اگر پس از یک سال تلاش برای بچه‌دار شدن، موفق نشدید، باید به پزشک متخصص یا مرکز درمان ناباروری مراجعه کنید. آنها بررسی‌ها لازم برای ارزیابی وضعیت باروری را، از جمله تست مایع منی برای کنترل کیفیت و کمیت اسپرم شما (یا همسرتان)، انجام خواهند داد.
نتیجۀ نخستین تست مایع منی، در حدود یک‌دهم مردان، نرمال نیست، اما ممکن است این نتیجه "منفی کاذب" باشد، یعنی این غیر نرمال بودن، لزوماً درست نیست. از این رو، اگر جواب تست اول نرمال نباشد، تست باید تکرار شود.
در شرایط ایده‌آل، تست دوم باید سه ماه پس از تست اول انجام شود، اما اگر در تست اول این‌گونه به نظر بیاید که تعداد اسپرم بسیار کم است یا اصلاً اسپرم ندارید، تست دوم باید خیلی زود انجام شود.
علت‌های الیگواسپرمی یا کمی اسپرم
اغلب هیچ دلیلی برای تعداد کمِ اسپرم یا الیگواسپرمی یافت نمی‌شود، اما با چندین عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی مرتبط دانسته می‌شود:
- یک عدم تعادل هورمونی، مانند هیپوگنادیسم که در آن هورمون به مقدار کم تولید می‌شود یا اصلاً تولید نمی‌شود. این وضعیت اغلب دلیلی قابل شناسایی، مانند سندرم کلاین فلتر دارد ( توضیح در بندِ بعد).
- یک مشکل ژنتیکی ارثی، مانند سندرم کلاین فلتر، که در آن مرد با کروموزوم زنانۀ (X) اضافی به دنیا می‌آید.
- بیضۀ نزول‌نکرده، مشکلی نسبتاً شایع درنوزادان پسر که در آن یک یا هر دو بیضه در محل طبیعی خود، یعنی کیسۀ بیضه، قرار ندارد.
- یک مشکل ساختاری در دستگاه ژنیتال یا تولید مثلی مردان، مانند آسیب‌دیدن لوله‌های حامل اسپرم، به دلیل بیماری یا جراحت
- یک عفونت تولید مثلی، مانند کلامیدیا، سوزاک یا عفونت پروستات
- آنتی‌بادی‌هایی که به اسپرم حمله می‌کنند: این آنتی‌بادی‌ها به‌اشتباه اسپرم را به‌عنوان یک عامل مضر مهاجم شناسایی می‌کنند و تلاش می‌کنند آنها را بکشند. این مشکل به‌ویژه در مردانی که وازکتومی انجام داده‌اند، معمول است.
- جراحی پیشین کیسۀ بیضه یا نواحی اطراف آن
- واریکوسل (گشاد شدن عروق بیضه‌ها)
- برخی داروها، مانند استفادۀ طولانی‌مدت از استرویید آنابولیک، درمان جایگزینی تستوسترون، درمان‌های سرطان (شیمی‌درمانی) و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
گزینه‌های درمان:
اگر الیگواسپرمی شما تشخیص داده شد، گزینه‌های محدودی برای درمان در دسترس است.
تلقیح داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)
در این روش، اسپرم به‌طور مستقیم به داخل سلول تخمک تزریق می‌شود تا آن را بارور کند. سپس، تخمک بارورشده (جنین) به رحم زم منتقل می‌شود . اگر تعداد یا غلظت اسپرمتان کم است یا اصلاً اسپرمی در مایع منی شما یافت نمی‌شود یا کیفیت اسپرمتان پایین است، می‌توانید از این روش استفاده کنید.
البته، پیش از انتخاب این گزینۀ درمانی، گروه درمان شما باید تست‌های مناسب را انجام دهند و دربارۀ نتایج و پیچیدگی‌های آنها با شما صحبت کنند. آنها همچنین باید مشکلات ژنتیکی احتمالی دخیل در ناباروری‌تان را در نظر بگیرند.
مشکلات باروری برخی مردان ناشی از ناهنجاری کروموزوم جنسی آن‌هاست. به هر حال، تا زمانی که پزشکان به وجود چنین ناهنجاری‌ای شک نکرده‌اند، لازم نیست که پیش از آی سی اِس آی، تست‌های ژنتیکی انجام دهید.
اگر شما یا تیم درمانی می‌دانید یا شک دارید که ممکن است یک نقص ژنتیکی خاص در بین باشد، ممکن است پزشکان به شما مشاوره و تست‌های ژنتیکی را توصیه کنند.
داروهای گنادوتروپین
اگر سطح هورمون‌های گنادوتروپین شما پایین باشد (هورمون‌هایی که تولید اسپرم را تحریک می‌کنند)، ممکن است درمان با داروهای گنادوتروپین به شما توصیه شود.
به‌هرحال، اگر علتی برای غلظت یا تعداد اندک اسپرم شما پیدا تشود، داروهای هورمونی برایتان تجویز نمی‌شود، زیرا تأثیری در باروری شما نخواهند داشت.
اهدای اسپرم
در این روش از اسپرم اهدایی فردی ناشناس برای باردارکردن همسرتان استفاده می‌شود. این یک گزینۀ جایگزین برای آی سی اِس آی است. همچنین در موارد وجود یک اختلال یا نقص ژنتیکی که قابل انتقال به فرزند است، از این روش می‌توان استفاده کرد. البته، این روش در ایران، به‌لحاظ موازین شرعی، مجاز نیست.
اهدای جنین
اگر نتوان از روش‌های گفته شده برای درمان مشکلات باروری استفاده کرد، می‌توان از جنین اهدایی، یعنی جنینی که از تخمک و اسپرم یک زوج دیگر به وجود آمده‌است، برای بارداری استفاده می‌شود. در این روش، جنین اهدایی به رحم زن متقاضی فرزند انتقال داده می‌شود.
