رحم شما از ماهیچه های نرمی پوشیده از غدد مختلف ساخته شده است. ماهیچه های رحم در هنگام ارگاسم، قاعدگی و درد زایمان منقبض می شوند.
هر ماه، غدد دیواره ماهیچه های رحم شروع به ضخیم شدن می کنند. این مسئله به دلیل تغییرات هورمونی انجام می شود. اگر باردار نشوید، غدد در اثر قاعدگی از رحم خارج می شوند. قسمتی از رحم که به واژن ختم می شود دهانه رحم نامیده می شود. این دهانه رحم از بافت های فیبروئیدی تشکیل شده اند. دهانه رحم در طول بارداری رشد کرده و به خروج جنین از رحم در هنگام زایمان کمک می کند.
رحم در دوران بارداری چه مقدار رشد می کند؟
دامنه رشد رحم با وزن ۷۰ گرم و در فضای حفره مانندی با حجم ۱ میلی لیتر تا افزایش وزنی بیش از ۱۰۰۰ گرم و فضای مایعی در حدود ۲۰ لیتر ادامه دارد. شکل رحم نیز در طول بارداری از شکل اصلی خود که شبیه گلابی می باشد به فرم گرد در می آید و در اوایل سه ماهه سوم بارداری به شکل کروی است. با طی کردن کامل دوران بارداری رحم به شکل بیضی می شود. در هفته های ۱۲ تا ۱۴ بارداری ظاهر شکم خانم های باردار، وضعیت بارداری آن ها را نشان می دهد. بعد از هفته بیستم بارداری، ظاهر خانم های باردار بسیار مشخص است.
اندازه طبیعی رحم
اندازه رحم از فردی به فرد دیگر فرق می کند اما محدوده ای مشخص برای اندازه رحم وجود دارد. در هنگام تولد اندازه رحم بسیار کوچک است؛ تقریبا اندازه شست یک انسان بالغ. خانمی که اصلا باردار نشده است نیز رحم کوچک تری از خانمی دارد که باردار شده است. در بیشتر موارد، وزن رحم حداقل ۳۰ گرم و حداکثر ۱۰۰ گرم است.
اندازه رحم درطول بارداری- تغییرات سه ماهه
پیش از بارداری اندازه رحم کوچک تر از یک گلابی است. تقریبا ۳ سانتی متر ضخامت و ۴٫۵ سانتی متر عرض و ۷٫۶ سانتی متر طول دارد. اما پس از مدتی اندازه رحم تغییر می کند. در این جا تغییرات رحم در هر سه ماهه بارداری ذکر شده است:
رحم شما در سه ماهه اول بارداری:
تا هفته ۱۲ بارداری، رحم شما تقریبا اندازه یک گریپ فروت است.
با گذشت هفته ها از بارداری، جنین شروع به رشد می کند. هرچند اندازه جنین هنوز خیلی کوچک است و رحم می تواند در لگن به راحتی جای بگیرد.
اگر دو قلو یا چند قلو باردار باشید، رحم با سرعت بیشتری رشد می کند.
در این زمان پزشک در هنگام معاینه و لمس کردن شکم، رحم را حس می کند.
رحم شما در سه ماهه دوم بارداری:
در این زمان رحم در حال رشد است. در این زمان اندازه رحم به اندازه یک پاپایا یا خربزه درختی رسیده است.
در این مرحله، رحم رشد کرده است و نمی تواند در منطقه لگن قرار بگیرد بنابراین در حدفاصل بین سینه ها و ناف قرار می گیرد.
رحم در حال رشد شروع به وارد کردن فشار به اندام های دیگر می کند و اندام های داخلی را از جای اصلی خود جابجا می کند.
در اثر فشار وارده از طرف رحم به اندام های داخلی، در عضلات و رباط های اطراف شکم فشار حس می کنید. در این زمان درد شروع می شود و احساس ناراحتی می کنید.
نگران نباشید. این مسئله بخشی از بارداری است و مشکلی ایجاد نمی کند.
در برخی موارد، با افزایش فشار رحم به اندام های دیگر مانند ناف، در ناف برآمدگی مشاهده می کنید.
در حد فاصل هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری، پزشک فاصله بین بالاترین قسمت رحم و استخوان شرمگاهی را اندازه گیری می کند. این اندازه گیری به پزشک کمک می کند تعداد هفته بارداری شما را تشخیص دهد. به عنوان مثال اگر اندازه ۳۰ سانتی متر باشد، به معنی هفته ۳۰ بارداری است.
اگر برای بار اول باردار شده اید، نتایج متفاوت است و ممکن است این اندازه بزرگتر باشد.
