برفك یك عفونت قارچی است كه توسط "كاندیدا آلبیكانس" ( Candida Albicans) ایجاد می شود. در شرایط طبیعی این قارچ به وسیله سایر میكروب های روده كنترل می شود. اگر تعادل بین این میكروب ها به هم بخورد ( مثلاً هنگامی كه كودك آنتی بیوتیك مصرف می كند و یا هنگامی كه مقاومت طبیعی بدن وی به دلیل بیماری كاهش یافته ) قارچ ها می توانند رشد كنند و باعث ایجاد عفونت در هر قسمت از دستگاه گوارش شوند. برفك اغلب دهان را درگیر می كند و به صورت پلاك های سفید رنگ در سطح زبان ، سقف دهان و سطح داخلی مخاط گونه ها بروز می كند. این بیماری می تواند مخاط مقعد را نیز درگیر كند. در كودكان، برفكِ مقعد گاه با سوختگی ناشی از پوشك اشتباه می شود زیرا سبب بروز پلاك های قرمز رنگ همراه با نقاط قرمز در داخل آنها می شود اما به درمان های معمول راش قنداق جواب نمی دهد.
علائم برفک در نوزادان و کودکان
– لكه های زرد یا سفید در داخل گونه ها، روی زبان و در سقف دهان كه ممكن است با پاك كردن مخاط زیر آنها قرمز و یا خونریزی دهنده باشد؛
– یك راش قرمز نقطه نقطه در اطراف مقعد.
نخستین اقداماتی كه شما می توانید انجام دهید:
۱- اگر كودك از خوردن غذا خودداری می كند، دهان او را برای یافتن نقاط سفید رنگ بررسی كنید و در صورت دیدن این پوشش سفید رنگ سعی كنید آن را با یك دستمال تمیز پاك كنید. اگر این لكه ها به راحتی پاك نمی شوند و یا مخاط زیر آنها قرمز ملتهب است و یا خونریزی می كند، كودك به احتمال زیاد مبتلا به برفك دهان است؛
۲- از دادن غذاهای ادویه دار به كودك خودداری كرده و تمام غذاها را به خوبی خنك كنید. ماست بهترین غذایی است كه می توانید تا قبل از مشورت با پزشك به كودك بدهید؛
۳- پوشك بچه را زود به زود عوض كنید، زیرا این قارچ ممكن است در مدفوع كودك نیز باشد و سبب بروز راش در مقعد شود.
اقداماتی كه پزشك انجام می دهد:
– در صورت تشخیص برفك دهان ، پزشك یك داروی مایع ضد قارچ تجویز می كند كه به داخل دهان و روی نقاط مبتلا چكانده می شود؛
– در صورت وجود برفك مقعد، پزشك یك كـِرِم ضد قارچ برای نواحی مبتلا تجویز می كند.
اقداماتی كه می توانید برای كمك به كودك انجام دهید:
– اگر شیر خود را به كودك می دهید ، شما نیز ممكن است به درمان نیاز داشته باشید؛
– در صورت ابتلا به برفك دهان، به كودك غذاهای سبك و مایع بدهید تا خوردن آنها آسان تر باشد؛
– دست های كودك را مرتب بشویید تا عفونت از دهان به مقعد یا برعكس منتقل نشود؛
– در صورتی كه هنوز كودك را پوشك می كنید، تا حد امكان سعی كنید پوشك را باز كنید و مقعد را در معرض هوا قرار دهید ، زیرا رطوبت و فضای بسته پوشك به رشد قارچ كمك می كند.
