ترشحات طبیعی رحم بعد از زایمان
ترشحات طبیعی رحم بعد از زایمان مانند ترشحات دوران قاعدگی، بوی کهنگی و کپک می‌دهد. این ترشحات در سه روز اول بعد از زایمان به رنگ قرمز تیره دیده می‌شوند. مقدار کمی لخته‌ی خون که به اندازه‌ی یک آلو می‌باشد، طبیعی است. این لخته به مرور از روز چهارم به بعد تا حدود روز دهم بعد از زایمان، آبکی‌تر و رنگ آن مایل به صورتی یا قهوه‌ای می‌شود. از حدود روز هفتم تا دهم بعد از زایمان، رنگ ترشحات کرم یا زرد می‌شود. ممکن است فرد صبح‌ها هنگام برخاستن از خواب، هنگام فعالیت‌های شدید یا هنگام شیر دادن شاهد افزایش ترشحات باشد. مادری که زایمان او سزارین بوده است ممکن است بعد از ۲۴ ساعت نسبت به مادری که زایمان طبیعی داشته ترشحات کمتری مشاهده کند. خونریزی به صورت عمده، چهار تا شش هفته بعد از زایمان متوقف می‌شود.
خارج شدن ترشح از محل برش و بخیه
ممکن است در صورتی که مادر سزارین انجام داده باشد، در ناحیه‌ی بریده شده میزان کمی ترشح آبکی صورتی مشاهده کند که طبیعی است. باید ناحیه‌ی برش‌زده شده تمیز و خشک نگه‌داشته شود و با آب ولرم و صابون شسته شود. در صورتی که ترشح متوقف نشود باید با پزشک مشورت کرد.
ترشحات پستان
ممکن است هنگام شیر دادن، از پستانها مایعی نشت کند که می‌توان برای کنترل آن از پد سینه استفاده کرد. در صورتی که مادر به هر دلیلی خواهان یا قادر به شیردهی نباشد، در ابتدا شاهد ترشحاتی از پستانها خواهد بود که این ترشحات طی یک یا دو هفته بعد از زایمان متوقف می‌شود.
تورم پستان
تورم پستان به صورت احساس گرما و سنگینی در این ناحیه بروز می‌کند. این تورم به دلیل گردش خون افزایش‌یافته در پستانها ایجاد می‌شود. این اتفاق ممکن است زمانی که شیر وارد پستان می‌شود یا هنگامی که در شیردهی به نوزاد وقفه ایجاد می‌شود رخ دهد. استفاده از سوتین مناسب و شیردهی منظم از بروز این تورم جلوگیری می‌کند. برای تسکین این حالت می‌توان از کیسه‌ی یخ ،آب گرم یا با نظر پزشک از داروهای ضد درد استفاده کرد.
احساس ناراحتی در ناحیه‌ی تناسلی
درصورتی که فرد اپی‌زیاتومی (Episiotomy)، برش فاصله‌ی بین واژن و مقعد در حین زایمان طبیعی که برای تسهیل زایمان انجام می‌شود) انجام داده باشد، ناحیه‌ای از پوست بین واژن و مقعد ممکن است بسیار حساس و زخمی شده باشد. نشستن در آب گرم یا استفاده از حرارت مستقیم سشوار (با فاصله‌ی سی سانتی‌متری از ناحیه‌ی تناسلی) برای تسکین درد مفید می‌باشد.
مراقبت از ناحیه‌ی تناسلی
تمیز نگه داشتن ناحیه‌ی تناسلی از ابتلا به عفونت جلوگیری می‌کند. بعد از اجابت مزاج حتماً خود را از جلو به عقب بشویید تا مدفوع، ناحیه‌ی تناسلی و محل برش را آلوده نکند.
جمع شدن رحم
طی چند ساعت بعد از بارداری، رحم کوچک می‌شود تا جایی که بخش بالایی رحم تقریباً در سطح ناف قرار می‌گیرد. سپس هر روز به تدریج پایین‌تر می‌آید و در صورت شیردهی به نوزاد، این اتفاق سریع‌تر رخ می‌دهد. رحم حدود شش هفته بعد از زایمان، به اندازه‌ی طبیعی خود بر می‌گردد.
