اگر پره اکلامپسی کنترل نشود، اکلامپسی ایجاد میشود. اکلامپسی دراصل پره اکلامپسی همراهبا تشنج است… از مهمترین عوارض پره اکلامپسی در بارداری محدودیت رشد جنین، زایمان زودرس، جداشدن جفت و بیماریهای قلبیعروقی است…
گاهی پره اکلامپسی هیچ نشانهای ندارد و فشارخون بیمار بهآرامی یا بهطور ناگهانی بالا میرود. کنترل فشار خون بخش مهمی از مراقبتهای پیش از زایمان است، زیرا معمولا نخستین نشانهی پره اکلامپسی بالا رفتن فشارخون است. فشار خون ۱۴۰٫۹۰ میلیمتر جیوه (mm Hg) یا بالاتر از آن که در ۲ زمان (که دستکم ۴ ساعت با هم فاصله دارند) ثبت شود، غیرطبیعی است.
علائم و نشانههای پره اکلامپسی شامل موارد زیر است:
وجود پروتئین بیشازحد در ادرار (پروتئینوری، proteinuria) یا نشانههای دیگر مشکلات کلیوی؛
سردرد؛
بروز تغییراتی در بینانی شامل ازدست دادن موقت بینایی، تاری دید یا حساسیت به نور؛
درد در قسمت بالای شکم، معمولا سمت راستِ زیر دندهها؛
حالت تهوع یا استفراغ؛
کاهش تولید ادرار؛
کاهش پلاکتهای خون (ترومبوسیتوپنی، thrombocytopenia)؛
اختلال در عملکرد کبد؛
تنگی نفس ناشیاز وجود مایع در ریهها.
افزایش ناگهانی وزن و تورم (اِدِم، edema) بهویژه در صورت و دستها نیز میتواند همراه با پره اکلامپسی رخ دهد. ولی این نشانه در بسیاری از بارداریهای طبیعی نیز مشاهده میشود و بروز آن بهتنهایی نمیتواند دلیل ابتلای مادر به پره اکلامپسی باشد.
پره اکلامپسی چه عوارض و خطراتی در بارداری دارد؟
هرچه پره اکلامپسی شدیدتر باشد و در مراحل ابتداییتر بارداری رخ دهد، خطرهای موجود برای مادر و نوزاد نیز بیشتر خواهد بود. گاهی برای درمان پره اکلامپسی به انجام زایمان القاشده (induced labor) نیاز داریم. زایمان القاشده زایمانی است که وسایل و عوامل خارجی موجب انجام آن میشود.
اگر شرایط بالینی انجام زایمان سریع را الزامی کند، ممکن است که زایمان ازطریق سزارین ضروری باشد. گاهی نیز پزشک انجام زایمان واژینالِ زمانبندیشده را توصیه میکند. ممکن است که پزشک درمورد اینکه کدام نوع زایمان برای شرایط مادر مناسب است با او صحبت کند.
عوارض پره اکلامپسی شامل موارد زیر است:
محدودیت رشد جنین: پره اکلامپسی بر شریانهایی که خون را به جفت میرسانند، اثر میگذارد. اگر جفت خون کافی دریافت نکند، خون، اکسیژن و موادمغذی کمتری به کودک میرسد. این مسئله به رشد آهسته یا همان محدودیت رشد جنین، وزن کم نوزاد در هنگام تولد یا زایمان زودرس منجر میشود.
زایمان زودرس: اگر مادر به پره اکلامپسی با علائم شدیدی مبتلا باشد، باید زودتر زایمان کند تا جان او و نوزادش به خطر نیفتد. زودرس بودن نوزاد موجب بروز مشکلات تنفسی و سایر مشکلات برای او میشود. پزشک به بیمار کمک میکند تا متوجه شود که چه زمانی، زمان ایدهآل برای زایمان است.
دکولمان یا جداشدن جفت (Placental abruption): پره اکلامپسی موجب افزایش خطر دکولمان جفت میشود. دکولمان جفت شرایطی است که در آن پیش از زایمان، جفت از دیوارهی داخلی رحم جدا میشود. گاهی جداشدن شدید جفت موجب خونریزی شدیدی میشود که میتواند زندگی مادر و نوزاد را تهدید کند.
نشانگان یا سندرم هِلپ (HELLP syndrome): هلپ مخفف همولیز (hemolysis، تخریب گلبولهای قرمز خون)، بالا رفتن سطح آنزیمهای کبد (elevated liver enzymes) و کاهش تعداد پلاکتهای خون (low platelet count) است. سندرم هلپ حالت شدیدتر پره اکلامپسی است و میتواند بهسرعت برای مادر و نوزاد مرگبار شود.