اندازه گیری این عدد و اندازه رحم به پزشک کمک می کند بر مراحل بارداری نظارت داشته باشد. اگر اندازه رحم خیلی کوچک یا خیلی بزرگ باشد، مشکلی در بارداری وجود دارد. در این شرایط، پزشک آزمایشاتی بر روی شما انجام می دهد و راه درمان را تعیین می کند.
رحم شما در سه ماهه سوم بارداری:
در سه ماهه سوم بارداری رحم به شدت بزرگ شده است. در این ماه رحم به اندازه یک هندوانه است.
در این زمان رحم به قسمت پایین قفسه سینه حرکت می کند.
در هنگامی که زایمان نزدیک باشد، جنین به منطقه لگن حرکت می کند.
رحم شما پس از زایمان:
پس از زایمان، رحم کم کم کوچک می شود و به اندازه طبیعی پیش از بارداری برمی گردد.
این تغییر اندازه رحم و برگشت آن به اندازه پیش از بارداری تقریبا ۶ تا ۸ هفته طول می کشد.
اندازه گیری رحم در طول بارداری
می توانید از روش های ساده ای برای اندازه گیری اندازه رحم در طول بارداری استفاده کنید.
مرحله اول:
ابتدا باید در حالتی کاملا راحت قرار بگیرید.
به آرامی بر روی زمین یا تخت بر روی سطحی صاف به پشت دراز بکشید.
در حالتی که راحت هستید و احساس درد و سرگیجه ندارید دراز بکشید.
مرحله دوم:
مرحله اول در اینجا مشخص کردن مکان رحم و انتهای رحم است.
شکم را به شکلی لمس کنید که رحم را حس کنید.
اگر در هفته ۲۰ بارداری هستید، رحم را زیر ناف حس می کنید.
اگر بیش از ۲۰ هفته از بارداری گذشته است، رحم بالای ناف قرار دارد.
رحم به صورت بخشی سفت و گرد و هموار در شکم حس می شود.
دست را کمی تکان دهید تا بالای رحم را حس کنید.
در بیشتر موارد حس کردن رحم پس از هفته ۲۰ بارداری بسیار راحت تر است.
مرحله سوم:
در این مرحله باید استخوان شرمگاهی را پیدا کنید.
استخوان شرمگاهی دقیقا بالای خط موی شرمگاهی قرار دارد.
در این زمان نوک استخوانی را حس می کنید که استخوان شرمگاهی است.
مرحله چهارم:
هنگامی که جای رحم و استخوان شرمگاهی را مشخص کردید، می توانید اندازه گیری را انجام دهید.
حالا با دقت فاصله بین استخوان شرمگاهی و بالاترین قسمت رحم را اندازه گیری کنید.
عدد به دست آمده تعداد هفته بارداری را مشخص می کند.
اگر فکر می کنید تفاوت زیادی بین هفته بارداری و عدد به دست آمده است با پزشک صحبت کنید.
از سالم بودن رحم اطمینان حاصل کنید:
رحم نقشی مهم در بارداری و تغذیه جنین ایفا می کند. اطمینان از سلامت رحم امری بسیار مهم است. در اینجا مراحلی برای اطمینان از سلامتی رحم ذکر شده است:
به صورت منظم به ملاقات پزشک بروید تا سلامتی رحم شما را بررسی کند.
پزشک آزمایشاتی برای بررسی سلول های غیر طبیعی دهانه رحم انجام می دهد.
در برخی موارد، پزشک مطالعات داخلی برای بررسی ناهنجاری ها در داخل رحم انجام می دهد. در این مطالعات، پزشک وجود بافت های سرطانی یا فیبروئیدها را در رحم تشخیص می دهد.
اگر خونریزی دارید ولی خونریزی مربوط به قاعدگی نیست حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر خونریزی شدید در طول قاعدگی دارید یا خونریزی شما غیر طبیعی است حتما به پزشک مراجعه کنید. خونریزی شدید، نامنظم و غیر طبیعی علائم اولیه پیشرفت تومور در فیبروئید، adenomyosis (بیماری که در آن پوشش داخلی رحم به ماهیچه های کوچک دیواره رحم تقسیم می شود) و پریاختگی (بیماری که در آن اندام و بافت ها به شکل عجیبی رشد می کنند و مرحله اولیه سرطان است) است.
اگر در رحم احساس درد می کنید با پزشک صحبت کنید. تقریبا ۵۰% خانم ها تحت تاثیر تومورهای فیبروئید قرار می گیرند و باعث خونریزی و درد زیادی می شود. رشد فیبروئید در رحم در تمام سنین اتفاق می افتد اما در سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی بیشتر دیده می شود. اگر سابقه خانوادگی در زمینه فیبروئید داشته باشید، احتمال ابتلا به آن بسیار زیاد می شود.
