تحرک اسپرم، توانایی اسپرم برای داشتن حرکتی موثر است. این در باروری بسیار حائز اهمیت است زیرا اسپرم ها باید با سرعت از طریق دستگاه تولید مثل زن به سوی تخمک حرکت کرده و آن را بارور کنند. تحرک ضعیف اسپرم می تواند علت ناباروری مردان باشد.
تحرک اسپرم چیست؟
دو نوع تحرک اسپرم وجود دارد، که اشاره به نحوه حرکت کردن اسپرم فرد دارد.
حرکت پیشرونده اسپرم: به اسپرم هایی اطلاق می شود که در حلقه های عمدتا راست یا بزرگ شنا می کنند.
حرکت غیر پیشرونده اسپرم: به اسپرم هایی اشاره دارد که در خطوط مستقیم حرکت نمی کنند یا در دایره های بسیار تنگ شنا می کنند.
برای اینکه اسپرم بتواند از طریق مخاط گردن رحم تغذیه کند و تخمک زن را بارور کند، نیاز به حرکتی متراکم حداقل ۲۵ میکرومتر در ثانیه دارد.
هنگامی که اسپرم دارای حرکتی کمتر از ۳۲ درصد از اسپرم دارای حرکت کردن موثری باشد، تحرک اسپرم یا آستنواسپرمی تشخیص داده می شود.
تحرک اسپرم چگونه بر باروری تاثیر می گذارد؟
در سراسر جهان، حدود ۶۰ تا ۸۰ میلیون زوج تحت تأثیر ناباروری قرار می گیرند. در ایالات متحده، این میزان در حدود ۱۰ درصد از زوج ها است. این رقم بر اساس تعریف ناباروری به عنوان عدم توانایی باروری پس از ۱۲ ماه تلاش می باشد.
ناباروری اختلالی است که یک مسئله با مشکل زیست شناسی انسان باعث می شود او نتواند زن را بارور کند. این موارد بین ۴۰ تا ۵۰ درصد به خاطر عوامل دیگر و حدود ۷ درصد به دلیل مشکلی در مردان رخ می دهد.
ناباروری مرد معمولا ناشی از کمبود مایع منی است که شایع ترین آنها عبارتند از:
تعداد اسپرم کم یا oligospermia
کم تحرکی اسپرم
شکل اسپرم غیرطبیعی یا teratospermia
حدود ۹۰ درصد موارد ناباروری مردان ناشی از کم بودن تعداد اسپرم است، اما کم تحرکی اسپرم نیز یک عامل مهم است.
علل کم متحرکی اسپرم
علل کم تحرکی اسپرم در بسیاری از موارد ناشناخته است. آسیب به بیضه ها، که باعث ایجاد و ذخیره اسپرم می شود، می تواند بر کیفیت اسپرم تاثیر بگذارد.
علل رایج آسیب های بیضه عبارتند از:
عفونت
سرطان بیضه
جراحی بیضه
مشکلات مادرزادی بیضه
بیضه های پایین نیامده
صدمه
استفاده طولانی مدت از استروئید آنابولیک می تواند تعداد اسپرم و تحرک را کاهش دهد. مواد مخدر مانند کانابیس و کوکائین و بعضی از داروهای گیاهی نیز می توانند بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارند.
واریکوسل، وضعیت ورید های بزرگ شده در اسکروتوم، کم تحرکی اسپرم را به همراه دارد.
تشخیص کم تحرکی اسپرم
تجزیه و تحلیل منی اساسی ترین و مفید ترین آزمون است و می تواند ۹ نفر از ۱۰ مرد را که دارای مشکل باروری هستند، شناسایی کند. این آزمایش، تشکیل اسپرم، و نیز نحوه تعامل آن در مایع منی را ارزیابی می کند.
نمونه معمولا توسط استمناء جمع آوری می شود. از مرد خواسته می شود از ۲ تا ۷ روز قبل از نمونه گیری، برای افزایش حجم مایع منی از نزدیکی جلوگیری کند.
لازم است که تمام انزال در ظرف استریل جمع آوری شود تا نتایج آزمایش به درستی مشخص شود.
