اضطراب جدایی در کودکان بسیار خردسال طبیعی است (کودکانی که ۸ تا ۱۴ ماه دارند). کودکان اغلب در مرحله ای قرار دارند که «وابسته» هستند و اغلب از افراد و مکان های ناآشنا می ترسند. هنگامی که این ترس در کودکان بالای ۶ سال رخ می دهد، بیش از حد است و بیش از ۴ هفته طول می کشد و ممکن است کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی باشد.
اختلال اضطراب جدایی از شرایطی است که وقتی کودک از خانه دور شده یا از عزیزش جدا می شود (معمولا والدین یا سایر مراقبین) که کودک به آنها وابسته شده است، دچار ترس و اضطراب می شود. برخی از کودکان نیز علائم فیزیکی مانند سردرد یا معده درد را به دلیل جدایی از خود بروز می دهند. ترس از جدایی باعث بروز ناراحتی های زیادی در کودک می شود و ممکن است در فعالیت های عادی کودک مانند رفتن به مدرسه یا بازی با فرزندان دیگر اختلال ایجاد کند.
علائم اختلال اضطراب جدایی چیست؟
در ادامه برخی از رایج ترین علائم اختلال اضطراب جدایی شرح داده شده است:
- نگرانی غیرواقعی و طولانی مدت مبنی بر اینکه اگر کودک برود، اتفاق بدی برای والد یا مراقب خواهد افتاد.
- نگرانی غیر واقعی و ماندگار مبنی بر این که اگر کودک مراقب را ترک کند، اتفاق بدی برای کودک خواهد افتاد.
- امتناع از رفتن به مدرسه به منظور ماندن در کنار مراقب
- امتناع از خوابیدن بدون اینکه فرد مراقب در آن نزدیکی باشد یا اینکه به دور از خانه نمی خوابد.
- ترس از تنها ماندن.
- کابوس هایی در مورد جدایی.
- شب ادراری.
- شکایت ها از علائم فیزیکی مانند سردرد و معده درد در روزهایی که به مدرسه می رود.
- دائما کج خلقی کردن یا التماس کردن.
چه عواملی باعث ایجاد اختلال اضطراب جدایی می شود؟
اضطراب جدایی اغلب پس از یک واقعه استرس زا یا آسیب قابل توجه در زندگی کودک رخ می دهد، مانند ماندن در بیمارستان، مرگ یک عزیز یا حیوان خانگی، یا تغییر در محیط اطراف (مانند نقل مکان به یک خانه دیگر یا تغییر مدرسه). کودکانی که والدین شان بیش از حد مراقب آنها هستند، ممکن است مستعد ابتلا به سندروم اضطراب جدایی باشند. در حقیقت، لزوما ممکن است بیماری کودک نباشد، بلکه تجلی اضطراب جدایی از والدین است. والدین و کودک می توانند باعث افزودن استرس یکدیگر شوند. در حقیقت، این مساله که اغلب یکی از اعضاء خانواده کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، به اضطراب یا سایر اختلالات روانی دچار است، نشان می دهد که آسیب پذیری این اختلال می تواند ژنتیکی باشد.
اختلال اضطراب جدایی تا چه اندازه شایع است؟
اضطراب جدایی تقریبا ۴ تا ۵ درصد از کودکان در سنین ۷ تا ۱۱ سال در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می دهد. این مساله در نوجوانان کمتر مشاهده می شود و بر حدود ۱٫۳ درصد از نوجوانان آمریکایی تاثیر می گذارد. این اختلال بر روی دختران و پسران به یک اندازه تاثیر می گذارد.
چگونه اختلال اضطراب جدایی تشخیص داده می شود؟
مانند بزرگسالان، بیماری روانی در کودکان براساس علائم و نشانه ها تشخیص داده می شود. در صورت وجود علائم، پزشک با بررسی یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، ارزیابی را شروع می کند. اگرچه تست های آزمایشگاهی برای مشخص کردن اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد، اما پزشک ممکن است آزمایشات مختلفی- از جمله آزمایش خون و سایر اقدامات آزمایشگاهی- برای بررسی بیماری جسمی یا عوارض جانبی دارویی به عنوان علت علائم استفاده کند.
در صورت عدم یافتن بیماری جسمی، ممکن است کودک به روان شناس کودک و نوجوان یا روان شناس، متخصص سلامت روان که به طور خاص جهت تشخیص و معالجه بیماری های روانی در کودکان و نوجوانان هستند، مراجعه کند. روانپزشکان و روانشناسان برای ارزیابی کودک از یک بیماری روانی از ابزار مصاحبه و ارزیابی ویژه طراحی شده استفاده می کنند. پزشک تشخیص خود را براساس گزارشاتی از علائم کودک و بررسی نگرش و رفتار کودک پایه گذاری می کند.
درمان اختلال اضطراب جدایی چیست؟
اکثر موارد خفیف اختلال اضطراب جدایی، نیاز به معالجه پزشکی ندارد. در موارد شدیدتر، یا وقتی که کودک از رفتن به مدرسه امتناع می کنند، ممکن است نیاز به درمان باشد. اهداف درمان شامل کاهش اضطراب به کودک، ایجاد احساس امنیت در کودک و مراقبان یا والدین در مورد نیاز به جدا شدن طبیعی است.
گزینه های درمانی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرد شامل موارد زیر است:
روان درمانی
روان درمانی («درمان به واسطه صحبت کردن»)، روش درمانی اصلی برای اختلال اضطراب جدایی است. تمرکز این روش درمانی بر این مساله است که کودک بتواند جدا شدن از مراقب را بدون اینکه جدایی باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد شود، تحمل کند. نوعی از درمان به نام «شناخت درمانی و رفتاری» برای تغییر شکل تفکر کودک (شناخت) عمل می کند تا رفتار کودک مناسب تر شود. خانواده درمانی همچنین ممکن است به آموزش خانواده در مورد این اختلال کمک کرده و به اعضای خانواده کمک کند تا در دوره های اضطراب از کودک بهتر حمایت کنند.
دارو
داروی ضد افسردگی یا سایر داروهای ضد اضطراب ممکن است برای درمان موارد شدید اختلال اضطراب جدایی مورد استفاده قرار بگیرد.
نگاه کلی به کودکان دچار اختلال اضطراب جدایی چیست؟
اکثر کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بهتر خواهند شد، اگرچه علائم آنها ممکن است به خصوص هنگامی که حوادث یا موقعیتهای استرس زا روی می دهد، برای سال ها مجددا عود کند. هنگامی که درمان زودهنگام شروع شده و خانواده و کودک اقدام به درمان می کنند، احتمال بهبودی کودک افزایش پیدا می کند.
آیا می توان از اختلال اضطراب جدایی جلوگیری کرد؟
هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از اختلال اضطراب جدایی وجود ندارد، اما شناخت و اقدام کردن هنگامی که علائم بروز پیدا می کند، می تواند پریشانی را به حداقل رسانده و از مشکلات ناشی از عدم رفتن به مدرسه جلوگیری کند. علاوه بر این، تقویت استقلال و عزت نفس کودک از طریق حمایت و تأیید ممکن است به جلوگیری از دوره های اضطراب آتی کمک کند.
