معمولا در سقط ناقص جنین، زنان حامله خونریزی واژینالي سنگین و درد شدیدي را در ناحیه شکم خود تجربه می کنند. البته در این نوع سقط، باز شدن دهانه رحم زنان باردار خود به خود صورت گرفته و بخش کوچکی از بافت جنینی از کانال سرویکس آن ها خارج می شود. فراموش نکنید كه انجام سونوگرافی در چنین مواردی می تواند باقی ماندن بافت های جنینی را در داخل رحم زن حامله تشخیص دهد. حال این سوال پیش می آید برای دفع بقایای سقط چه بخوریم؟، چگونه بقایای جنین سقط شده را دفع کنیم؟
مطلب پیشنهادی: علائم باقی ماندن بقایای حاملگی بعد از سقط
برای دفع بقایای سقط چه بخوریم؟
شایعترین نشانه سقط جنین خونریزی از مهبل است که می تواند از یک لکه بینی خفیف تا خونریزی شدید متفاوت باشد. خون می تواند حاوی لخته یا بافت های دیگر باشد. به هرحال خونریزی مهبلی در طی حاملگی همیشه به معنای وقوع سقط نیست. به ویژه اگر خونریزی خفیف است و فقط مدت کوتاهی دوام می آورد. خونریزی طولانی یا سنگین همانند یک قاعدگی یا سنگین تر از آن به احتمال بیشتری سقط را مطرح می کند.
اغلب گرفتگی های عضلانی با دردهای مشابه قاعدگی و کمی درد وجود دارد. احساس گرفتگی می تواند ریتمیک و بسیار ناراحت کننده مشابه انقباضات زمان زایمان باشد. ممکن است میزان زیادی مایعات از دست برود به ویژه اگر حاملگی پیشرفت بیشتری داشته است. در بعضی زنان علائم معمول حاملگی مانند تهوع، درد پستانی و خستگی ممکن است بدون انتظار متوقف شود.
هر علامت این چنینی باید بلافاصله به پزشک گزارش شود، اگر سقط شروع شده باشد کار کمی می توان برای پیشگیری از انجام آن نمود.
اگر به دنبال روش های خانگی برای دفع بقایای جنین پس از سقط هستید، قبل از هر چیزی توصیه می شود با پزشک خود مشورت کنید. در این رابطه نمی توان بر نسخه های عمومی و کلی اکتفا کرد. اما تجربه نشان داده است که استفاده از روش های خانگی زیر برای دفع بقایای جنین سقط شده می تواند کمک کننده باشد.
۱- شیر و زردچوبه
برای دفع جفت بعد از سقط گفته شده است که ابتدا یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را ابتدا با کمی کره تفت دهید، سپس آن را به یک لیوان شیر اضافه کنید. برای بهتر شدن طعم این ترکیب می توانید کمی عسل و یا شکر به آن اضافه کنید. البته اشاره شده است که برای تهیه این ترکیب می توان مقداری پودر بادام، گردو و یا پسته به آن اضافه کرد. مقدار مصرف ترکیب شیر و زردچوبه برای رفع بقایای بارداری بعد از سقط به میزان دو الی سه مرتبه در هر روز گفته شده است.
۲- شربت زعفران و عسل برای دفع کامل بقایای جنین
زعفران انرژی زا ست و می تواند شادابی از دست رفته شما پس از سقط جنین را به شما برگرداند. از همین رو اضافه کردن زعفران به چایی و شیرین کردن آن با عسل می تواند به دفع بقایای جنین پس از سقط مثمرثمر باشد.
دمنوشهای مفید برای دفع بقایای سقط
- دمنوش مریم گلی و بومادران
- دمنوش آویشن
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش زیره
- دمنوش تخم گشنیز
- دمنوش تخم شوید
- دمنوش گل گردو
علائم سقط جنین
۱٫ خونریزی رحمی
در شروع سقط، خونریزی اغلب اوقات به صورت لک بینی آغاز می شود ولی طولی نمی کشد که زیادتر می شود و لخته های بزرگ نیز تشکیل می گردد. علت خونریزی، باقی ماندن تکه ای از جفت و یا قسمتی از جنین در داخل رحم است و تا زمانی که این تکه ها خارج نشده اند، رحم روی خود جمع نمی شود و خونریزی ادامه می یابد.