بیشتر خانم ها که از سرطان رحم رنج می برند با افزایش وزن بیش از حد روبرو می شوند. غذاهای مناسب مصرف کنید و ورزش کنید.
تغییرات دیگر رحم در هنگام بارداری:
هنگامی که باردار می شوید، اندازه رحم تغییرات زیادی می کند. علاوه بر تغییر اندازه رحم، تغییرات دیگری نیز در رحم دیده می شود.
رشد جسم زرد
جسم زرد ساختاری کوچک است که هنگامی که تخمک بارور می شود تشکیل می شود.
جسم زرد یک لایه محافظ دور نطفه ایجاد می کند و پروژسترون ترشح می کند. پروژسترون مهم ترین هورمون در بارداری است.
جسم زرد برای رشد پوشش دیواره های رحم نیز کمک می کند.
تشکیل جفت
رحم به تشکیل جفت کمک می کند. جفت برای حمایت و تغذیه جنین استفاده می شود.
جفت هورمون های استروژن و پروژسترون تولید می کند. این هورمون ها به تغییر اندازه و مکان رحم کمک می کنند.
بزرگ شدن رگ های خونی
پس از گذشت یک ماه از بارداری، رگ های خونی موجود در پوشش رحم بزرگ می شوند. این کار باعث ضخیم تر شدن پوشش رحم می شود.
این رگ ها به تغذیه جنین و رشد و تکامل آن کمک می کنند.
نرم شدن دهانه رحم
در حدود ۴ هفتگی، بافت و رنگ دهانه رحم شروع به تغییر می کند.
همچنین در هفته پنجم بارداری، پس از لقاح تخمک، دهانه رحم پوششی مخاطی ایجاد میکند.
این پوشش مخاطی به حفظ رحم سر جای خودش و محفوظ نگه داشتن آن از آلودگی های خارجی کمک می کند.
تغییر در حلقه پایینی
با رشد جنین و بزرگ تر شدن رحم، رحم شروع به حرکت به خارج از منطقه لگن می کند.
در هفته ۱۲ بارداری، شما بالای رحم را حس می کنید.
در هفته ۲۴ بارداری، ماهیچه های myometrium شروع به کشیده شدن به سمت بالا می کنند. این کار باعث ضخیم تر شدن قسمت بالایی رحم می شود. لایه های ماهیچه ای نازک تری که باقی می مانند، حلقه پایینی نامیده می شوند.
حلقه پایینی قسمتی است که به جدا نگه داشتن دهانه رحم و حلقه بالایی کمک می کند.
حلقه پایینی در انتهای بارداری در هنگام درد زایمان به جذب دهانه رحم متسع شده کمک می کند.
ماهیچه های حلقه پایینی حدود یک سوم رحم را تشکیل می دهند. این ماهیچه ها لایه ای ضعیف هستند و نسبت به قسمت بالایی رحم مقدار کمی خون را تامین می کنند. بنابراین اگر قرار باشد زایمان سزارین انجام دهید، عمل جراحی بر روی حلقه بالایی انجام نمی شود.
برش و شکاف برای خروج جنین از شکم در طول زایمان سزارین بر روی حلقه پایینی انجام می شود. پزشک دقیقا شکافی بر روی خط مو ایجاد می کند؛ در این منطقه جریان خون نسبت به حلقه بالایی بسیار کمتر است. بنابراین از خونریزی شدید جلوگیری می شود.
تغییر در رباط ها
با گذشت زمان و رسیدن به مراحل انتهایی بارداری، رحم شروع به حرکت به سمت راست بدن می کند.
در این زمان، رباط های مختلف به نگهداری رحم سر جای خودش کمک می کنند.
رباط ها به حمایت رحم می پردازند و آن را ثابت نگه می دارند و به جنین نیز کمک می کنند در داخل رحم حرکت کند.
در این مرحله، رباط ها کشش زیادی را تحمل می کنند که باعث ناراحتی و ایجاد درد در شکم می شود.
نوع درد در این مرحله درد رباطی است. نگران نباشید زیرا این درد یکی از دردهای کاملا طبیعی بارداری است.
اگر حرکت ناگهانی مانند عطسه یا سرفه انجام دهید، درد بسیار شدیدی احساس می کنید.
تغییرات زیادی در رحم اتفاق می افتد؛ از اندازه رحم تا سایر عوامل. نگران نباشید بیشتر این تغییرات در بارداری طبیعی است و رحم پس از زایمان به اندازه و شکل طبیعی خود بر می گردد.
منبع خبر : ooma
