روش صحیح خواباندن نوزاد: خطرات و عوارض خواباندن به پهلو

«به پهلو چپ خوابیدن »: این همان چیزی است که متخصصان در زمان بارداری به شما می گویند، زیرا در این پوزیشن می توانید مواد مغذی بیشتری را به کودک برسانید. اما وقتی کودک متولد شد، آیا می تواند بر روی پهلو سمت چپ یا راست بخوابد؟

نوزادان زمان زیادی را می خوابند. به عنوان یک مادر، ممکن است چندین الگو در خواب کودک را مشاهده کرده باشید. اما یک چیز که بیش از همه موارد باعث ناراحتی می شود، این است که کودک ترجیح دهد به پهلو بخوابد.

چرا وضعیت خواباندن نوزاد اهمیت دارد؟ و معایب به پهلو و دمر خوابیدن نوزادان چیست؟

این مشخصه به نظر بی خطر است از این گذشته، افراد بزرگ سال این کار را انجام می دهند.

اما نوزادان متفاوت هستند و سال ها طول می کشد تا بزرگ شوند، به این معنا که خوابیدن به پهلو می تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد.

در این متن اختلالات مختلفی که ممکن است با به پهلو خوابیدن کودک ایجاد شود، و اینکه چگونه می تواند مانع از رشد کودک شود را توضیح می دهیم. همچنین برخی از اقدامات احتیاطی را توصیه می کنیم تا مانع از غلت خوردن کودک به سمت پهلو شوید.

آیا خواباندن نوزاد به پهلو بی خطر است؟

سعی نکنید تا کودک را به پهلو بخوابانید، زیرا منجر به اختلالات خاص سلامتی می شود که در ادامه توضیح داده می شوند:

۱٫ تغییر رنگ هارلکویین

اصطلاح پزشکی برای تغییر رنگ هارلکویین، ارتیما unilateral است و تنها بر روی ۱۰ درصد از نوزادان تازه متولد شده تاثیر می گذارد. معمولا در هفته اول تولد دیده می شود. در این اختلال، سمتی که کودک می خوابد به رنگ صورتی یا قرمز با یک نشانه واضح در بخش مرکزی بدن کودک ایجاد می شود. این بدان معنا است که نیمی از بدن کودک به رنگ طبیعی و نیمی از بدنش به رنگ قرمز است. وقتی کودک برای ساعت ها به پهلو می خوابد، رنگ بدن به طور خود به خود تغییر می کند.

اما این اختلال کاملا خوش خیم است و هیچ مشکل پایداری برای سلامتی ایجاد نمی کند. تغییر پوزیشن کودک باعث ناپدید شدن رنگ قرمز در مدت چند دقیقه می شود.

کارشناسان پزشکی دلیل دقیق این علت را نمی دانند، اما تصور می کنند که به دلیل رگ های خونی نابالغ در پوست رخ می دهد. این اختلال همچنین ممکن است با پلی سیستمی همراه باشد (رنگ قرمز تیره در کودک به دلیل افزایش سلول های خونی در بدن). این رنگ نشان دهنده تجمع احتمالی گلبول های قرمز، به دلیل گرانش در بین رگ های خونی زیر جلدی (رگ های خونی نزدیک به پوست)، است. این ممکن است به دلیل رگ های خونی نابالغ در نوزادان رخ دهد.

درمان: تغییر رنگ هارلکویین یک بیماری بی ضرر است و به خودی خود برطرف می شود.

۲٫ سر صافی

استخوان جمجمه کودک نرم و انعطاف پذیر است و باعث می شود جمجمه با همان سرعت مغز گسترش یابد. استخوان های نرم به طور طبیعی خطر ابتلا به سرصافی را افزایش می دهد. سر صاف برای کودکانی اتفاق می افتد که سر آنها به طور مکرر در یک پوزیشن قرار می گیرد تا حدی که به یک نقطه تنها در سر فشار وارد می کند. استخوان های جمجمه در آن نقطه فرو رفته و مقعر یا صاف می شوند. این اساسا یک ناهنجاری اسکلتی است، اما به دلیل وجود فضای محدود جمجمه ها برای رشد مغز، می تواند میزان رشد مغز را کاهش دهد. این حالت ممکن است بعدها توانایی شناختی کودک را دچار اختلال کند. اصطلاح پزشکی برای سر صاف، «پلاژیوسفالی» است.