۲٫ درد در ناحیه زیر شکم
در موقع سقط جنین، اکثر خانمها از دردهای خفیف زیر شکم شکایت می کنند و این دردها اغلب متناوب است و گاهی از اوقات قولنجی می شود. علت این دردها، انقباض عضله رحم برای خارج ساختن خون و یا لخته داخل آن است و تا زمانی که رحم خالی نشده درد نیز ادامه خواهد داشت.
سرنوشت جنین در حال سقط شدن بستگی به زنده بودن و مقاومت آن دارد. تا زمانی که جنین داخل شکم زنده است امید قطع شدن خونریزی و ادامه یافتن آبستنی وجود دارد ولی اگر جنین مرده باشد، هرگونه کوشش برای نگاهداشتن آبستنی بی ثمر خواهد بود، زیرا اگر جنین مرده خود به خود سقط نشود باید آن را با عمل کورتاژ خارج کرد.
بقایای بارداری بعد از سقط
موقعی که جنین خود به خود سقط می شود، در صورتی که جفت هم با آن خارج شده باشد خونریزی به وجود نمی آید، ولی همیشه سقط های جنین به این صورت نیست و غالب اوقات، مقداری از جفت و یا جنین در داخل رحم باقی می ماند و تا زمانی که رحم خالی نشده است خونریزی ادامه پیدا می کند.
جنین وقتی تهدید به سقط است که دهانه رحم بسته شده وخونریزی رحمی، مختصر و جزئی باشد و مسلما جنین داخل رحم زنده بوده و خونریزی ممکن است با استراحت بیمار و درمان طبی قطع گردد. سقط جنین وقتی قریب الوقوع و حتمی است که جنین مرده و دهانه رحم کاملا باز وخونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد.
انواع سقط بر اساس علائم بالینی چیست؟
۱) سقط غیر قابل اجتناب
زمانی سقط غیر قابل اجتناب است که ادامه حاملگی غیر ممکن باشد . معمولا در این موارد خونریزی کاملا واضح و گاهی زیاد است دردهای زیر دل آزاردهنده است به عبارتی زایمانی زودتر از موعد در حال صورت گرفتن است ولی درد دفع جنین سقط شده به همان نسبت که جنین کوچک تر است با درد زمان زایمان جنین رسیده متفاوت است. ممکن است پرده های جنینی پاره شده باشد و مایع درون کیسه آب خارج شود آن چیزی که بیشتر مادر را مضطرب می کند کار نیمه تمامی است که با عشق آن را دنبال می کرد.
علائم و نشانه های سقط غیر قابل اجتناب
- خون ریزی متوسط تا شدید مشهود است.
- دهانه رحم حداقل ۱ سانتی متر باز است.
- جفت و جنین در داخل رحم هستند.
- انقباضات در ناحیه زیر دل و دردهای کمر به میزان متوسط تا شدید حس می شود.
تحت شرایط بالا سقط قریب الوقوع است در صورت تایید سقط درمان خارج کردن محصولات حاملگی به وسیله کورتاژ است.
۲) سقط کامل و سقط ناقص
بر حسب میزان خروج جنین یا جفت و پرده های جنینی سقط کامل و سقط ناقص را تعریف می کنیم .
الف ) سقط کامل
معمولا قبل از هفته ۸ حاملگی رخ می دهد. جنین و پرده ها کاملا خارج می شوند. خونریزی بعد از خروج کامل محصولات بارداری به تدریج کم می شود. دردهای زیر دل بهبودی می یابند. در معاینه دهانه رحم ممکن است باز و یا بسته باشد نکته مهم این است که حتما باید از خروج کامل محصولات بارداری مطمئن شویم.