نمونه معمولا در یک اتاق خصوصی در مطب پزشک جمع آوری می شود، گرچه در برخی موارد می توان آن را در خانه تهیه کرد. اگر آن را در خانه تهیه کنید، نمونه باید ظرف یک ساعت برای تجزیه و تحلیل، تحویل داده شود.
نمونه نباید در یخچال نگهداری شود، و پزشکان توصیه می کنند که آن را در حین حمل و نقل نزدیک به بدن نگه دارید تا دمای آن حفظ شود. این امر اطمینان حاصل می کند که با بهترین کیفیت ممکن، تجزیه و تحلیل آن انجام می شود.
گاهی اوقات، نمونه را می توان از طریق مقاربت جنسی جمع آوری کرد. با استفاده از یک کاندوم مخصوص طراحی شده و یا ریختن در ظرف استریل قبل از انزال.
مهم این است که از یک کاندوم تجاری برای این کار استفاده نکنید، زیرا بسیاری از روان کننده ها در آن به کار برده شده است و با اسپرم مخلوط می شود.
نمونه ها می توانند به دلایل مختلف متفاوت باشند، از جمله مدت زمان رابطه جنسی و یا بیماری. در نتیجه، دو نمونه معمولا جمع آوری می شوند. آنها ممکن است هر ۲ تا ۴ هفته فاصله داشته باشند.
اگر درصد اسپرم مؤثر برای حرکت کمتر از ۳۲ درصد باشد، تشخیص دکتر، کم تحرکی اسپرم خواهد بود.
راه های بهبود بخشیدن به حرکت اسپرم
انتخاب های شیوه زندگی مردم می توانند باعث افزایش کیفیت اسپرم شوند. سیگار کشیدن می تواند باروری را کاهش دهد و بر تحرک اسپرم تاثیر گذاشته است.
داروهایی مثل آمفتامین و مواد مخدر و مصرف الکل بیش از حد نیز باعث کاهش کیفیت اسپرم می شود. پزشکان به مردم توصیه می کنند از این موارد اجتناب کنند.
داشتن اضافه وزن با شاخص توده بدنی ۲۵ یا بیشتر می تواند بر کیفیت و کمیت اسپرم تأثیر بگذارد.
ارتباطی بین افزایش دمای اسکروتوم و کاهش کیفیت اسپرم وجود دارد. دمای ایده آل برای تولید اسپرم در حدود ۹۴ درجه فارنهایت است یا همان دمای بدن، به همین علت پوشیدن لباس های گشاد و اقدامات ساده ای برای نگه داشتن عضلات می توانند کمک کنند. گام های مهمی شامل قدم زدن پس از نشستن طولانی می تواند تاثیر موثری داشته باشد.
کم تحرکی اسپرم می تواند منجر به ناباروری مردان شود، اما قابل درمان است. برخی از گزینه ها عبارتند از:
تلقیح داخل وریدی (IUI):
همچنین به عنوان تلقیح مصنوعی شناخته شده است، روش IUI شامل اسپرم جمع آوری شده و شسته شده است. سپس سریع ترین اسپرم در حال حرکت با استفاده از یک لوله پلاستیکی خوب به رحم وارد می شود.
لقاح آزمایشگاهی (IVF):
در طی IVF، تخمکی که از تخمدان های زن خارج می شود، با اسپرم در آزمایشگاه بارور می شود. جنین حاصل شده برای پرورش به رحم بازگردانده می شود.
اهداء اسپرم:
فردی که اسپرم خوبی ندارد می تواند از یک فرد اهدا کننده، اسپرم دریافت کند و برای استفاده در یک روش IVF مورد استفاده قرار دهد.
پس اگر مشکلات مرتبط با تحرک اسپرم را دارید تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند در تقویت حرکت اسپرم موثر باشد.
– الکل و سیگار را کنار بگذارید.
مصرف الکل و سیگار بیش از حد، ۲ عامل اصلی است که تحرک اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهند. این عادات بد همچنین تعداد اسپرم و به طور کلی سلامت اسپرم را به حالت منفی تحت تاثیر قرار می دهد.
