اسپرم مردان می تواند تحت تاثیر عوامل متعددی قرار بگیرد. سیگار کشیدن، مصرف نوشیدنی های الکلی و البته خیلی از داروها سلامت اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهند.
اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که ممکن است شما از آنها بی خبر باشید، در حالی که لحظه به لحظه شما را تهدید می کنند. پس بد نیست با شناخت آنها از سلامتی خودتان محافظت کنید.
آیا دمای بیضه ها بر وضعیت باروری تاثیر می گذارد؟
بله ممکن است درست باشد. علت قرار گرفتن بیضه ها در خارج از بدن هم همین است. دمای ایمن برای اسپرم ها ۳۴٫۵ درجه سانتی گراد است، یعنی دمایی پایین تر از دمای داخل بدن (۳۷ درجه سانتی گراد).
کار کردن در محیط های گرم مانند خشک شویی، نانوایی و یا کارخانه ذوب آهن و یا کار نشسته در طولانی مدت، می تواند دمای بیضه ها را افزایش دهد. بنابراین تولید و بلوغ اسپرم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
بد نیست بدانید استفاده طولانی مدت از لپ تاپ در حالی که روی پاهای شما قرار داشته باشد، می تواند با افزایش دمای بیضه ها یکی از تهدیدهای سلامتی باشد که می شود آن را به ناباروری ربط داد.
ورزش هم می تواند مشکل ساز باشد؟
شما هم ممکن است این را شنیده باشید که دوچرخه سواری می تواند در باروری مردان مشکل ساز باشد. این درست است که مردانی که به طور حرفه ای دوچرخه سواری می کنند، ممکن است اسپرم های کمتر، ضعیف تر و یا کم تحرک تری داشته باشند.
علت واقعی این تاثیر دوچرخه سواری بر مردان هنوز مشخص نیست، اما برخی فرضیه ها می گویند علت می تواند فشار وارد شده ناشی از زین دوچرخه باشد و برخی دیگر می گویند افزایش دما و حرارت است که این مشکل را ایجاد می کند.
البته نظرهای دیگری هم وجود دارد که کاهش جریان خون به ناحیه تناسلی در اثر دوچرخه سواری طولانی مدت را مقصر دانسته اند.
وزن هم تاثیری در وضعیت باروری مردان دارد؟
بدیهی است که داشتن وزن طبیعی از تمام جهات برای سلامتی مفید است. اما داشتن اضافه وزن، یعنی داشتن BMI بیش تر از ۲۵ می تواند بر کمیت و کیفیت اسپرم ها تاثیر بگذارد.
بدون شک در مردان چاق یعنی آنهایی که BMI 30 و یا بیشتر دارند این تاثیر منفی بیشتر خواهد بود. پس اگر شما هم BMI 30 و یا بالاتر دارید، بد نیست قبل از تصمیم برای پدر شدن کمی از وزن خود را کم کنید.
نگاهی هم به داروهای مصرفی تان بیندازید!
گزارش های متعددی درباره تاثیرات منفی برخی داروهای نسخه ای بر سیستم تناسلی مردان وجود دارد، برای مثال داروی ساده ای مانند سایمتیدین، برخی آنتی بیوتیک ها و برخی داروهای ضد فشار خون.
آن دسته از داروهای ضد فشار خونی که با مکانیسم مهار کانال های کلسیمی کار می کنند، می توانند توانایی اسپرم در نفوذ به غشای تخمک را کاهش دهند و از این جهت نقشی در کاهش باروری داشته باشند.
برخی از مهم ترین این داروها برای مردان عبارتند از:
– اسپرینولاکتون که ترکیبی از چند داروی ضد فشار خون است، می تواند با تاثیر بر تولید هورمون تستوسترون در مردان، تولید اسپرم ها را تحت تاثیر قرار دهد.
– سولفاسالازین که در درمان بیماری هایی مانند سندرم روده تحریک پذیر، کولیت ها و بیماری کرون توصیه می شود می تواند در بلوغ اسپرم ها ایجاد مشکل کند.
– آنتی بیوتیک هایی مانند تتراسایکلین، جنتامایسین، نومایسین و اریترومایسین می توانند تاثیرات منفی در بلوغ اسپرم ها، حرکت و تعداد آنها داشته باشند.
– سیکلوسپورین که معمولا در بهبود بافت ها پس از انجام جراحی پیوند عضو مصرف می شود نیز می تواند تاثیراتی در باروری مردان داشته باشد.
