وازكتومی یا بستن لوله های منی بر در مردان یك عمل جراحی سرپایی است كه به عنوان روشی ساده ، مطمئن ، سریع و بی خطر برای پیشگیری از بارداری به كار می رود .
بیضه در مردان دوكار انجام می دهد : یكی ساختن هورمون مردانه ، كه به خون می ریزد و تمامی صفات و خصوصیات مردانه به آن وابسته است ودیگری ساختن اسپرم یا سلول جنسی مذكر كه در واقع كاری جز تشكیل نطفه ندارد .
این سلول های جنسی از طریق دو لوله از هر كیسه بیضه بالارفته و نهایتاً به مایع منتقل می شوند . بستن این لوله ها از انتقال و خروج سلولهای جنسی و درنتیجه تشكیل نطفه جلوگیری می كند و این همان وازكتومی است كه ارتباطی با ساخته شدن هورمون و ریختن آن به داخل خون ، كه موجب بروز صفات ثانویه جنسی و خصوصیات مردانه می شود ، ندارد .
● نكات مهم :
▪ انجام عمل وازکتومی بدون تیغ جراحی هیچگونه تاثیر منفی بر تمایلات و قوای جنسی ، صفات ثانویه جنسی مردانه ، چاقی و لاغری ندارد .
▪ در ایجاد سرطان پروستات و بیضه بی تاثیر است .
▪ در ایجاد بیماری های قلبی عروقی بی تاثیر است .
▪ در صورت انجام مشاوره صحیح ، پس از وازکتومی بدون تیغ جراحی هیچ نوع واكنش منفی دیده نمی شود.
● عوارض جانبی :
به ندرت پس از عمل مختصری درد توام با كبودی در محل عمل دیده می شود كه گذراست.
● دستورات پس از عمل :
▪ استفاده از كمپرس یخ به مدت ۲۴ ساعت
▪ استراحت نسبی به مدت ۴۸ ساعت
▪ خودداری از فعالیت سنگین تا حداقل ۴۸ ساعت
▪ استفاده از بیضه بند به مدت یك هفته
▪ عدم استحمام تا ۴۸ ساعت پس از عمل
▪ عدم مقاربت سه تا چهار هفته پس از عمل
▪ عدم دستكاری محل زخم كه در حال بهبودی است
▪ استفاده از مسكن در صورت وجود اندكی درد ، تورم و كبودی زیر پوست در محل
▪ استفاده از یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری تا منفی شدن آزمایش اسپرم (معمولاَ تا ۲۰ بار نزدیكی)
● در صورت بروز این عوارض بایستی به مراكز وازكتومی مراجعه نمود :
▪ تب در چهار هفته اول وخصوصاَ هفته اول پس از عمل
▪ خونریزی یا خروج چرك از محل زخم
▪ درد و تورم در محل زخم كه مرتباَ در حال افزایش باشد .
▪ به تعویق افتادن قاعدگی وشك به وجود حاملگی در همسر
● تفاوت وازكتومی بدون تیغ جراحی با روش متداول وازكتومی چیست ؟
در روش متداول برای دسترسی به لوله های منی بر توسط تیغ جراحی شكافی در دو طرف پوست بیضه ایجاد كرده و پس از بستن لوله ها این شكاف ها را با بخیه می بندند . اما در روش وازكتومی بدون استفاده از تیغ جراحی ، از طریق سوراخ بسیار كوچكی بر پوست بیضه ایجاد شده ، لوله های منی بر را بیرون آورده ، می بندند و به این ترتیب دیگر نیازی به زدن بخیه در پایان عمل وجود ندارد .
● فایده وازكتومی چیست ؟
نیازی به برش جراحی و بخیه نیست ، بنابراین عوارض به حداقل می رسد . بهبودی پس از عمل سریعتر بوده ، درد و ناراحتی پس از عمل و در حین عمل به حداقل می رسد.
● چه كسانی می توانند داوطلب وازكتومی باشند ؟
▪ افرادی كه تمایلی به داشتن فرزند بیشتر ندارند .
▪ افرادی كه همسرشان مبتلا به بیماریی است كه حاملگی برایش خطرناك می باشد و یا ممكن است بیماری به فرزند بعدی منتقل شود .
▪ كسانی كه خود یا همسرشان مایل یا قادر به استفاده از سایر وسایل پیشگیری از بارداری نیستند .
▪ مردانی كه مایل نیستند همسرشان به خاطر بستن لوله ها متحمل عمل جراحی در بیمارستان شوند .
● آیا تاثیر پیشگیری از بارداری وازكتومی بلافاصله پس از عمل آغاز می شود؟
خیر. پس از وازكتومی هنوز تعدادی اسپرم در لوله ها وجود دارد كه طی ۲۰ انزال خارج خواهد شد و با منفی شدن آزمایش اسپرم درجه لذت جنسی به دلیل رفع اضطراب ناشی از تولد فرزند ناخواسته بیشتر خواهد شد .
● یا وازكتومی باعث ایجاد بیماری هم می شود؟
خیر، مطالعات انجام شده برروی تعداد زیادی از مردان وازكتومی شده نشان می دهد كه احتمال بروز بیماریهای قلبی – عروقی و یا سرطان نشده و خود باعث بروز بیماری خاصی نمی شود .
● مدت زمان عمل جراحی وازكتومی چقدر است ؟
مدت عمل بستگی به پزشكی دارد كه شما را عمل می كند، تنها دردی كه احساس می شود ، درد سوزن سرنگی است كه برای بی حس كردن محل عمل به كار می رود ، و به دنبال آن در طول عمل هیچ دردی احساس نخواهد شد.
● آیا وازكتومی از سرایت بیماری مقاربتی جلوگیری می كند ؟
▪ خیر، چنانچه شما یا همسرتان مبتلا به بیماری یا بیماریهایی هستید كه از راه جنسی منتقل می شود، برای پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماریها باید از كاندوم استفاده كنید ، زیرا وازكتومی در اینجا نقشی ندارد .
● آیا پس از عمل جراحی وازكتومی می توان به كارهای روزمره زندگی رسیدگی كرد؟
▪ چنانچه كارهای سنگین جسمانی بر عهده شماست ، بهتر است فعلاَ ۴۸ ساعت استراحت كنید و بعد به این كارها بپردازید . انجام كارهای سبك بلافاصله پس از وازكتومی مجاز است .
● وازكتومی در چه مكان هایی قابل انجام است ؟
▪ جهت مشاوره وانجام این عمل می توانید به واحد درمانگاهها یا بیمارستان های مجهز به واحد وازكتومی مراجعه نمایید البته اخیراً به دلیل سیاستهای افزایش جمعیت انجام آن ممنوع است و باید با تجویز پزشک باشد.
● آیا عمل وازكتومی قابل برگشت است یا خیر ؟
▪ وازكتومی نزدیك به ۷۰ درصد موارد قابل برگشت است . عمل باز كردن لوله های منی بر عملی گران بوده ، به تجهیزات پیشرفته بیمارستانی نیاز دارد . بنابراین این روش را می توان روشی قطعی محسوب داشت . در هر حال قابلیت برگشت وازكتومی بهتر از قابلیت برگشت توبكتومی ( بستن لوله های رحمی در زنان ) می باشد .