انقباضات رحم
گرفتگی‌ها در اثر انقباضات رحم، خونریزی را از ناحیه‌ای که جفت متصل بوده، متوقف می‌کند. این دردها و گرفتگی‌ها بیشتر در زنانی که سابقه‌ی زایمان داشته‌اند، اتفاق می‌افتد. این احساس ناراحتی می‌تواند هنگام شیردهی تشدید شود، اما به تدریج فروکش می‌کند.
برای تسکین درد و ناراحتی حاصل از انقباض‌های رحمی روش‌های زیر توصیه می‌شود:
استفاده از ایبوپروفن
دراز کشیدن روی شکم به شکلی که قسمت پایین شکم روی بالش قرار بگیرد
راه رفتن
استفاده از داروهای ضد درد طبق تجویز پزشک
حمام به صورت نشسته
استفاده از پد حرارتی روی شکم
انقباضات دستگاه ادراری
احساس ناراحتی زمان دفع ادرار، بعد از زایمان حالتی طبیعی محسوب می‌شود. اما در صورت احساس درد یا سختی حین دفع ادرار با پزشک باید مشورت کرد.
بی‌اختیاری دفع ادرار و مدفوع
کشیده شدن ماهیچه‌ها هنگام زایمان می‌تواند به طور موقت منجر به از دست دادن کنترل دستگاه ادراری و گاهی روده شود. بی‌اختیاری ادرار معمولاً هنگام خنده، سرفه یا فشار آوردن ایجاد شود. با انجام ورزش کِگِل (ورزشی برای تقویت عضلات کف لگن) می‌توان تخلیه‌ی ادرار را کنترل کرد. چند هفته بعد از زایمان این حالت برطرف می‌شود.
یبوست
اولین حرکت روده بعد از زایمان ممکن است با تأخیر، سه یا چهار روز بعد از زایمان انجام شود. افزایش مصرف میوه، سبزیجات و تمامی غلات به منظور حرکت منظم روده ضروری است. همچنین بهتر است در روز، ۱۰ تا ۱۲ لیوان مایعات مصرف شود. استفاده از مسکن‌های ضد درد می‌تواند این حالت را تشدید کند. بنابراین مصرف آنها باید کاهش یابد.
تعریق
بعد از زایمان افزایش تعریق مخصوصاً هنگام شب، طبیعی است. همچنین به منظور رفع تشنگی حاصل از این اتفاق مصرف مایعات باید افزایش یابد.
قاعدگی (عادت ماهانه، پریود)
تا زمانی که نوزاد از پستان‌ها‌ی مادر به طور مرتب شیر می‌خورد، خونریزی ماهانه اتفاق نمی‌افتد. با وجود این که در زمان شیردهی، قاعدگی (عادت ماهانه، پریود) رخ نمی‌دهد اما احتمال بارداری مجدد وجود دارد. در صورت عدم شیردهی یا شیردهی نامنظم، شش تا ۱۲ هفته بعد از زایمان زمان لازم است تا قاعدگی (عادت ماهانه، پریود) مجدد آغاز شود. چندین قاعدگی اول بعد از زایمان ممکن است نامنظم باشد.
هشدار علایم خطر پس از زایمان
فرد در صورت مشاهده‌ی موارد زیر باید به پزشک یا مامای خود مراجعه کند:
تب شدید یا احساس سرمای شدید
بوی بد در ترشحات واژنی
ادامه یافتن خونریزی به رنگ قرمز روشن تا بعد از روز سوم
دفع لخته‌ی خونی با اندازه‌ی بزرگ
درد یا سوزش هنگام ادرار
گرفتگی شدید یا درد شکمی مقاوم به مسکن
افزایش قرمزی، تورم، کبودی یا درد در ناحیه‌ی تناسلی یا باز شدن بخیه
افزایش میزان ترشحات واژن یا خونریزی (به صورتی که در هر ساعت به بیش از یک پد احتیاج باشد)
تاری دید
سردرد شدید یا ضعف
افزایش درد و قرمزی یا باز شدن بخیه‌ی شکمی سزارین
نواحی قرمز دردناک در ناحیه‌ی پستان
سختی در تنفس
علایم افسردگی بعد از زایمان
