احتمال بارداری در دوران شیردهی چقدر است؟!

همان طور که میدانیم در دوران شیردهی احتمال حامله شدن زن کمتر است به طور کلی در زنانی که پس از زایمان به فرزند خود شیر می دهند تا ۹ ماه و در صورت عدم شیردهی تا ۳ ماه قاعدگی به تعویق می افتد و خطر حاملگی بسیار کم است.

هم در مادران شیرده و هم در مادران غیرشیرده، قبل از وقوع اولین خون ریزی قاعدگی، احتمال حاملگی وجود دارد.

به ازای هر ماه شیردهی، در حدود ۳۹ تا ۴۸ روز خطر حاملگی از بین می رود، به عنوان مثال در زنی که ۱ماه به فرزند خود شیر می دهد در فاصله ی این ۱ ماه و تا ۹ الی ۱۸ روز پس از آن، خطر حاملگی تقریبا وجود ندارد.

روی هم رفته در ۶ ماه اول پس از زایمان احتمال حاملگی ناچیز است ولی تحقیقات نشان میدهد که از روز بیست و نهم پس از زایمان خطر حاملگی به میزان کمی وجود دارد و نباید از آن غافل بود. از سوی دیگر هرچه غذای کمکی شیر خوار زودتر شروع شود، احتمال حاملگی بیشتر خواهد شد و زنانی که زودتر از ۶ ماهگی غذای کمکی را شروع می کنند، معمولا فقط تا ۲ یا ۳ ماه پس از آن حامله نخواهند شد، در حالی که غذای کمکی دیر شروع شود، ممکن است تا ۱ الى ۲/۵ سالگی رخ ندهد. علاوه براین هرچه فاصله ی بین دفعات شیردهی به طفل طولانی تر باشد احتمال حاملگی بیشتر است.

علت کاهش احتمال حاملگی در دوران شیردهی آن است که در این دوران تخمک گذاری انجام نمی شود. اثر ضد بارداری شیردهی یکی از موهبت های الهی به ویژه برای کشورهای جهان سوم است چرا که در مغرب زمین معمولا زنان عادت به شیردهی طبیعی به فرزندان خود را ندارند.

باید توجه داشت که اثر ضد بارداری شیردهی، صد درصد نیست و احتمال حاملگی در دوران شیردهی نیز وجود دارد، لذا باید در این دوران از یک روش ضد بارداری دیگر مثل آمیزش ناپیوسته، کاندوم یا آی یو دی نیز استفاده شود. به طور کلی اگر یک زن پس از زایمان در حال شیردهی باشد و از وسایل ضد بارداری استفاده نکند احتمال حاملگی، شش ماه پس از زایمان ۱/۴ درصد است و احتمال حاملگی پس از شروع اولین قاعدگی ۷ درصد است.

بهترین روش ضد بارداری در دوران شیردهی، روش آمیزش ناپیوسته و منقطع یا کاندوم (کاپوت) یا کرم ضد بارداری است.

در مکزیک، مردان در هنگام زایمان همسر خود در بالین وی حضور دارند و شاهد دردهای طاقت فرسای زایمان هستند تا پس از آن از روش آمیزش ناپیوسته یا کاندوم استقبال کننده قرار دادن دیافراگم در دوران پس از زایمان به خوبی امکان پذیر نیست.

از آی یو دی یا قرص ضد بارداری نیز می توان در این دوران استفاده کرد. البته همانطور که بعدا خواهیم گفت آی. یو. دی فقط در زنانی که حداقل ۲ فرزند دارند قابل استفاده است چرا که خطر نازایی در آن وجود دارد (مگر آن که زن و شوهر به میل خود داوطلب شوند). بهترین زمان برای قرار دادن آی. یو. دی، ۴ تا ۷ روز پس از زایمان است، اگر زودتر از روز چهارم آی. یو. دی قرار داده شود احتمال خارج شدن آن زیاد است و اگر پس از روز هفتم قرار داده شود احتمال آسیب سوراخ شدن رحم وجود دارد.

از سوی دیگر وقتی آی. یو. دی پیش از شروع قاعدگی قرار داده شود تحمل آن برای زن خیلی راحت تر خواهد بود. پس از کار گذاشتن آی. یو. دی ممکن است خونریزی مختصری ایجاد شود که اهمیتی ندارد و احتمال خون ریزی خطرناک در دورهی شیردهی، اندک است.

اگر از قرص ضد بارداری استفاده می کنید باید بدانید که قرص ضدبارداری موجب کاهش شیر و تغییرات میزان قند و چربی و سایر مواد آن می شود و گاهی روی طفل نیز اثراتی خواهد گذاشت که در دوران زندگی آینده ی طفل مشخص خواهد شد.

قرصهای جدید که LD نام دارند کم عارضه تر هستند ولی بهترین قرص ضدبارداری در دوران شیردهی قرصهای پروژسترونی هستند که مینی پیل (Minipill) یا لوونورژسترل نام دارند و فاقد اثر محسوس بر شیر و شیردهی می باشند چرا که استروژن در این قرص ها وجود ندارد). 

آمپول های تزریقی ضد بارداری (دپوپروورا یا دلادروکسون) نیز اثر سویی بر شیردهی ندارد و می توان از آنها استفاده کرد.

اگر دیگر مایل به بچه دار شدن نیستید می توانید پس از زایمان، از پزشک خود درخواست کنید که لوله های رحم شما را ببندد. این عمل، تحت بیهوشی عمومی انجام می شود برای انجام آن یک برش بسیار کوچک روی شکم ایجاد می شود و از طریق آن لوله های رحم بسته می شوند. بهتر است بستن لوله ها در همان روز زایمان انجام شود چرا که در روزهای بعد ممکن است موجب کاهش موقت شیر شود.