بهداشت دهان و دندان یکی از مناطقی است که ممکن است در دوران بارداری تحت تأثیر قرار بگیرد. چندین مشکل فک و دندان ناشی از بارداری وجود دارد و درد فک یکی از این شرایط است. اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی (TMD) می تواند یکی از دلایل درد فک در دوران بارداری باشد. مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) دو مفاصل (مفصل) موجود در هر طرف صورت است. این مفاصل فک پایین را به جمجمه وصل می کند. TMD یک دسته مشترک از شرایط اسکلتی عضلانی و عصبی و عضلانی (وابسته به اعصاب و عضلات) است که شامل مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) است. در این پست، نی نی نما در مورد دلایل، علائم، تشخیص و درمان اختلالات TMJ و درد فک در بارداری برای شما میگوید.
علل درد فک در بارداری
موارد زیر علل عمده درد فک در بارداری است:
۱٫ تغییرات هورمونی
هورمون های استروژن و آرامش بخش در بارداری افزایش می یابند. این هورمون ها باعث افزایش سستی تمام مفاصل بدن می شوند تا در زایمان کمک کنند. با این حال، ممکن است منجر به کشش و درد مفاصل شود؛ از جمله در مفاصل (اتصالات) گیجگاهی فکی.
۲٫ دندان قروچه (فشار بر روی دندان)
دندان قروچه غیر ارادی به عنوان بروکسیسم شناخته می شود، که اغلب با اضطراب یا استرس همراه است. زنان مستعد ابتلا به بروکسیسم می توانند افزایش ساییدگی (فشار بر) دندان را به دلیل استرس در دوران بارداری تجربه کنند. بروکسیسم مزمن یکی از دلایل درد فک و اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی است.
۳٫ بیماری صبحگاهی
استفراغ ممکن است فشار بیشتری به عضلات شانه و گردن وارد کند. برای بیرون کشیدن محتویات معده، باید فک را به شدت فشار داد. استفراغ مکرر می تواند باعث کشش یا حتی به درد آوردن عضلات فک شود. این می تواند منجر به درد در TMJ شود.
۴٫ کمبود کلسیم
کودک در رحم برای رشد اسکلت خود به کلسیم نیاز دارد. کلسیم در سه ماهه دوم و سوم بارداری بیشترین میزان مورد نیاز است. اگر كلسيم كافی در خون مادر وجود نداشته باشد، بدن آن را از استخوان ها خارج مي كند تا به جنين برسد. این ممکن است باعث ضعف استخوانی و درد فک در مادران باردار شود.
۵٫ خوابیدن بر یک طرف
زنان باردار خوابیدن در یک طرف را در طول شب راحت می دانند. خوابیدن بر یک طرف ممکن است باعث فشار بر روی عضلات فک شود و باعث درد فک می شود.
۶٫ اختلالات TMJ
ممکن است خانمهایی که سابقه درد و مشکلات TMJ دارند، به دلیل تغییرات هورمونی در آنها شدت درد فک افزایش پیدا کند.
۷٫ آبسه شدن دندان
عفونت، که باعث جمع آوری چرک در پایه ریشه دندان می شود، به عنوان آبسه شناخته می شود. این باعث درد دندان می شود و ممکن است باعث ایجاد متشعشع شدن درد در کل فک (دردی است که در یک ناحیه شروع می شود و گسترش می یابد)، تورم داخل حفره یا خارج از حفره، تب، تحرک دندان (اصطلاحا برای دندان شل است) و غیره شود.
۸٫ عفونت گوش و حلق و بینی
عفونت گوش، بینی یا گلو ممکن است باعث ایجاد دردی شود که به فک تابیده شود (گسترش یابد).
۹٫ دندان های عقل
هنگامی که دندانهای عقل شروع به درامدن میکنند، ممکن است به دندانهای دیگر فشار بیاورند و باعث شوند آنها حرکت کنند. این می تواند باعث سفتی و ناراحتی در فک شود. درد دندانهای عقل به کل فک یا TMJ می رسد.
۱۰٫ وضعیت قلبی عروقی
برخی از افراد مبتلا به بیماری های قلبی درد در فک و TMJ دارند. این بیماری برای بیماران باردار و غیر باردار عمومی/کلی است.