ب ) سقط ناقص
معمولا بعد از هفته ۱۰ بارداری رخ می دهد قسمتی از جفت یا پرده ها در رحم باقی می ماند و بقیه محصولات بارداری دفع می شود. خون ریزی شدید یا متوسط است ولی تا قبل از خروج کامل محصولات حاملگی ادامه دارد.در معاینه دهانه رحم باز است. بایستی به وسیله کورتاژ باقیمانده جفت و پرده ها را خارج نمود .
زنانی که به تازگی جنین خود را سقط کرده اند، نیاز به انجام یک دیلاتاسیون و کورتاژ (D & C)، بلافاصله پس از مرگ جنین خواهند داشت، تا با استفاده از این روش، باقی مانده جنین و جفت از رحم اين افراد برداشته شود .
مراقبت‌های پزشکی در صورت سقط جنین
در صورت وجود علائم سقط جنین، پزشک با معاینۀ لگن، سونوگرافی و آزمایش خون، سقط جنین را تشخیص می‌دهد. هدف اصلی مراقبت و درمان در زمان سقط و دوران پس از آن، جلوگیری از خونریزی و عفونت است. در اغلب موارد، بدن زن تمام بافت‌های مربوط به حاملگی را دفع می‌کند. اگر سقط جنین در اوایل بارداری رخ دهد، این احتمال که بدن به تنهایی فرایند سقط جنین را کامل کند بیشتر است.
چگونه بقایای جنین سقط شده را دفع کنیم؟
اگر تمام بافت‌های مربوط به حاملگی دفع نشود، سقط جنین ناقص رخ می‌دهد که در این حالت برای جلوگیری از خونریزی و عفونت، نیاز به درمان خواهید داشت. برای خارج کردن بافت‌های باقیمانده معمولاً از سه روش زیر استفاده می‌شود:
انتظار و تحت نظر گرفتن مادر
در این روش هفت تا ۱۴ روز صبر می‌کنند تا جنین سقط‌شده به شکل طبیعی توسط بدن دفع شود. درصورتی‌که این فرایند به صورت کامل انجام نشود، ممکن است پزشک به سراغ روش‌های دیگری برود.
قرص‌هایی برای کمک به خارج کردن بافت‌ها
در این روش، پزشک با تجویز قرص‌های واژینال پروستاگلاندین، باعث تخلیه شدن محتویات رحم می‌شود. با توجه به شرایط، ممکن است پزشک یک قرص دیگر با نام میفپریستون تجویز کند که پس از آن، تخلیۀ رحم بهتر اتفاق می‌افتد.
عمل جراحی کورتاژ برای تخلیۀ رحم
در این روش، رحم با عمل کورتاژ تخلیه می‌شود. این عمل معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، اما گاهی نیز ممکن است بیهوشی عمومی لازم باشد. در این عمل، دهانۀ رحم به آرامی باز می‌شود و بافت‌های باقیمانده از طریق ساکشن خارج می‌شود. به این عمل اصطلاحاً اتساع و تخلیه یا کوتاژ تخلیه‌ای می‌گویند.
در مواردی که منتظر ماندن برای دفع خودبه‌خود بافت‌های باقیمانده باعث ایجاد مشکل می‌شود مانند خونریزی زیاد یا عفونت، پزشک ممکن است بدون انتظار برای دفع، تصمیم به عمل کورتاژ برای تخلیۀ بافت باقیمانده بگیرد.
مطلب پیشنهادی: بقایای جنین بعد از سقط | تا چه اندازه ای نیاز به کورتاژ هست؟!
خارج کردن بافت از طریق کورتاژ و ساکشن
در صورت خارج نشدن کامل بافت جنین و جفت از رحم پس از سقط جنین، پزشک از روشی به نام کورتاژ برای خارج کردن بافت باقیمانده استفاده خواهد کرد. در این روش، پزشک ابتدا واژن و دهانۀ رحم را با یک مادۀ ضدعفونی‌کننده تمیز خواهد کرد، سپس با استفاده از یک وسیلۀ فلزی نازک، دهانۀ رحم را باز خواهد کرد، مگر اینکه دهانۀ رحم از قبل به خاطر خروج مقداری بافت گشاد شده باشد. در این روش نیازی به بیهوشی عمومی نیست و برای فرد یک داروی آرام‌بخش تجویز می‌شود و تحت بی‌حسی موضعی قرار خواهد گرفت. سپس پزشک از طریق روش ساکشن یا با استفاده از روش قدیمی و استفاده از ابزار، بافت باقیمانده را خارج خواهد کرد.
