ارزیابی سلامت جنین در دوران بارداری چگونه انجام می شود؟

امروزه با به‌کارگيري فن­‌آوري پيشرفته، تشخيص و درمان بسياري از مشکلات جنين قبل از تولد، هموار گرديده است. با استفاده از تکنيک­‌هاي تشخيصي پيشرفته مختلف، مي‌توان بسياري از مشکلاتي که بعد از تولد به صورت معزل لاينحل نمايان مي­‌شود را در دوران بارداري شناسايي و به‌موقع جهت رفع و درمان آن اقدام نمود. در موارد نادر نيز اگر جنين مبتلا به ناهنجاري­‌هاي صعب­‌العلاج يا غير قابل درمان باشد، مي‌توان به­‌موقع اقدام به سقط آن نمود.

 سونوگرافي جنين

سونوگرافي‌­هاي جنين در مقاطع مختلف بارداري، اطلاعات با ارزش ويژه هر مقطع را در اختيار پزشک قرار مي­‌دهد. در سه ماهه اول بين هفته­‌هاي ۱۲ تا ۱۴ بارداري مي‌توان تصوير کلي جنين، حرکات آن، ضربان قلب و گاهي حتي ناهنجاري­‌هاي احتمالي جنين را مشاهده نمود. انجام سونوگرافي در اين ترايمستر، در مادراني که در اوايل بارداري دچار لکه­‌بيني بوده، يا احتمال حاملگي چندقلويي وجود دارد و يا هر­گونه ابهامي در مورد سلامتي جنين وجود داشته باشد، ضرورت دارد. همچنين با استفاده از سونوگرافي و اندازه­‌گيري مايع در پشت گردن جنين مي­‌توان رویان هایی (جنين­‌هايي) که خطر داشتن سندرم منگوليسم را دارند نيز، در اين ترايمستر شناسايي کرد.

   تصوير سونوگرافي مايع پشت گردن جنين در هفته ۱۲ بارداري

در سه ماهه دوم بين هفته­‌هاي ۱۸ تا ۲۲ بارداري مي­‌توان بسياري از اجزاي بدن جنين مثل بافت مغز، حفره­‌هاي قلبي، اجزاي داخل شکم، اندام­‌ها، جفت و ميزان مايع دور جنين (آمنيوتيک)  را مورد بررسي قرار داد و بسياري از ناهنجاري‌‌هاي احتمالي را کشف کرد. در اين مقطع با اندازه­‌گيري سر و استخوان ران، سن جنين نيز تعيين شده و تاريخ زايمان تخمين­‌زده مي­‌شود. انجام اين سونوگرافي براي تمام مادران باردار ضروري است. در سه ماهه سوم با اندازه­‌گيري سر، شکم و استخوان ران وزن جنين تخمين زده مي‌شود و بدين وسيله مي­‌توان رویان هایی (جنين­‌هايي) را که به علل مختلف، رشد ناکافي در داخل رحم دارند شناسايي نمود.

ميزان مايع اطراف جنين و ميزان خون بند­ناف نيز مي‌تواند نشانگر سلامتي يا عدم سلامتي جنين باشد، ميزان مايع دور جنين در اين مقطع ارزيابي شده و جريان خون بندناف و ساير عروق با روش داپلر اندازه‌گيري مي‌‌شود تا بدين‌وسيله رویان های (جنين­‌هاي) در معرض خطر شناسايي شوند.

مادران باردار در حدود هفته هاي ۲۸ و ۳۶ بارداري با انجام اين آزمايشها مي‌­توانند از ميزان رشد طبيعي و سلامتي جنين خود اطمينان حاصل کنند. اگر مادري حاملگي چندقلويي داشته باشد، اين معاينات بايد با فواصل کمتري تکرار شوند.

 تصوير سونوگرافي شريان آئورت جنين با داپلر

 بيوفيزيکال پروفايل

روش تشخيصي ديگر در سه ماهه سوم، بيوفيزيکال پـروفـايـل اسـت که بـررسـي دقيـق‌تـري در جـنـيـن مي‌­باشد. در اين روش با سونوگرافي، حرکات جنين مورد مطالعه قرار ­گرفته و ميزان مايع دور جنين اندازه‌گيري مي‌شود، سپس منحني ضربان قلب جنين با استفاده از دستگاه CTG ثبت مي‌­شود و در انتها بر اساس معاينات انجام‌­شده به جنين يک نمره از (۱ تا۱۰) داده مي‌­شود که حداکثر آن ۱۰ خواهد بود.

 آمنيوسنتز

هنگامي که سن مادران در موقع باردار شدن بيش از ۳۵ سال باشد يا سابقه تولد فرزندي با ناهنجاري­‌هاي کروموزومي در خانواده وجود داشته باشد، خطر ابتلاي جنين به ناهنجاري­‌هاي کروموزومي افزايش مي­‌يابد. با انجام آمنيوسنتز که گرفتن مقداري از مايع دور جنين توسط يک سوزن بسيار نازک از راه شکم است، مي‌توان سلول­‌هاي جنين را کشت­‌ داده و کروموزم­‌هاي آن را بررسي کرد. اهميت اين آزمايش اين است که اگر جنين ناهنجاري کروموزومي مثل منگوليسم داشته باشد، مي­‌توان قانوناً اقدام به سقط آن کرد. همچنين با اين آزمايش مي­‌توان وجود بعضي بيماري‌‌هاي عفوني را در جنين جستجو نمود. زمان انجام آمنيوسنتز در حدود هفته ۱۵ بارداري مي‌­باشد و مانند انجام يک آزمايش خون معمولي است، بيش از چند دقيقه طول نمي‌­کشد و احتياج به بستري شدن ندارد بسياري از مادران در کشورهاي پيشرفته جهان با توجه به بالا رفتن سن بارداري  اين آزمايش را انجام مي­‌دهند تا از سلامت جنين خود مطمئن شوند و اگر جنين داراي ناهنجاري­‌هاي کروموزومي مثل منگوليسم باشد، اقدام به ختم حاملگي نمايند.

 CVS و کوردوسنتز

CVS گرفتن مقداري نمونه از جفت و کوردوسنتز گرفتن مقداري خون از بندناف مي­‌باشد. اين دو روش از روش‌‌هاي ديگر نمونه­‌گيري است که به بررسي وجود بيماري­‌هاي مختلف در جنين مي‌­پردازد. 

اشتراک‌گذاری
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.