آیا تا به حال متوجه شده‌اید که برخی از کودکان موها، مژه‌ها و ابروهای خود را می‌کشند و می‌چینند؟، تریچوتیلوماینا یعنی کشیدن موهای سر توسط خود کودک، نه کودک دیگر. بعضی مواقع شدت این اختلال به قدری زیاد می‌شود که برخی از موهای سر کودک دچار تاسی می‌شود. عادت کشیدن موها در میان دخترها بیشتر از پسرها رواج دارد. شدت این کار در کودکان متفاوت است، برخی از کودکان فقط در یک دورۀ کوتاه این کار را انجام می‌دهند، ولی برخی دیگر مدت زمان طولانی و با شدت بیشتر. برخی از محققان تخمین زده‌اند که ۴ درصد از جمعیت کودکان جهان دچار این وضعیت هستند.
چرا نوزاد موی سرش را میکشد؟
اینکه نوزادان موی خود را در هنگام شیر خوردن و یا در دیگر حالت ها می کشند را نمی توان دلیلی برای عصبی بودن و یا وجود ناراحتی های دیگر دانست. لذا برای بررسی علت کشیدن موی سر توسط نوزاد هنگام شیر خوردن ابتدا می بایستی سایر پارامترهای سلامت نوزاد خود را چک کنید، برای این مضوع می توانید از پزشک خود نیز کمک بگیرید و در صورت اطمینان از سالم بودن نوزاد کشیدن موی نوزادان نیازی به پیگیری خاصی ندارد.
چرا کودکان موهای خود را می‌کشند؟
برخی از عادات کودکان فقط برای این است که در آن لحظه از آن کار احساس راحتی و آرامش می‌کنند. برخی از آنها انگشت خود را می‌مکند برخی همواره یک عروسک و یا پتوی نرم و لطیف را همراه دارند، برخی موهای خود را فر می‌دهند و…. این عادات حسی معمولا وقتی از کودکان بروز می‌کند که دچار احساس خستگی شده باشند. در پاره‌ای از مواقع کودک بدون آگاهی و اراده این کار را انجام می‌دهد و وقتی دچار هیجان می‌شود، این نوع از رفتار از او سر می‌زند.
برخی از این رفتارها و حرکات مخرب نیستند، اما بعضی از آنها اثرات ناخوشایندی دارند، مخصوصاً اگر به صورت مداوم و مرتب تکرار شوند. برخی از واکنش‌های والدین در این مورد بی‌اثر است، مثلا بستن انگشتان دست‌ها، مرتب اخطار دادن و گوشزد کردن و حتی کوتاه کردن موی سر.
خجالت، آشفتگی، افسردگی و ترس می‌تواند از انواع عوامل ایجاد کنندة این وضعیت باشد و برای لحظه‌‌ای کوتاه به او احساس راحتی می‌دهد. این دسته از کودکان نیاز به درمان و مراجعه به متخصصان رفتاردرمانی در این خصوص دارند.
نشانه‌های اختلال مو کشیدن در کودکان
- تکرار در کشیدن موها مخصوصا از نواحی که در اثر کشیدن موها دچار تاسی شده‌اند.
- افزایش حس هیجان همراه با تنش قبل از اقدام به کشیدن موها
- احساس راحتی و خوشی وقتی که موها را می‌کند.
- ریزش زیاد موها و کوتاهی و نازکی موها
- جویدن و گاز گرفتن موهایی که کنده شده‌اند.
- بازی کردن با یک دسته ازموها و کشیدن آنها و حتی بازی کردن با انگشتان قبل از اقدام به کشیدن موها
- کودکانی که اقدام به کشیدن موها می‌کنند، این کار را با سایر چیزهای دور و برشان نیز ممکن است انجام دهند، مثلا موهای عروسک خود را می‌کشند و حتی پشم و پرز لباس‌ها و پتوها و…
برخی از کودکان این کار را کاملا از روی عمد انجام می‌دهند تا از هیجانات و تنش‌هایی که در آن لحظه دارند، بکاهند، اما تعدادی نیز این کار را به صورت غیر ارادی انجام می‌دهند، به طوری که اصلا متوجه اینکار خود نمی‌شوند، مثلا وقتی خسته هستند و یا وقتی تلویزیون تماشا می‌کنند، بی‌اراده این کار را انجام می‌دهند.