۱۱٫ جراحت (صدمه)
هرگونه آسیب دیدگی در ماهیچه های فک، گردن یا سر به دلیل تصادف مانند ضربه یا افتادن نیز ممکن است باعث ایجاد درد در فک شود.
علائم اختلال در TMJ و درد فک در بارداری
در زیر علائم متداول در اختلالات TMJ و درد فک مشاهده می شود:
- مشکل در جویدن
- مشکل در باز کردن دهان
- محدودیت در دامنه حرکت فک
- کلیک مفصل TM (هنگام باز کردن دهان یا جویدن می تواند باعث ایجاد صدای کلیک یا احساس گرتینگ شود.)
- قفل مفصل TM
- فشار و کشش در صورت
- تورم در یک طرف صورت
- سردردهای مکرر در منطقه جمجمه
- سردردهای صبحگاهی هنگام بیدار شدن
- درد عضلات فک
- درد گردن
نکاتی برای مدیریت درد فک در دوران بارداری
اقدامات احتیاطی زیر در خانه ممکن است در مدیریت درد TMJ در دوران بارداری به شما کمک کند:
- رژیم غذایی نرم (سبک): خوردن مواد غذایی نرم و آسان برای جویدن ممکن است به کاهش درد فک کمک کند.
- کیسه یخ: کاربرد خارجی یخ بر روی فک ممکن است به کاهش تورم موضعی و اسپاسم عضلات کمک کند.
- محدود کردن باز شدن دهان: سعی کنید با صدای بلند خمیازه نکشید، نخندید یا فریاد نزنید. از مواد غذایی خاصی که به طور کامل سرو می شوند، خودداری کنید. مواد غذایی را به قطعات کوچکتر خرد کنید تا مجبور نباشید دهان خود را به صورت گسترده و زیاد باز کنید.
- تغییر در وضعیت خواب: سعی کنید از یک طرف خوابیدن (خوابیدن بر روی یک طرف از بدن) خودداری کنید. از یک بالش نرم استفاده کنید.
- تغییر وضعیت ایستادن: از خمیده شدن در جلوی لپ تاپ یا تلویزیون خودداری کنید، زیرا این امر می تواند ماهیچه های گردن شما را سفت کند و باعث کشش شود و منجر به درد فک شود. همیشه به پشتی صندلی تکیه دهید.
تشخیص اختلال TMJ و درد فک در دوران بارداری
اگر در دوران بارداری درد فک دارید، پس در مرکز تولد به یک دندانپزشک یا متخصص زنان مراجعه کنید. هیچ آزمایش تشخیصی خاصی برای ارزیابی اختلالات TMJ وجود ندارد. دندانپزشک ممکن است موارد زیر را برای تشخیص علت انجام دهد و درمان را بر این اساس برنامه ریزی کند:
- آنها به تمام علائم و تاریخچه پزشکی توجه میکنند. یک ارزیابی کامل بالینی دقیق انجام می دهند و تمام نواحی که دارای مشکل احتمالی هستند از جمله سر، گردن، صورت و فک را بررسی می کنند.
- آنها لمس، برآمدگی، کلیک کردن یا مشکل در حرکت مفصل را لمس کرده و بررسی می کنند.
- اگرچه رادیوگرافی (اشعه ایکس) در بارداری منع مصرف دارد، اما اگر دردی شدید دارید در صورت لزوم ممکن است دندانپزشک اشعه ایکس پانوراما را که به عنوان ارتوپانتوموگرام (OPG) شناخته می شود را پیشنهاد کند. اشعه فک بالا، فک پایین و تمام دندان ها را نشان می دهد.
- اگر دندانپزشک گمان کند که درد از یک دندان به دلیل عفونت موضعی ناشی می شود، سپس او ممکن است از اشعه ایکس داخل دهانی استفاده کند که فقط روی یک دندان متمرکز شود و این در بارداری بی خطر است.
- پزشک در این اسکن ها وجود آبسه، دندان شکسته، عفونت یا فک های شکسته را بررسی می کند و مراقبت از دندان شما را برنامه ریزی می کند.
در صورت نیاز به انجام هرگونه اسکن رادیوگرافی برای تشخیص مناسب، پزشک تمام اقدامات احتیاطی را انجام می دهد؛ مانند پوشاندن شما با پیش بند سرب و یقه تیروئید (گردنبند) سرب برای محافظت از کودک در برابر اثرات مضر اشعه X دندان.