علائم سندروم هلپ شامل حالت تهوع و استفراغ، سردرد و درد در ناحیهی بالا و راست شکم است. سندروم هلپ بسیار خطرناک است، زیرا نشاندهندهی آسیب رسیدن به چند ارگان در بدن است. گاهی این سندرم بهطور ناگهانی و حتی پیش از تشخیص فشار خون بالا بروز میکند و گاهی نیز بدون هیچ نشانهای ایجاد میشود.
اکلامپسی: اگر پره اکلامپسی کنترل نشود، اکلامپسی ایجاد میشود. اکلامپسی دراصل پره اکلامپسی همراهبا تشنج است. پیشبینی اینکه کدام بیماران مبتلابه پره اکلامپسی خواهند بود که بهاندازهای شدید است که منجربه اکلامپسی شود، دشوار است.
معمولا هیچ علامت یا نشانهی هشداردهندهای برای پیشبینی اکلامپسی وجود ندارد. ازآنجاکه اکلامپسی عواقبی جدی برای مادر و نوزاد دارد، صرفنظر از اینکه چه مدت از دوران بارداری سپری شده باشد، زایمان ضروری میشود.
آسیب به سایر ارگانها: پره اکلامپسی میتواند باعث آسیب رسیدن به کلیه، کبد، ریه، قلب یا چشمها شود. گاهی نیز موجب سکته مغزی یا بروز سایر آسیبهای مغزی میشود. میزان آسیببه سایر ارگانها به شدت پره اکلامپسی بستگی دارد.
بیماریهای قلبیعروقی: پره اکلامپسی خطر ابتلابه بیماری های قلبی و عروقی در آینده را افزایش میدهد. اگر مادر بیش از یک بار به پره اکلامپسی مبتلا شود یا زایمان زودرس داشته باشد، این خطر باز هم افزایش پیدا میکند. برای به حداقل رساندن این خطر مادر باید پس از زایمان وزن خود را در حالت ایدهآل نگه دارد، انواع میوهها و سبزیجات را مصرف کند، بهطور منظم ورزش کند و از کشیدن سیگار پرهیز کند.
پیشگیری از پره اکلامپسی ممکن است؟
پژوهشگران همچنان به بررسی راههایی برای پیگیری از پره اکلامپسی ادامه میدهند، ولی تاکنون هیچ استراتژی مشخصی پیدا نشده است.
مصرف نمک کمتر، تغییر فعالیتها، محدود کردن میزان کالری مصرفی یا مصرف سیر یا روغن ماهی، خطر ابتلابه پره اکلامپسی را کاهش نمیدهد. افزایش مصرف ویتامین C و ویتامین E نیز تأثیری بر کاهش این خطر نداشته است.
در بعضی از مطالعات بین کمبود ویتامین D و افزایش خطر ابتلابه پره اکلامپسی رابطهای مشاهده شده است. البته در بعضی مطالعات وجود رابطه میان مصرف مکملهای ویتامین D و کاهش خطر پره اکلامپسی نشان داده شده است و در مطالعات دیگری وجود چنین رابطهای اثبات نشده است.
در موارد خاص شاید بتوان با رعایت موارد زیر خطر پره اکلامپسی را کاهش داد:
مصرف آسپرین با دوز پایین: درصورت وجود عوامل خطر خاصی (شامل وجود سابقهی پره اکلامپسی، بارداری با چند جنین، فشار خون مزمن، بیماری کلیوی، دیابت یا بیماری های خودایمنی) پزشک مصرف روزانهی قرص آسپرین با دوز پایین (۸۱ میلیگرم) را پس از هفتهی دوازدهم بارداری توصیه میکند.
مصرف مکمل کلسیم: در برخی جوامع مصرف مکملهای کلسیم برای زنانی که پیش از بارداری دچار کمبود کلسیم بودهاند (و زنانی که درطول بارداری کلسیم کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نمیکنند) مفید است و موجب جلوگیری از ابتلای آنها به پره اکلامپسی میشود. البته بعید است که زنان در ایالات متحده یا سایر کشورهای توسعهیافته بهاندازهای دچار کمبود کلسیم باشند که مصرف مکملهای کلسیم برای آنها مفید باشد.
توجه: بدون مشورت با پزشک هیچگونه دارو، ویتامین یا مکملی را مصرف نکنید.
پیش از بارداری (بهویژه اگر سابقهی ابتلابه پره اکلامپسی دارید) باید سعی کنید تا جای ممکن سالم باشید. اگر لازم است وزن کم کنید و سایر بیماریها مانند دیابت را بهخوبی کنترل کنید. پس از بارداری نیز با انجام مراقبتهای زودهنگام و منظم پیش از زایمان، از خود و نوزادتان بهخوبی مراقبت کنید. اگر پره اکلامپسی در اوایل دوران بارداری تشخیص داده شده است، با همکاری پزشک میتوانید از بروز عوارض آن جلوگیری کنید و بهترین انتخابها را برای خود و نوزادتان انجام دهید.
منبع خبر : chetor