فیبردار، تامین حركات دودی روده‌ها است كه برای درمان یبوست و هموروئید (بواسیر) مفید میباشد.
هرگز خیلی زود به فكر بارداری مجدد نباشید. شما باید ذخایر مواد مغذی بدن خود را تقویت كنید تا آغاز پرفروغی برای جنین بعدی شما باشد. بارداری و شیردهی فشار زیادی بر بدن شما وارد می‌‌سازد. بارداری‌های پی‌درپی بر ذخایر مواد مغذی شما نظیر كلسیم و آهن و سطح انرژی، فشار اضافی وارد خواهد آورد به خصوص اگر شیرده نیز باشید.
جهت كاهش وزن خود در بارداری اول محدودیت شدید كالری برای خود ایجاد نكنید، رژیم فوق العاده كم كالری از تامین مواد مغذی مهم در دوره بارداری بخصوص مواد مغذی نظیر كلسیم و آهن ناتوان هستند.
از استعمال دخانیات و داروهای غیر مجاز خودداری كنید و راجع به داروهایی كه مصرف می‌‌كنید یا قصد مصرف آن را دارید با پزشك خود مشورت كنید.
