سندرم بچه خاکستری (GBS) یک عارضه جانبی نادر از سطح بالای آنتی بیوتیک کلرامفنیکل در بدن نوزادان که با ترم کامل متولد شده اند و نوزادان نارس است. کلرامفنیکل برای درمان چندین عفونت باکتریایی مانند مننژیت ،حصبه و غیره استفاده می شود.
GBS می تواند چندین علائم و عوارض شدید ایجاد کند،اما این بیماری قابل پیشگیری است. این مطلب MomJunction را بخوانید تا در مورد علل، علائم، ریسک فاکتورها، عوارض جانبی، تشخیص، درمان، پیشگیری و پیامدهای سندرم بچه خاکستری بیشتر بدانید.
علل بروز سندرم بچه خاکستری
علت اصلی بروز این بیماری تجمع آنتی بیوتیک کلرامفنیکل در سرم خون نوزاد است. سطح کلرامفنیکل بالاتر از ۵۰ میکروگرم/میلی لیتر در سرم خون آنها با سندرم بچه خاکستری مرتبط است. سطح سمی کلرامفنیکل ممکن است باعث افت گردش خون شود که این اتفاق منجر به لکه لکه شدن پوست به رنگ خاکستری می شود (لکه های رنگی). این بیماری به دلیل بروز رنگ خاکستری در پوست نوزادان تازه متولد شده نامگذاری شده است.
سندرم بچه خاکستری می تواند به دلیل کمبودهای زیر در نوزادان ایجاد شود:
- کبد نارس ممکن است نتواند آنتی بیوتیک کلرامفنیکل را متابولیزه کند.
- کلیه های نوزاد متولد شده به اندازه کافی برای دفع کلرامفنیکل و محصولات متابولیکی آن کارآمد نیستند.
- کبد و کلیه هایی که عملکرد خوبی دارند می توانند کلرامفنیکل را متابولیزه و دفع کنند. با این حال، ممکن است برای نوزادان به این صورت نباشد. این ناتوانی می تواند دلیلی بر این باشد که نوزادان نارس نسبت به نوزادان سالم بیشتر در معرض ابتلا به سندرم بچه خاکستری هستند.
ریسک فاکتور های سندرم بچه خاکستری:
ریسک فاکتور های زیر ممکن است نقشی مهمی در ایجاد سندرم بچه خاکستری در دوران نوزادی داشته باشند.
- کاهش عملکرد کبد (کبد)
- کاهش عملکرد کلیه (کلیوی)
- دوز بالای کلرامفنیکل
- مصرف طولانی مدت کلرامفنیکل
درمان سندروم بچه خاکستری:
مصرف کلرامفنیکل توسط مادر ممکن است باعث شود این دارو از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود، برای کودکان کم وزن و بدغذا متخصصان اطفال دوز کلرامفنیکل را براساس وزن آنها تعیین می کند. این دوز ممکن است براساس وزن در نوزادان تازه متولد شده تا ۱۵ روز اول متفاوت باشد. همچنین ممکن است در نوزادان بیشتر از چهار هفته و بزرگتر از یک ماه تغییراتی در دوزهای دارو نیز وجود داشته باشد.
توجه: کلرامفنیکل در مادران شیرده به دلیل مسمومیت نوزاد منع مصرف دارد و این دارو نیز جزء داروهای گروه C است که ممکن است در زنان باردار خطر ایجاد کند.
علائم سندرم بچه خاکستری:
سندرم بچه خاکستری ممکن است پس از دو تا نه روز درمان با کلرامفنیکل رخ دهد. شروع و شدت آن ممکن است بر اساس سطح دارو و عملکردهای کبدی متفاوت باشد. علائم سندرم بچه خاکستری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بهانه گیری
- تغذیه ضعیف
- ضعف و خستگی
- استفراغ
- تغییر در وضعیت ذهنی مانند بی حالی و هوشیاری کمتر (تشنج)
- ظاهر رنگ پریده (رنگ پریدگی)
- رنگ خاکستری پوست
- حساسیت به لمس شکمی
- نفخ های شکمی
- فشار خون پایین(افت فشار خون)
- سیانوز (یا رنج کبود) باعث می شود لب ها،ناخن ها وپوست آبی رنگ شود.
- دیسترس تنفسی(سختی در تنفس)
- کاهش دمای بدن
در صورت مشاهده علائم و نشانه های مسمومیت در نوزادان به دلیل مصرف مستقیم آنتی بیوتیک کلرامفنیکل توسط نوزاد یا مادر ، به مراکز اورژانسی مراجعه کنید.
عوارض سندرم بچه خاکستری:
عوارض زیر می تواند با سمیت کلرامفنیکل مرتبط باشند:
- خونریزی
- نارسایی کبد
- نارسایی کلیه
- کم خونی آپلاستیک به دلیل سمیت ناشی از مصرف دارو در مغز استخوان
- التهاب عصب بینایی (نوریت اپتیک) و مشکلات بینایی
- مشکلات اعصاب حسی یا حرکتی(نوریت محیطی)
- نارسایی قلبی و عروقی یا شوک
- عفونت
- آسیب مغزی
کلرامفنیکل می تواند بیلی روبین (که در اثر تجزیه سلولهای قرمز خون ایجاد شده است) را از آلبومین (پروتئین اصلی خون) جدا کند. بیلی روبین آزاد یا غیرمستقیم چسبیده به آلبومین ممکن است منجر به زردی (پوست و چشم زرد) و آسیب دائمی مغز به نام کرنیکتروس شود.