برفك سینه معمولا در مادران به دنبال مصرف آنتي بيوتيك به وجود مي آيد . پوست ناحيه مبتلا قرمز، براق ،پوسته پوسته و نوك پستان نيز كمي كمرنگ تر مي شود. گاهي اوقات شيرخوار هم مبتلا به برفك دهان است كه در اين حالت هم مادر و هم شيرخوار بايد درمان شوند. مدت درمان مادر ۱۴ روز و با محلول يا كرم نيستاتين است كه روزي ۴ بار بعد از شير دادن روي نوك و هاله پستان ماليده مي شود. درمان شيرخوارفقط با محلول نيستاتين مي باشد كه روزي ۴ بار و هر بار بعد ازشستن وخشك كردن ناحيه ،15 قطره از محلول را بايد به آرامي در سطح داخلي دهان شيرخوار يعني داخل گونه ها، لثه ها و روي زبان ماليد. بايد توجه داشت كه مدت درمان به طورمعمول ۱۴ روز است و بهترين زمان بلافاصله بعد از تغذيه است كه اثر آن تا نوبت بعدي تغذيه باقي مي ماند. درمان مادر و كودك نيز بايد تواما ادامه يابد.
برفك دهان به دلیل فعالیت بیش از حد قارچی به نام "كاندیدا آلبیكانس"( Candida Albicans) اتفاق می افتد. همه ی افراد به صورت طبیعی مقداری از این قارچ را به عنوان موجود همزیست با بدن، در دهان، پوست و دستگاه گوارش خود دارند. شما این مقدار از قارچ طبیعی بدن را نه می بینید و نه احساس خواهید كرد، زیرا این قارچ در مقدار كم خود مشكلی ایجاد نمی كند و شما علامتی از وجود آن نخواهید دید و بدن مقدار آن را مرتب كنترل می كند. اما اگر به دلیلی مثل بیماری‌ها یا داروها كاندیدا (قارچ) رشد بیش از حد پیدا كند، بیماری برفك دهانی در دهان و یا اگر در ناحیه ی تناسلی خانم‌ها اتفاق بیفتد، قارچ واژینال ایجاد می شود.
هر چند برفك دهان ممكن است همه ی افراد را درگیر كند، اما بیشتر افرادی كه دچار این بیماری می شوند نوزادان و بچه‌های كوچك ، سالمندان و به خصوص كسانی هستند كه سیستم ایمنی بدنی آنها به خوبی كامل نشده است.
مادرانی كه به دنبال برفك دهان نوزادان، دچار قارچ نوك پستان شوند، این علامت‌ها را تجربه می كنند:
- نوك پستان‌ها به طور غیر طبیعی قرمز و حساس و پوست آن ظریف و براق خواهد شد.
– پستان‌ها در هنگام شیردادن دردناك هستند و حتی در زمانی كه نوزاد، شیر نمی‌خورد، نیز نوك پستان مادر دردناك است.
– ممكن است دردهای عمیقی در پستان‌ها احساس شود.
برخى مادران آن را به صورت احساس سوزش و تير كشيدن توصيف مى كنند. مدت درمان مادر ۱۴ روز و با محلول يا كرم نيستاتين است كه روزي ۴ بار بعد از شير دادن روي نوك و هاله پستان ماليده مي شود. مادر بايد قبل از شير دادن پستان خود را شسته و خشك نمايد.
درمان شيرخوار نيز ۱۴ روز و فقط با محلول نيستاتين مي باشد كه روزي ۴ بار و هر بار ۱۵ قطره از محلول را بايد به آرامي در سطح داخلي دهان شيرخوار يعني داخل گونه ها، لثه ها و روي زبان ماليد.
بهترين زمان بلافاصله بعد از تغذيه است كه اثر آن تا نوبت بعدي تغذيه باقي مي ماند. درمان مادر و كودك بايد تواماً ادامه يابد.
سينه بند خود را روزانه عوض كنيد و با آب داغ و صابون بشوييد. در صورت استفاده از گول زنك و سرشيشه، استفاده از آنها را متوقف كنيد و يا روزانه ۲۰ دقيقه بجوشانيد و بطور هفتگي آن ها را عوض كنيد.
علاج واقعه قبل از وقوع
این كارها به پیشگیری از ایجاد برفك كمك می كند:
– مرتب ماست بخورید.