درمان اختلال TMJ و درد در بارداری
پزشک وضعیت شما را ارزیابی کرده و درمانی را پیشنهاد می کند که برای کنترل درد در دوران بارداری بی خطر و کارآمد است. در زیر پروتکل های درمانی که معمولاً مستقر هستند آمده است:
- تمرینات فک و فیزیوتراپی: پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای تسکین درد توصیه کند.
- ماساژ: یک فیزیوتراپی می تواند تکنیک های ماساژ خود را به شما یاد دهد. شما می توانید خودتان این کار را چندین بار در روز انجام دهید.
- طب سوزنی: طب سوزنی ممکن است در مدیریت علائم درد TMJ کمک کند.
- داروها: ممکن است داروهای خوراکی مانند استامینوفن (paracetamol) برای درد تجویز شود. استفاده موضعی از ضد درد و ژل ضد اسپاسم نیز ممکن است توصیه شود. در صورت وجود درد شدید، پزشک ممکن است تزریق تسکین درد را در محل درد توصیه کند. شما هرگز نباید خود درمانی کنید و از دارو به تجویز خود استفاده کنید و فقط به داروهای تجویزی اتکا کنید.
- تکنیک های تنفس: پزشک ممکن است تکنیک های تنفس را برای کاهش استرس و آرام کردن عضلات تنشی توصیه کند.
- درمان کانال ریشه: ((اندودنتیکس) یک روش دندانپزشکی است که برای درمان عفونت در مرکز دندان استفاده می شود.) اگر علت درد فک ناشی از آبسه شدید دندان است، در این صورت به درمان ریشه نیاز دارید. این روش درمانی در بارداری منع مصرف ندارد، اما اگر اورژانسی نباشد، ممکن است پزشک آن را تا بعد از زایمان به تغویق بندازد. اگر درد فک در اوایل بارداری پدیدار شود، در سه ماهه دوم امن ترین زمان انجام اقدامات دندانپزشکی به همراه پوشش آنتی بیوتیکی است.
- کشیدن دندان: اگر عفونت دندان شدید باشد یا دندان دچار شکستگی شود، ممکن است پزشک توصیه کند که آن را بکشید. اگرچه در دوران بارداری باید از کشیدن دندان های انتخابی طفره رفت، اما کشیدن دندان اورژانسی در بارداری ممکن است انجام شود.
- گارد دهان: یک محافظ دهان برای قطع کردن عادت هایی مثل بروکسیز (دندان قروچه) یک وسیله مناسب است. این اجازه نمی دهد که دندان های فوقانی و تحتانی در تماس باشند و می تواند به تسکین درد TMJ کمک کند.
- صفحات نیش دهانی: صفحات نیش شبیه به محافظ دهان است و به عنوان یک لایه بین دندان عمل می کند. این صفحات می توانند به کاهش سفتی و درد عضلات فک کمک کنند.
سوالات متداول در مورد درد فک در دوران حاملگی
۱٫ آیا بارداری می تواند باعث شود که فک من صدمه ببیند؟
بارداری در همه خانم ها باعث ایجاد درد فک نمی شود. زنانی که مستعد درد فک هستند، ممکن است در دوران بارداری درد آنها تشدید شود. درد فک ممکن است به خاطر بیش از یک دلیل رخ دهد.
۲٫ آیا درد فک نشانه زایمان است؟
درد فک نشانه معمول زایمان نیست. این بیماری می تواند با ذات الریه (وجود هوا بین دو ریه) همراه باشد که یک بیماری نادر است که به دلیل شروع درد زایمان ممکن است رخ دهد. درد فک در دوران بارداری به دلایل مختلف می تواند رخ دهد.
برای جلوگیری از مشکلات دندانپزشکی، عادت های بهداشتی خوب دهان را دنبال کنید و حتماً به عنوان بخشی از مراقبتهای قبل از زایمان به یک دندانپزشک مراجعه کنید. از مصرف داروهای بدون نسخه خودداری کنید. سبک زندگی و اصلاح رژیم غذایی اغلب در رهایی از درد فک کمک می کند.