تشخیص سندرم بچه خاکستری:
تشخیص سندرم بچه خاکستری می تواند از طریق بروز رنگ خاکستری روی پوست همراه با سابقه قرار گیری نوزاد در معرض کلرامفنیکل انجام می شود. متخصصان مغز و اعصاب یا متخصصان اطفال نیز ممکن است در طی معاینه فیزیکی به دنبال نشانه های سمیت دارو باشند.
آزمایشات زیر برای تأیید تشخیص سندرم کودک خاکستری درخواست داده می شوند:
- آزمایش خون می تواند سطح کلرامفنیکل در خون را نشان دهد. بیومارکرهای قلبی ، گاز خون شریانی(ABG) ، مشخصات متابولیکی و غیره بر اساس آزمایش خون برای شناسایی یا بروز شرایطی که می توانند در بیماری سیانوز نوزادان وجود داشته باشند.
- سی تی اسکن ، اشعه ایکس یا سونوگرافی ناحیه شکمی بسته به علائم بیماری انجام می شود.
- الکتروکاردیوگرافی (ECG) و اکوکاردیوگرافی غالباً انجام می شوند تا دلایل قلبی افت گردش خون و تغییر رنگ پوست را مشخص کنند.
- پزشک شما ممکن است این آزمایشات را برای شناسایی سپسیس نوزادان، تروما، وولوس، بیماری های قلبی و سندرم های متابولیکی برای تشخیص افتراقی انجام دهد، زیرا این شرایط ممکن است باعث سیانوز در نوزادان شود.
درمان سندرم بچه خاکستری:
درمان سندرم بچه خاکستری، درمان پویشی فشرده با قطع مصرف دارو کلرامفنیکل است. نوزادانی که در خون و سیستم گردش خون مشکل دارند، در بخش های مراقبت ویژه احیا تهاجمی دریافت می کنند. بسته به نیاز آنها ممکن است اکسیژن درمانی ،دستگاه تهویه و لوله گذاری زودهنگام یا انتوبه کردن را دریافت کنند.
اگر کودک دچار هیپوترمی شود ، در این صورت به گرم شدن مجدد نیاز دارند. کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) به اصلاح گلوکز نیاز خواهد داشت.
حذف مستقیم مولکول های آنتی بیوتیک کلرامفنیکل از خون با درمان های زیر قابل دستیابی است.
هموپرفیوژن با زغال فعال: این یک روش برای تصفیه سم بصورت خارج از بدن است(خارج از بدن).
انتقال خون: این روش نجات دهنده زندگی شامل جایگزینی خون بیمار با پلاسمای یا خون تازه فرد اهدا کننده است.
از داروهای سفالوسپورین نسل سوم و فنوباربیتال نیز برای درمان سندرم خاکستری استفاده می شود.
پیش آگهی سندرم بچه خاکستری:
اگر سندرم بچه خاکستری زود تشخیص داده شود و درمان با دارو کلرامفنیکل قطع شود، پیش آگهی (یعنی پیش بینی اینده بیماری) یا نتایج خوب است. با این حال، اگر کودک قبل از تشخیص دچار نارسایی عضوی شده باشد، ریسک بالایی برای پیش آگهی وخیم تر وجود خواهد داشت.
پیشگیری از بروز سندرم بچه خاکستری:
اجتناب از قرار گرفتن در معرض کلرامفنیکل راهی برای جلوگیری از بروز سندرم بچه خاکستری است. با تمرین مراحل زیر می توان به این مهم دست یافت.
متخصصان اطفال و متخصصان بیماری های عفونی سعی کنند به جای کلرامفنیکل آنتی بیوتیک های ایمن دیگری برای نوزادان تجویز کنند. مادران باردار و شیرده باید به جای کلرامفنیکل با آنتی بیوتیک های جدیدتر به درمان بیماری خود بپردازند زیرا ممکن است کلرامفنیکل باعث نقایص مادرزادی در نوزادان متولد شده و مسمومیت نوزادی شود.
در صورت لزوم ، برای جلوگیری از اثرات سمی در کودکان ، اغلب دوزهای کمتری از کلرامفنیکل برای مدت طولانی تجویز می شود.
نوزادان سالم و نوزادان نارس در صورت درمان با آنتی بیوتیک کلرامفنیکل ، به دقت از لحاظ سطح دارو در خون شان بررسی می شوند.
درمان طولانی مدت با کلرامفنیکل خوراکی یا وریدی ممکن است باعث بروز سندرم کودک خاکستری شود. همچنین می توانید قبل از استفاده از قطره های چشم کلرامفنیکل برای التهاب باکتریایی در نوزادان و کودکان ، به یک مشاور ارائه دهنده خدمات بهداشتی مراجعه کنید ، زیرا این امر ممکن است منجر به مسمومیت شود. درمان دارویی کودکان با کلرامفنیکل فقط زمانی که الزام اور باشد مورد توجه قرار می گیرد.
استفاده از کلرامفنیکل برای بیماران محدود شده است. بیشتر اوقات در قطره های چشمی و بعضی از پمادهای موضعی استفاده می شود. اما هنوز هم ممکن است در عفونت های خاصی مانند عفونت های ریکتزیا منتقله از طریق کنه و تب حصبه مورد توجه قرار گیرد. حتی برای این بیماری ها هم داروهای دیگری وجود دارد که می تواند مورد توجه قرار گیرد. همیشه گزینه ها را با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود در میان بگذارید.
https://www.momjunction.com/articles/gray-baby-syndrome-causes-symptoms-treatments-you-should-be-aware-of_0091199/