مطلب پیشنهادی: علت بد رفتاری کودکان چیست؟!
مطلب پیشنهادی: چگونه کودکی شاد داشته باشیم؟ | ۳ توصیه مهم برای تربیت کودک شاد!
عادت مو کشیدن در کودکان می‌تواند کاملا وابسته به احساسات آنها باشد
احساسات منفی: کودک موهای خود را میکشد، چرا که در حال تجربه یک احساس ناخوشایند و نامطلوب مثل ترس، استرس، نگرانی، تنهایی و خستگی است.
احساسات مثبت: کودک از شرایط احساس رضایت و خوبی دارد و با کشیدن موها این احساس خوشی را نشان می‌دهد و دوست دارد در همین حس و حال بماند.
گاهی اوقات عادت کشیدن موها، طولانی مدت می‌شود. اگر درمان نشود، مدت‌ها طول میکشد و شدیدتر می‌شود، مثلا تا دوران بلوغ نیز در کودک می‌ماند و به هنگام عادت ماهانه تشدید می‌شود. گاهی نشانه‌ها کمرنگ می‌شوند حتی برای یک سال ولی دوباره برمی‌گردند.
دلایل کشیدن موها در کودکان
علت کشیدن موها همچنان ناشناخته و نامشخص است، اما مثل بسیاری از اختلالات روانی پیچیده دیگر می‌تواند در اثر وجود برخی علائم به وجود آید، مثلا:
- ریشه ژنتیکی داشته باشد.
- در اثر سن و سال به وجود آید، معمولا در ۱۲-۹ سالگی بیشتر بروز می‌کند.
- وجود برخی اختلالات دیگر مانند افسردگی و نگرانی باعث بروز آن شود. استرس زیاد و شدید نیز می‌تواند عامل به وجود آورنده آن باشد.
اگر نوزاد موی سرش را میکشد چیکار کنیم؟
- شما می‌توانید از برخی روش‌های خلاقیتی بهره‌گیری کنید و این عادات را در کودک‌تان از بین ببرید، مثلا برخی از والدین ترجیح می‌دهند که مدتی موی فرزند خود را بسیار کوتاه نگاه دارند.
- یا اینکه از نوعی پلاستیک‌های مخصوص سر انگشتان استفاده کنید که در داروخانه‌ها فروخته می‌شوند.
- هدف از بین بردن و مقابله با این عادت ناخوشایند است، لذا باید در قدم اول صبور باشید.
- از بین بردن یک عادت، نیاز به زمان زیاد دارد، بنابراین صبور باشید و در هدف خود محکم و ثابت قدم. برخی از کتاب‌ها و مقالات علمی نیز می‌توانند در این رابطه به شما کمک کنند.
- بهترین کار این است که دقت داشته باشید فرزندتان در چه شرایطی دست به این کار می‌زند. شناخت و تشخیص موقعیت‌ها به شما کمک می‌کند راحت‌تر شرایط را تغییر دهید.
- اگر کودک در اثر نگرانی، استرس و فشارهای عصبی دچار این وضعیت می‌شود، بهتر است از یک درمانگر کمک بگیرید تا حتی در صورت نیاز از دارو استفاده شود.
- کودک خردسال شما موهای خود را میکشد برای اینکه می‌خواهد از این طریق تلاش کند چیزی را تغییر دهد.
- اگر در این شرایط شما نیز عکس او تلاش کنید و اجازه ندهید موهایش را بکشد و به زور مانع او از انجام این کار شوید، در واقع واکنش شما نیز چندان تفاوتی با او ندارد.
- بهتر است اجازه دهید این کار را انجام دهد و درد را تجربه کند. شما باید تلاش کنید رفتار درست و به جا و مناسب داشتن را به او یاد بدهید.
- از کودک خود توقع زیاد نداشته باشید. شاید بسیاری از حرفهای شما را متوجه نشود، ولی با صبوری بارها و بارها با او حرف بزنید و وقتی که شروع به کشیدن موهایش کرد، موقعیتی که در آن قرار دارد را تغییر دهید.
