بلوغ زودرس چیست؟
– بلوغ زودرس مسئله ای است که بسیاری از والدین در دنیای امروز با آن مواجه هستند و به این معناست که علائم بلوغ کودک در سن خیلی پایین آشکار می شود. این بلوغ معمولا با علائم جسمانی آغاز می شود. مثلا علائم در دختران ابتدا با بزرگ شدن پستان به شکل یکطرفه یا دو طرفه ظاهر می شود و بعد از آن موهای زهار و زیر بغل دیده می شوند و عادت ماهیانه شدن در مرحله انتهایی است، دور نوک پستان تیره و ضخیم می شود و نوک پستان به جلو می آید. جوش نیز در صورت دختران افزایش می یابد و در پسران بیضه ها زودتر از موعد رشد می کنند و بزرگ می شوند.
از چه سنی می توانیم بگوییم کودک دچار بلوغ زودرس شده است؟
– ظاهر شدن علائم بلوغ از نظر فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از ۷ سالگی و در پسران قبل از ۹ سالگی، بلوغ زودرس نامیده می شود. ابتدا این کودکان بلندتر و بزرگتر از همسن های خود به نظر می رسند ولی به دلیل بلوغ زودرس، رشد استخوان ها زودتر از معمول متوقف می شود و استخوان ها و در نهایت قد کوتاهتری در بزرگسالی خواهند داشت.
عوامل محیطی در ایجاد این مسئله تا چه حددخیل است؟
– قطعا بی تاثیر نخواهد بود و هر عامل تحریک کننده ای اعم از شنیداری و دیداری می تواند در ایجاد بلوغ زودرس، مخصوصا از جنبه روانشناختی در کودکان، اثرگذار باشد. از عوامل ایجاد بلوغ زودرس می توان به نوع لباس، معاشرت نادرست، ستایش جنس مخالف نزد کودک، تعقیب کنجکاوی و تجسس توسط کودک، نیاز شدید به محبت، نقص اخلاق و شوخی های بی بند و بار و … نام برد.
شما چه راهکارهایی را برای اینکه کودکان از این مسئله دور بمانند، پیشنهاد می کنید؟
– بهتر است والدین هر عامل تحریک کننده ای را از کودکان شان دور کنند و با ایجاد رابطه صادقانه و دوستانه با فرزندشان برای او پیدایش این تغییرات را توضیح دهند و او را از مراقبت های ضروری آگاه کنند. از طرف دیگر، رعایت مسائل و شرایط فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل کنترل برای تعدیل و کاستن از عوارض و پیامدهای بلوغ زودرس در زندگی حال و آینده این کودکان نیز مهم است. در نهایت، مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی و درمان بلوغ زودرس در کودکان برای پیشگیری از مشکلات استخوان بندی، رشد قدی و فیزیکی و انجام معاینات و آزمایش های مداوم می تواند کمک بسزایی برای والدین در این خصوص باشد.
بلوغ زودرس از نظر روانی تا چه حد می تواند روی کودکان اثر منفی بگذارد؟
– متاسفانه بلوغ زودرس باعث می شود کودکان خیلی زود در معرض استرس های دوران نوجوانی قرار بگیرند. آنها از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی ندارند. مثلا دختران با ظاهر شدن علائم بلوغ جنسی، ممکن است در معرض آزارهای جنسی قرار گیرند و دچار وحشت و مشکلات روانی شوند.
دخترها بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند یا پسرها؟
– معمولا بلوغ زودرس در دختران شایع تر از پسرهاست. در مواردی بیماری های مهم دستگاه عصبی مرکزی می تواند این حالت را ایجاد کند. گاهی تولید هورمون های جنسی زنانه نیز باعث بلوغ زودرس می شود.
آیا می توان با راهکارهای تغذیه ای از بروز این مسئله در کودکان جلوگیری کرد؟
– بله، برای مثال کودکان باید حتی الامکان از مصرف چربی هایی مانند پوست مرغ یا دنبلان خودداری کنند زیرا ممکن است به مرغ ها هورمون استروژن تزریق کرده باشند و چربی اشباع شده در پوست مرغ، بلوغ زودرس ایجاد خواهد کرد. به هر حال، همانطور که در خلال این گفتگو نیز بارها اشاره کردم، عوامل متعددی می توانند در شکل گیری بلوغ زودرس در کودکان تاثیرگذار باشند و والدین می توانند با کسب آگاهی در این زمینه از بروز چنین مشکلی جلوگیری کند.
"کودکانی که دچار بلوغ زودرس می شوند، دوست دارند مانند بزرگسالان رفتار کنند"
بلوغ زودرس یک مشکل غددی و جسمانی است و با مشکلات صرفا روانشناختی متفاوت است. به این معنا که کودکی که دچار بلوغ زودرس می شود، به این دلیل که هورمون های بدنش زودتر از موعد فعال شده اند. ممکن است از نظر قدی کوتاه بماند اما از نظر روانشناختی، بلوغ زودرس زمانی در کودکان ایجاد می شود که پیش از موعد با اطلاعات جنسی آشنا شوند و در این شرایط بهتر است متناسب با شناختی که از کودک داریم، با او برخورد کنیم.
کدام کودکان در معرض بلوغ زودرسند؟
وقتی کودکی دچار بلوغ زودرس می شود، دوست دارد مانند بزرگسالان نیز رفتار کند در حالی که هنوز خیلی شناختی از محیط و دنیای بزرگسالان ندارد و این مسئله حتی گاهی باعث می شود از او سوءاستفاده های جنسی شود و بعد احساس گناهی که دارد، بیش از هر مورد دیگری برای کودک آزاردهنده است، بنابراین باید با کودک مان ارتباط دوستانه برقرار کنیم؛ مثلا همان طور که می دانید سن آرایش کردن در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار پایین است.
وقتی ما با دختر کم سن و سالی که آرایش کرده مواجه می شویم، او را یک دختر بی اخلاق و بد می دانیم و کودک ناخودآگاه با این حس همذات پنداری می کند و خود را گناهکار می پندارد یا در مورد پسران وقتی خیلی زود به بلوغ می رسند، این مسئله ابتدا به گونه ای برای آنها حس قدرت می آورد در حالی که این حس کاذب است.
موضوع دیگر این است که اگر بلوغ زودرس به موقع درمان نشود باعث می شود اضطراب و ناامنی های مکرر برای کودک و دلشوره هایی که برای او در عرصه زندگی حاصل می شود، او را در خود غرق کند.
در هر حال بلوغ زودرس یک معضل است به این علت که فرد از نظر عقلانی در شرایط سنی کودکان همسن خود است اما از نظر جسمی و تمایلات و خواسته های غریزی حس بزرگترها را دارد. مثلا کودک ۹ ساله حس یک آدم ۱۸ ساله را دارد و از اینکه بتواند در برابر آن خواسته ها موضع معقولی بگیرد، عاجز است. اینجاست که والدین باید به کودک خود کمک و او را حمایت کنند تا در آینده دچار معضل و مشکلات احتمالی نشود.
