رحم بخشی از دستگاه تناسلی بانوان است که تأثیر به سزایی در باروری آن‌ها دارد. با توجه به اینکه ساختمان داخلی رحم از لایه‌های سلولی مختلفی تشکیل شده، در صورت بروز مشکلاتی مانند عفونت‌های رحمی، اولین لایه یا همان لایه پایه در سطح داخلی رحم از بین می رود و چسبندگی رحمی ایجاد می شود.
گاهی اوقات از چسبندگی ها در بخش‌های مختلف رحمان مانند لوله های رحمی ایجاد می شوند. برای تشخیص این مشکل باید عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی انجام شود تا بتوان با تشخیص به موقع تنگی لوله های رحمی، مشکلات بارداری را برطرف کرد.
لوله های رحم اصلی ترین نقش را در انتقال اسپرم به داخل رحم دارند بنابراین اگر این لوله ها به خاطر چسبندگی بسته شده باشند، می توانند مانع بارداری در خانم ها شوند. البته چسبندگی در لایه های مختلف داخلی رحم نیز وضعیت مشابهی ایجاد می‌کند.
چسبندگی رحم چیست؟
طبق آناتومی رحم، رحم دارای سه لایه داخلی است. لایه بازال، لایه میانی و لایه سطحی که در هنگام خونریزی قاعدگی ریزش می‌کند و مجدداً به خاطر وجود هورمون های تخمدانی بازسازی می شود.
عواملی که باعث شوند لایه بازال از بین برود، می‌توانند در رحم ایجاد چسبندگی داخلی یا آشرمن نمایند. معمولاً عفونت ها اولین و مهمترین دلیل آسیب دیدگی و بروز چسبندگی در لایه های داخلی رحم هستند.
در زمانی که بافت اسکار در داخل رحم ایجاد شود، چسبندگی¬هایی به وجود می آیند که باعث انسداد رحم و لوله¬های رحمی می شوند.
انجام عمل¬های جراحی مانند کورتاژ نیز به وجود آورنده چسبندگی های داخلی رحم هستند. چسبندگی در بخش‌های بیرونی و اطراف رحم نیز صورت می گیرد و تمام این مشکلات می تواند برای سلامت بانوان مشکل ایجاد کند و حتی منجر به ناباروری شود.
علت چسبندگی رحم چیست؟
عواملی که باعث بروز چسبندگی در سطح داخلی رحم می شوند متعدد هستند و با توجه به ویژگی های هر شخص ممکن است دلیل های متفاوتی داشته باشند. اصلی ترین عوامل ایجاد چسبندگی رحم عبارتند از:
• وجود عفونت در قسمت های مختلف رحم
• خونریزی های شدید بعد از زایمان
• دفع نشدن جفت بعد از زایمان
• باقی ماندن زخم پس از جراحی های رحمی مانند کورتاژ
• باقی ماندن زخم بعد از جراحی سزارین
• انجام پرتو درمانی
• خونریزی های غیرطبیعی
• عفونت
• آندومتریوز
• انجام جراحی فیبروم
• فرسایش ناحیه آندومتر در دیواره داخلی رحم
علائم چسبندگی رحم
چسبندگی رحم مانند هر بیماری و مشکل دیگری دارای علائم و نشانه هایی است که می تواند به تشخیص آن کمک کند. همانطور که در ابتدای بحث اشاره کردیم یکی از راه های تشخیص چسبندگی در لوله های رحم انجام هیستروسالپنگوگرافی است. البته ممکن است بسیاری از خانم ها به خاطر ترس و هزینه عکس رنگی رحم با بیهوشی از انجام این روش‌های تشخیصی امتناع کنند، اما هزینه آن نسبت به خدمات پزشکی مناسب بوده و با دفترچه های بیمه نیز می توانند این آزمایش را انجام دهند.
علائم چسبندگی رحم با توجه به اینکه این چسبندگی ها در لایه های داخلی اتفاق افتاده باشند یا لایه بیرونی رحم متفاوت است، اما به طور کلی این علائم عبارتند از:
• دردهای شدید در زمان قاعدگی
• کاهش پیدا کردن میزان خونریزی
• تجربه دردهای لگنی
• به هم خوردن سیکل عادت ماهانه
• آندومتریوز و سقط جنین
• درد در هنگام رابطه جنسی
• جفت تهاجمی
• ناباروری بدون دلیل
عوارض چسبندگی رحم چیست؟
گاهی اوقات چسبندگی رحم بدون علامت است، اما از طریق عارضه هایی که برای بانوان ایجاد می‌کند و مشکلاتی که در قاعدگی و باروری آن ها به وجود می آورد، می توان تشخیص داد که علت اصلی این مشکلات چسبندگی در بخش‌های مختلف رحم است. عوارض چسبندگی رحم عبارتند از:
• ناباروری بدون دلیل
هنگامی که لوله های رحمی و یا مجرای رحم به دلیل چسبندگی بسته شده باشند، لقاح بین اسپرم و تخمک به صورت طبیعی اتفاق نمی افتد و یا حتی ممکن است برای لانه گزینی جفت یا جنین در دیواره های رحم مشکل ایجاد شود. همین امر باعث ناباروری بدون دلیل می شود و یکی از عوارض اصلی چسبندگی رحم است
سقط جنین
به دلیل عدم لانه گزینی جفت در بخش دیواره رحم و یا بروز آندومتریوز، سقط های مکرر اتفاق می افتد که می تواند از عوارض چسبندگی رحم باشد.
• درد های شدید در ناحیه لگن
معمولاً خانم هایی که مشکل چسبندگی دارند عوارضی مانند درد شدید در قسمت لگن دارند. برخی از خانم ها نیز هنگام عادت ماهیانه دردهای شدیدی را تجربه می کنند که به خاطر چسبندگی است. میزان خونریزی هم در این خانم ها کاهش پیدا می‌کند.
درمان چسبندگی رحم
با توجه به اینکه شدت چسبندگی رحم و میزان آن چقدر باشد، می‌توان از روش‌های مختلفی برای درمان آن استفاده کرد. روش های مانند هیستروسکوپی، استروژن درمانی، لاپاراسکوپی، تجویز داروهای ضد التهابی و استفاده از سوند می تواند جز روش های درمانی مؤثر برای چسبندگی رحم باشد. انتخاب این روش ها با توجه به نظر پزشک متخصص و شدت چسبندگی رحم صورت می گیرد.
کلام پایانی
چسبندگی رحم یکی از مشکلاتی است که در بانوان ایجاد ناباروری می نماید. به خاطر اینکه عوامل ایجاد کننده چسبندگی رحم متفاوت هستند و عوارض این بیماری در هر فرد به یک صورت نمود پیدا می‌کند تشخیص و درمان این بیماری باید توسط پزشک متخصص زنان انجام شود.