– مصرف ال کارتنین
تغذیه هم می تواند تحرک اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد مخصوصا رژیم های غذایی با کارنیتین کم تصور می شود که موجب مشکلات مرتبط با اسپرم می شود. ال کارنیتین و استیل-L-کارنیتین دو اسید آمینه هستند که به منظور افزایش تحرک اسپرم با تعیین انرژی از طریق انتقال اسیدهای چرب به محل مناسب بدن در نظر گرفته می شوند. گوشت قرمز غنی از این اسیدآمینه ها است.
– ویتامین مصرف کنید.
کمبود مواد غذایی خاصی مخصوصا ویتامین A و C و روی میتواند کیفیت و حرکت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد. تولید سالم اسپرم با مصرف مقادیر کافی فولیک اسید و اسیدهای چرب امگا-۳ بهبود می یابد. اگر مصرف انواع درست غذاها و مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت اسپرم برای شما دشوار است می توانید از مکمل های با کیفیت بالا استفاده کنید.
– مکمل ها
برخی مکمل ها مخصوصا برای بهبود حرکت اسپرم وجود دارد که انتخاب ایده آلی برای مردانی است که از این مشکل رنج می برند.
تحرک کم اسپرم و کمبود هورمون
کمبود تستسترون یکی دیگر از علل شایع کاهش تحرک اسپرم است. این مشکل به راحتی قابل حل است. در حقیقت راه های زیادی وجود دارد که میتوان به طور طبیعی سطوح تستسترون را بالا برد که شامل:
– کاهش وزن
اضافه وزن شدیدا سلامت عمومی و سطح تستسترون را تحت تاثیر قرار می دهد. با کاهش وزن می توان هر دو را به طور همزمان بهبود بخشید.
– تمرین های شدید
ورزش به طور کلی برای سلامت مفید است، تمرینات کوتاه مدت و شدید می تواند به ایجاد سطح تستوسترون کمک کند. با این حال در نظر داشته باشید که ورزش های طولانی تر و متوسط تر اثرات مشابهی نخواهند داشت.
بدنسازی یا فعالیت های شدید ناگهانی باعث افزایش هورمون مردانه می شود.
– افزایش سطوح ویتامین D
مقادیر سالم نور خورشید و مکمل های ویتامین D دریافت کنید. اثبات شده است که ویتامین D به افزایش سطوح تستسترون کمک می کند.
– کاهش استرس
استرس محرک بدن برای تولید کورتیزول است که هورمونی است که اثرات تستسترون را مسدود می کند. کاهش استرس از طریق ورزش و مدیتیشن می تواند کمک کند.
– دارو
گاهی اوقات اصلاح شیوه زندگی کافی نیست خوشبختانه داروهایی وجود دارند که می توانند در این موارد کمک کنند.
تحرک کم اسپرم و مسائل فیزیکی و ژنتیکی
متاسفانه در برخی موارد بهبود تحرک کم اسپرم غیرممکن است. اگر یک نقص ژنتیکی علت تحرک کم باشد، هیچ راهی برای اصلاح از طریق استفاده از مکمل ها، داروها یا هورمون ها وجود ندارد.
– واریکوسل
در موارد دیگر، تحرک کم ناشی از نقص های فیزیکی مانند واریکوسل است. در حالی که مشکل فیزیکی می تواند تصحیح شود، ممکن است تحرک اسپرم بهبود نیابد.
مهم است که به دنبال تشخیص مناسب برای مسائل ژنتیکی و فیزیکی باشید. اگر مشکلات ژنتیکی و یا فیزیکی منبع کم تحرکی اسپرم نباشد، می توانید به اصلاح شیوه زندگی یا روش های دیگری برای ایجاد تغییرات مثبت باشید.
منبع خبر : wordnegar،nabarvary
ورزش نرمال و غیر حرفه ای میتواند روش خوبی برای تقویت توانایی باروری باشد. بهترین ورزش برای افزایش سلامت اسپرم، ورزشهای هوازی سبک مثل پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری است.