-اگر باردار هستید و دچار قارچ واژینال شده‌اید، هر چه سریع تر آن را درمان كنید.
– سیگار كشیدن را ترك كنید.
– هر ۶ تا ۱۲ ماه یك بار، به دندان پزشك تان سری بزنید، به خصوص اگر دیابت دارید، یا از دندان مصنوعی استفاده می كنید. مسواك و نخ دندان مرتب را فراموش نكنید.
– به نظر می آید سیر، خاصیت ضد میكروبی و ضد قارچ دارد. برای جلوگیری از ابتلا به قارچ، به طور مرتب سیر مصرف كنید. اگر مزه ی سیر را دوست ندارید، می توانید قرص سیر را جایگزین آن كنید.
اگر برفك به سراغتان آمد…
اجرای این روش‌ها به بهبود وضع شما كمك می كند. در هر حال مشورت با پزشك را نیز فراموش نكنید:
– بهداشت دهان را رعایت كنید:
دندان‌پزشكان لااقل روزی دو بار مسواك و روزی یك بار نخ دندان را توصیه می كنند. بهداشت دهانتان را به خوبی رعایت كنید و اگر مشكلات جسمی و حركتی دارید، از مسواك‌های برقی كمك بگیرید. استفاده از دهان شویه‌های ضد باكتری را محدود كنید، چون استفاده ی طولانی مدت از آن تعادل میكروبی دهان شما را به هم می زند.
– آب نمك گرم استفاده كنید:
اگر دچار برفك شده‌اید، دهانتان را به كمك دهان شویه ی آب نمك (نصف قاشق چای خوری نمك در یك لیوان آب گرم) یا دهان شویه ی جوش شیرین (یك قاشق چای خوری جوش شیرین در آب گرم) شست‌وشو دهید. دهان شویه را نبلعید.
– اگر نوزاد شما دچار برفك شده است، احتمالا نوك پستان شما هم درگیر شده است. ضمن درمان دارویی، بین پستان و لباس زیر خود یك لایه دستمال پارچه‌ای یا كاغذی تمیز قرار دهید تا قارچ از بدن شما به لباس‌ها‌یتان انتقال پیدا نكند.
چاره ی كار كجاست؟
بهترین كار این است كه از انتقال و انتشار سریع قارچ جلوگیری كنیم. برای درمان قارچ در هر گروه سنی، را‌ه حل خاصی لازم است:
– برفك در بچه‌ها:
اگر برفك مختصر باشد، شاید به هیچ گونه درمانی احتیاج نباشد. آنتی‌بیوتیك‌ها تعادل طبیعی باكتری‌های بدن را به هم می ریزند و ممكن است، زمینه را برای ایجاد برفك دردهان بچه‌ها فراهم كنند. برای جلوگیری یا بهبود برفك در این حالت، در دوران مصرف آنتی بیوتیك به بچه‌ها ماست بدهید. ماست به حفظ تعادل باكتری‌های بدن كمك می كند.
– برفك دهان نوزادان و مادران شیرده:
اگر نوزادی كه به آن شیر می دهید دچار برفك دهان شده، باید هم شما و هم نوزادتان درمان شوید. در غیر این صورت بیماری را مرتب به هم منتقل می كنید. پزشك معمولا یك ضد قارچ ملایم برای درمان كودك و یك ضد قارچ معمول برای سینه ی شما تجویز خواهد كرد. اگر نوزاد شما از پستانك یا شیشه ی شیر استفاده می كند آنها را مرتب بشویید و بجوشانید تا زمانی كه برفك برطرف شود.
– برفك در بزرگسالان:
اگر بیماری عمومی ندارید و دچار برفك شده‌اید، ماست بخورید تا عدم تعادل میكروب‌های بدن‌تان برطرف شود. اگر شرایط بهتر نشد، برای دریافت دارو به پزشك مراجعه كنید.
