اگر نوزاد برای مدت زیادی به پشت بخوابد و سر نوزاد نیز به همان حالت باشد، پشت سرش در ناحیه ای که با بستر در تماس است، صاف می شود. آیا باید برای این مساله نگران شد؟ سایر علل صاف شدن سر نوزادان چیست؟ آیا درمانی برای آن وجود دارد؟ چگونه می توان از صاف شدن سر نوزاد جلوگیری کرد؟ اگر می خواهید پاسخ این سوالات را پیدا کنید، به خواندن این مقاله ادامه دهید.
صافی سر نوزاد چیست؟
جمجمه نوزاد بسیار نرم است تا مغز او بتواند در طول سال اول زندگی رشد کند. در طول این مدت اگر سر کودک برای مدت طولانی در یک موقعیت باقی بماند، ممکن است صاف شود. سر نوزاد زمانی صاف می شود که فشار مکرر به یک بخش از سر ایجاد می شود. به سر صاف، پلاژیوسفالی نیز گفته می شود. سندروم سر صاف در ۴۷ درصد از نوزادان مشاهده می شود. به نظر می رسد که این اختلال در نوادان نارس شایع تر است.
علل صاف شدن سر نوزادان چیست؟
صاف شدن سر نوزادان دلایل مختلفی دارد که در ادامه دلایل آن را بررسی خواهیم کرد.
۱٫ موقعیت جنین در رحم مادر
برخی از نوزادان در یک وضعیت در رحم گیر کرده و فضای کافی برای چرخیدن ندارند. این نوزادان در معرض بدشکلی سر قرار دارند. همچنن قرارگیری نوزاد در وضعیت بریچ (قرار داشتن باسن یا پاهای جنین در نزدیک رحم) نیز باعث بدشکلی سر نوزاد می شود.
۲٫ تولد نوزاد چندقلو
صاف شدن سر نوزادان می تواند عارضه ای به دلیل تولد نوزاد چندقلو باشد. در بارداری چندقلویی فضای کافی در رحم وجود ندارد، در نتیجه ممکن است سر نوزاد صاف شود.
۳٫ خوابیدن به پشت
ممکن است پشت یا کنار سر نوزاد در اثر خوابیدن به پشت به طور مداوم صاف شود. با این حال نوزاد باید به پشت بخوابد تا خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد کاهش پیدا کند.
۴٫ وسایل جابه جایی و نگهداری نوزادان
سر نوزادانی که برای مدت طولانی بر روی کالسکه، آغوشی، صندلی ماشین و … قرار گرفته است، ممکن است صاف شود. استفاده معمول و روزمره آن مشکلی ایجاد نمی کند، اما استفاده طولانی مدت و خوابیدن زیاد کودک بر روی آنها ممکن است باعث صاف شدن سر نوزاد شود.
۵٫ تورتیکولی یا کج شدن گردن
کجی گردن یا تورتیکولی عضلانی مادرزادی به سفت بودن غیرعادی عضله های گردن گفته می شود. در زمان گرفتگی گردن نوزاد، کج شدن یا چرخیدن سر نوزاد رخ می دهد. نتیجه معمول کجی گردن، نگه داشتن سر در یک حالت است، که باعث صاف شدن سر نوزاد می شود.
در فرم سر نوزاد چه چیزی طبیعی و چه چیزی غیرطبیعی محسوب می شود؟
در سال اول تولد نوزاد، پزشک هر دو تا چهار ماه یک بار فرم سر نوزاد را بررسی می کند. برای تشخیص صافی، کافی است تا از بالا به سر کودک توجه کنید. در این حالت متوجه می شوید که پشت سر کودک نسبت به جاهای دیگر پهن تر است و گوش ها در قسمت پهن به سمت جلو آمده اند. اکثر نوزادان به دلیل خوابیدن مداوم در یک موقعیت دچار مشکل صاف شدن سر می شوند. در میان نوزادان نارسی که سرشان نرم تر و انعطاف پذیرتر است، این عارضه شایع تر خواهد بود.