• سرصافی همچنین زمانی می تواند رخ دهد که کودک سر خود را به پهلو قرار دهد و به دلیل طولانی شدن خواب در یک سمت بدن است.
• یک اختلال گردن به نام «کژ گردنی» نیز می تواند منجر به سرصافی شود.
• یک نوع نادرتر از پلاژیوسفالی، به دلیل تشکیل غیرطبیعی استخوان در جمجمه است، که باید به وسیله جراحی اصلاح شود.

درمان: سرصافی زمانی که به موقع تشخیص داده شود، با استفاده از سربندهایی به نام کلاه ایمنی اصلاح می شود، زیرا استخوان جمجمه کودک هنوز به اندازه کافی نرم است تا محل خود را مجددا تغییر دهد. این سربندها توسط پزشک تجویز می شوند و توسط سازندگان لوازم پزشکی یا بیمارستان ها تولید می شوند. اگر اختلال کودک شدید نیست، پزشک به راحتی توصیه می کند که موقعیت خواب کودک را تغییر دهید تا سرصافی بهبود پیدا کند.

۳٫ تورتیکولی

تورتیکولی به مفهوم کج شدن غیر عادی گردن به یک سمت در اثر کوتاهی شدید عضله استرنوکلیدوماستوئید است که قسمت جانبی سر را به ترقوه وصل می کند. تورتیکولی می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و یکی از آنها وضعیت نامناسب کودک در هنگام خواب است. از آنجا که عضلات نوزادان لطیف و در حال رشد است، ممکن است عضله استرنوکلیدوماستوئید به دلیل خواب مکرر بر روی یک سمت از بدن یا چرخاندن سر به سمت پهلوها در حالی که به پشت خوابیده است، کوتاه تر شود. این اختلال تنها بر رشد عضلات تاثیر نمی گذارد، بلکه باعث رشد غیر طبیعی استخوان ها نیز می شود.

نوزادان مبتلا به تورتیکولی در هنگام خواب سر خود را به یک سمت بدن می چرخانند.

درمان: فیزیوتراپی به آزادسازی عضلات سفت شده کمک می کند. پزشک ممکن است آتل ریکاوری را در اطرف گردن کودک پیچانده و یک پد صاف را در نزدیکی گردن او قرار دهد. این کار به سر در جهت مخالف فشار وارد کرده و به تدریج گردن را به حالت عادی باز می گرداند. پزشک همچنین برخی از روش های خواب ایمن را برای بهبود وضعیت کودک به شما ارائه می دهد.

۴٫ خطر خفگی

خوابیدن به پهلو باعث پیچ خوردگی نای (trachea) می شود که تنفس را برای کودک دشوار می کند. همچنین می تواند باعث تجمع مواد غذایی در اطراف دهانه نای شود، که خطر خفگی را در پی دارد. این مشکل همچنین می تواند در وضعیت خوابیدن کودک بر روی شکم اتفاق بیفتد، پوزیشنی که کودک در صورت واژگونی از حالت به پهلو خوابیدن در آن موقعیت قرار  می گیرد. این پوزیشن ها، خطر ابتلا به سندروم ناگهانی مرگ نوزاد (SIDS) را افزایش می دهد.

درمان: به کودک اجازه ندهید تا به پهلو بخوابد تا خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد کاهش پیدا کند. عواقب این کار برخی طولانی مدت و برخی کوتاه مدت هستند، که نیاز است تا از خوابیدن کودک به پهلو جلوگیری شود.

چگونه می توان مانع از خوابیدن کودک به پهلو شد؟

می توانید برخی از اقدامات احتیاطی آسان را برای جلوگیری از خوابیدن کودک به پهلو انجام دهید:

۱٫ در زمان خواب کودک، او را به پشت قرار دهید

ساده ترین احتیاط این است که کودک را در هنگام قرار دادن در گهواره یا تخت، به حالت پشت قرار دهید. تحقیقات ثابت کرده است که قرارگیری به پشت بهترین راه برای جلوگیری از سندروم مرگ ناگهانی نوزاد است. این پوزیشن همچنین عفونت دستگاه تنفس فوقانی را کاهش می دهد.

۲٫ لوازم حفاظتی غیر ضروری را روی تخت قرار ندهید.

لوازم حفاظتی را روی گهواره یا تخت خواب کودک قرار ندهید. این وسیله ها می توانند هر چیزی از بالش های موجود در منزل تا ضربه گیرهای مخصوص گهواره باشد که ثابت شده هیچ فایده سلامتی یا ایمنی برای خواب کودک ندارد. برخی از لوازم حفاظتی مانند بالش ممکن است حتی باعث شود که کودک در حین خواب به سمت پهلو قرار بگیرد.