استرس با باروری مردان چه می کند؟
استرس شدید می تواند سلامت اسپرم ها و تعداد آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
در حقیقت استرس این کار را با کاهش سطح هورمونی به نام هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) که برای تولید اسپرم ها ضروری است انجام می دهد.
از طرفی داشتن استرس بر روابط خانوادگی و میل جنسی نیز تاثیر خواهد داشت و این خود می تواند علتی مهم در عدم موفقیت در باروری باشد.
عفونت های تناسلی ربطی به ناباروری دارند؟
بدون شک بی توجهی و عدم پیگیری بیماری های عفونی، مخصوصا زمانی که اندام های تناسلی را مورد هدف قرار داده باشند می تواند بر سلامت جنسی فرد تاثیرگذار باشد.
آقایان کمتر از خانم ها به عفونت های تناسلی مبتلا می شوند و متاسفانه در بیشتر موراد به آن بی توجه اند.
اما لازم است بدانید برخی عفونت های مجاری ادراری مخصوصا آنهایی که اپیدیدیم را درگیر می کنند، می توانند به کاهش باروری مردان در طولانی مدت منجر شوند.
سموم، فلزها و آفت کش ها
بررسی ها نشان داده اند که برخی آفت کش های خاص، حلال های شیمیایی، آلودگی ها، گردوغبار و برخی دیگر از ترکیبات خاص در محیط می تواند به اختلالات باروری در مردان از جمله تغییر شکل اسپرم و کاهش تعداد آنها منجر شود.
مواجهه مکرر با ترکیبات شیمیایی و آفت کش ها در باغ ها و مزرعه ها، مخصوصا آنهایی که اسپری می شوند و در هوا پخش می شوند، می توانند بر باروری مردان تاثیر بگذارند.
مسمومیت شدید با سرب، مانند اتفاقی که برای کارگران معدن و یا افرادی که با باتری های سربی سروکار دارند می افتد، می تواند تاثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت جنسی مردان و نیز زنان داشته باشد.
مواجهه با اشعه ایکس نیز می تواند علت دیگر ابتلا به مشکلات باروری در مردان و زنان باشد.
طی مطالعاتی که در آزمایشگاه بر روی موش‌های مذکر و مونث انجام شد نشان داد که موش‌های نری که از استرس‌های شدید و مزمن رنج می‌برند، این استرس را می‌توانند به پسران خود منتقل کنند و سلامتی آنها را تحت تاثیر قرار دهند. نتایج این مطالعه نشان داد که استرس پدران می‌تواند به راحتی سلامتی پسران آنها را در طول زندگی تحت تاثیر قرار دهد.
طی این مطالعه نشان داده شد، هنگامی که موش‌های نر در معرض استرس و فشار روحی شدید قرار می‌گرفتند، قند خونشان افزایش می‌یافت و افزایش قند خون جفت‌های نر آنها را تحت‌الشعاع قرار می‌داد. در واقع، استرس می‌تواند برچسب‌های شیمیایی DNA را در جفت‌های نر مردان تغییر دهد و در نتیجه بر جفت‌های نر فرزندان آنها تاثیر بگذارد. این در حالی است که جنین مونث جفت نری ندارد که افزایش قند خون بتواند بر آن تاثیر بگذارد.
مردهایی که استرس بیشتری دارند نسبت به سایر مردها پروتئین‌هایی با قند خون بیشتری در کبد خود تولید می‌کنند که می‌تواند بر جفت‌های نر آنها تاثیر بگذارد. پدرانی که قبل از اقدام به بارداری روزانه دوز مشخصی از داروهای ضد استرس استفاده می‌کنند سبب می‌شود که افزایش قند خونشان تا حدودی کنترل شود و بر جفت‌های نر آنها تاثیر منفی نگذارد.
مطالعات دیگری که در زمینه انتقال برخی از مشخصه‌های ژنتیکی از پدران به پسران انجام شد؛ نشان داد که علاوه بر استرس، پدرانی که سیگار می‌کشند یا در معرض مواد سمی قرار می‌گیرند با این اقدام به راحتی سلامتی پسران خود را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به این علت توصیه شده قبل از اقدام به بارداری برای بررسی مشکلات و اختلالاتی از این دست با پزشک متخصص مشورت شود تا هرچه سریع‌تر درمان شود و فرزندان آنها را تجت تاثیر قرار ندهد.