آیا صاف شدن سر نوزاد نگران کننده است؟
صافی سر نوزاد همیشه مساله ای نگران کننده نیست و با درمان های ساده برطرف می شود. با این حال، صاف شدن سر به فشاری که پشت سر وارد می شود، بستگی دارد. همچنین مهم است که بررسی شود آیا فشار ایجاد شده به مغز آسیب می رساند. ممکن است بدشکلی سر حتی باعث بدشکلی صورت نوزاد شود. اگر برای درمان اقدامی صورت نگیرد، شکل صورت نامتقارن خواهد شد و شکل فک نیز تغییر خواهد کرد. اگر پس از سه ماهگی هنوز هم سر نوزاد صاف بود، پزشک کلاه حالت دهنده را برای برطرف کردن مشکل صافی تجویز می کند. اگر مدت طولانی است که از صافی سر نوزاد خود رنج می برید، باید جهت درمان به مطب پزشک مراجعه کنید.
چگونه می توان از صافی سر نوزادان جلوگیری کرد؟
به خاطر داشته باشید که برای جلوگیری از صاف شدن سر نوزاد، نباید او را به شکم بخوابانید. این کار خطر بروز سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می دهد. پیروی از توصیه های زیر کمک می کند تا هم از صاف شدن سر نوزاد جلوگیری کرده و هم خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهید.
۱- وقتی که کودک متولد می شود، به طور مرتب جهت سر او را تغییر دهید
۲- پس از چند هفته اول که نوزاد قادر است خودش سر خود را بچرخاند، هر شب او را در جهت مخالف در گهواره اش بخوابانید. اگر گهواره کودک در کنار دیوار قرار دارد، به شکل طبیعی نوزاد سر خود را به سمت اتاق بر می گرداند. به همین دلیل بهتر است او را به شکلی بخوابانید که سرش همیشه در یک جهت نباشد.
۳- هنگامی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می کند، مادر به طور ناخودآگاه کودک را جابه جا کرده و به سمت چپ یا راست نگه می دارد. با این حال اگر به کودک شیشه شیر می دهید، به خاطر داشته باشید که هر چند وقت کودک را جابه جا کنید تا برای مدت زیادی بر روی یک سمت از سرش نخوابد.
۴- نوزاد را برای مدت طولانی بر روی صندلی ماشین، گهواره و … بی حرکت نگه ندارید. اگر سرش برای مدت طولانی در این وسایل ثابت باشد، صاف خواهد شد.
۵- هنگامی که نوزاد بیدار است، او را بر روی شکم قرار دهید. حتی اگر این وضعیت را دوست ندارد، سعی کنید تا به تدریج کودک را به آن عادت دهید. ابتدا به مدت یک تا دو دقیقه این کار را انجام داده و سپس به تدریج زمان آن را افزایش دهید. همچنین قرار دادن کودک بر روی شکم در هفته های اول باعث قوی تر شدن گردنش خواهد شد.
۶- در خصوص نوزادانی که به پلاژیوسفالی حاد دچار هستند، پزش یک کلاه سفارشی برای آنها تجویز کرده که از ۴ تا ۶ ماهگی سر نوزاد را با آن می پوشانند. رشد جمجمعه نوزاد در این ماه ها سرعت بالایی داشته و بعد از ۱۰ ماهگی استفاده از کلاه بی فایده خواهد بود. اثرگذاری کلاه ها به این شکل است که فشار مداوم و ملایمی به جمجمه وارد کرده تا جهت رشد نوزاد را تصحیح کنند.
سخن آخر
صاف شدن سر کودک می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. شایع ترین علت آن به پشت خوابیدن نوزاد برای مدت طولانی و عدم تغییر جهت قرارگیری سر نوزاد است. این مساله برای ۴۷ درصد از نوزادان رخ می دهد. اغلب دلیلی برای نگرانی وجود نداشته و صافی سر نوزاد با رسیدگی و درمان های ساده برطرف خواهد شد. با این حال اگر سر کودکتان دچار صافی شده است، حتما برای تشخیص و درمان کودک را نزد پزشک ببرید. اگر هر گونه سوالی در خصوص صافی سر نوزاد یا پلاژیوسفالی دارید، لطفا در بخش نظرات زیر با ما به اشتراک بگذارید.