در روش ساکشن، پزشک با استفاده از یک لولۀ پلاستیکی توخالی که وارد رحم می‌کند، بافت‌های باقی‌ماندۀ جنین و جفت را توسط مکش از رحم خارج خواهد کرد و در روش قدیمی کورتاژ، پزشک با استفاده از وسیله‌ای شبیه قاشق، به آرامی بافت‌های جنین را از دیوارۀ رحم جدا و از رحم خارج می‌کند. خارج کردن بافت، کمتر از ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و کل عمل در حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد. در برخی موارد، اگر سقط جنین در سه ماهۀ دوم اتفاق افتاده باشد، ممکن است نیاز به عملی به نام اتساع و تخلیه باشد که در این حالت علاوه بر ساکشن، لازم است پزشک با استفاده از فورسپس و ابزارهای بیشتر، نسبت به جدا کردن و خارج کردن بافت اقدام کند و در انتها اگر Rh خون مادر منفی باشد، به او پادتن Rh تزریق خواهد شد.
اقدامات لازم پس از خروج بافت جنین
اگر خروج بافت به صورت خودبه‌خود یا با مداخلۀ جراحی صورت گیرد، به مدت یک روز یا بیشتر، گرفتگی عضلانی مشابه عادت ماهانه وجود دارد و برای یک تا دو هفته خونریزی اندکی نیز وجود خواهد داشت. بهتر است برای خونریزی از پد یا نوار بهداشتی استفاده شود و برای گرفتگی عضلانی، استامینوفن و ایبوبروفن مصرف شود. از رابطۀ جنسی، شنا کردن، تمیز کردن واژن، استفاده از تامپون و داروهای واژینال، حداقل برای دو هفته و تا زمان توقف کامل خونریزی باید پرهیز کنید. در طول این دوره به احتمال زیاد، پزشک برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک یا سایر داروها را تجویز خواهد کرد. اگر شروع به خونریزی شدید کردید؛ به معنی آغشته به خون شدن یک پد در طول یک ساعت، یا در صورت وجود علائم عفونت مانند تب، درد، ترشحات بدبو از واژن یا احساس ضعف، گیجی و حواس‌پرتی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. اگر خونریزی شما افزایش یافته است و احساس ضعف، گیجی یا حواس‌پرتی می‌کنید، احتمالاً دچار شوک شده‌‌اید. در این شرایط هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید.
بهبود وضعیت روحی شما پس از سقط جنین
از دست دادن جنین طی بارداری واقعه‌ای تلخ و غم‌انگیز است. بسیاری از زوج‌ها پس از سقط جنین احساس ناراحتی می‌کنند. این حس کاملاً طبیعی است، بنابراین به خودتان برای بهبودی زمان بدهید. خانواده و دوستان در این شرایط می‌خواهند به شما آرامش بدهند، اما در واکنش مناسب به این رویداد با مشکل مواجه هستند. در صورت امکان به آنها بگویید که به پشتیبانی و حمایتشان نیاز دارید و روی کمکشان حساب کرده‌اید. سقط جنین می‌تواند چالش فیزیکی و احساسی زیادی برای شما و همسرتان ایجاد کند. در طول این مدت، فشار و استرس زیادی را تحمل خواهید کرد. برخی از افراد نیز خود یا همسرشان را مقصر سقط جنین می‌دانند. هرچند بعید به نظر می‌رسد هر یک از آنها مبادرت به انجام کاری کرده باشد که منجر به سقط جنین شود یا از انجام اقدامی برای جلوگیری از آن دریغ کرده باشد. به خاطر داشته باشید که شما هنوز این شانس را دارید که در آینده نوزاد سالمی به دنیا آورید.