۳٫ هرگز از تشک فرم دهی بدن جهت خواب یا تخت فرم دهی بدن نوزاد در خواب استفاده نکنید

تشک های فرم دهنده بدن جهت خواب برای کودک بی خطر نیستند. در حقیقت، برخی از آنها به گونه ای طراحی شده اند تا اطمینان حاصل شود که کودک به پهلو می خوابد، در حالیکه برخی دیگر کودک را تشویق به پشت خوابیدن می کنند. از هر دو این پوزیشن های خواب اجتناب کنید. از هر دو این فرم دهنده های بدن کودک جهت خواب اجتناب کنید. ثابت شده است که وضعیت خواب باعث ایجاد خطر خفگی می شود.

۴٫ قنداق پیچ کردن می تواند خطر غلت زدن را افزایش دهد

اگر کودک خود را قنداق پیچ کنید، خطر غلت زدن کودک به پهلو به طور خودکار افزایش پیدا می کند. این بدان دلیل است که قنداق پیچ کردن یک سطح استوانه ای صاف در اطراف کودک ایجاد می کند که غلت زدن را برای او آسان می کند. در حقیقت، غلت زدن می تواند خطر ابتلا به سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش دهد.

۵٫ مرتب کنترل کردن وضعیت خواب کودک

اگر کودک به پشت می خوابد، پس هر شب پوزیشن قرارگیری سر کودک را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر کودک به پشت می خوابد و سر خود را کمی به سمت چپ می چرخاند، در شب بعد به آرامی سر کودک را به سمت راست بچرخانید. این مساله به جلوگیری از بروز سرصافی کمک می کند.

همچنین، کودک را در یک گهواره یا تخت جداگانه در جایی که می خوابید، قرار دهید. ملحفه یا بالشتک غیرضروری را در گهواره کودک قرار ندهید که باعث می شود کودک به پوزیشن خواب به پهلو بلغزد.

در ماه های اولیه، نوزادان چندان حرکت نمی کنند. اما هنگامی که قدرت تحرک آنها بهبود پیدا کند، ممکن است وادار کردن کودک برای حرکت به پشت دشوار باشد. بنابراین، تا چه زمانی باید تلاش کنید تا کودک را به صورت صاف بخوابانید؟

سوالات متداول:

نوزادان چه زمانی می توانند به پهلو بخوابند؟

نوزادان باید تا پایان ۱۲ ماهگی به پشت بخوابند، پس از آن می توانید کمک کنید تا کودک به پهلو بخوابد. تا این سن، مری، نای و مکانیزم کلی تنفس کودک نسبتا توسعه یافته است. بنابراین، اکنون برای او خوابیدن به پهلو بی خطر است.

چه اتفاقی می افتد اگر کودک در هنگام خواب غلت زده و به پهلو قرار بگیرد؟

در سن شش ماهگی، کودک می تواند از پوزیشن به پشت، به سمت شکم خود یا به پهلو غلت بزند. غلت زدن بخش طبیعی از رشد کودک است. اگر کودک به طور طبیعی بر روی شکم یا پهلو خود می چرخد، پس می توانید اجازه دهید تا در این پوزیشن بخوابد. به طور کلی، کودک فقط در مواقعی که ماهیچه های او به اندازه کافی قوی باشد، می تواند به سمت پهلو یا شکم غلت بزند. اگر او بتواند خودش به تنهایی غلت بزند، این نشانگر آن است كه نوزاد دارای اندام های داخلی قوی تری است و در هنگام خواب در معرض خطر خفگی کمتری است. با این وجود، اگر کودک قبل از سن شش ماهگی غلت می زند، باید مجددا کودک را در پوزیشن به پشت قرار دهید.

تا سن ۱۲ ماهگی، تلاش کنید تا کودک را به پشت بخوابانید. اگر کودک علاقمند به خوابیدن به پهلو است، باید به تدریج عادت خواب او را تغییر دهید. قرار دادن کودک در حالت پوزیشن به پشت خوابیدن به طور منظم، می تواند باعث شود تا کودک عادت کند که به پشت بخوابد. به خاطر داشته باشید که کودک را به صورت صاف بخوابانید.

پوزیشن خواب مورد علاقه کودکتان چیست؟ اگر می خواهید مطلبی را با ما در میان بگذارید، نظر خود را در بخش زیر کامنت کنید.