اگر کودک شما کمبود وزن دارد باید به او غذاهای پرکالری بدهید اما باید از مصرف غذاهای ناسالم مانند شیرینی‌ها، شکلات‌ها، کیک‌ها، نوشیدنی‌های شیرین و غذاها و نوشیدنی‌های چرب اجتناب کنید. شروع غذاهای کمکی قبل از پایان ۴ ماهگی به دلیل اماده نبودن دستگاه گوارش شیرخوار برای پذیرش غذاهایی غیر از شیر اقدام نادرستی است. حتی دادن آب نیز توصیه نمی شود مگر اینکه هوا بسیار گرم باشد که در این صورت چند قاشق آب جوشیده سرد شده اشکالی ندارد.
خواندن این مطلب برای شما مفید است : وزن گیری ماه به ماه کودک از تولد تا یکسالگی
دادن کره به نوزاد
پیروی از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل رمز افزایش وزن کودکان است. کره‌ها منابع غنی از چربی‌هایی هستند که برای کودکانی که کمبود وزن دارند مناسب است البته چند هفته بعد از شروع غذای کمکی بعد از ۶ ماهگی. مصرف کره قبل از ۶ ماهگی به هیچ وجه توصیه نمی شود. اما چند هفته بعد از شروع غذای کمکی اضافه کردن کره به غذای کودک اشکالی ندارد.
کره‌ها منابع غنی از چربی‌هایی هستند که برای کودکانی که کمبود وزن دارند مناسب است. فقط باید تعادل را در مصرف آنها رعایت کرده و از مصرف زیاد آنها خودداری کنید، مقدار کمی کره به تمام غذاهایی که کودک شما میل میکند اضافه کنید. کره یک محصول لبنی تولید شده از شیر است. عمدتا از چربی تشکیل شده و منبع غنی از ویتامین هاست. کره شامل ۸۰ درصد چربی است و بقیه ی آن از آب تشکیل شده است. در واقع در ساخت کره بخش چربی شیر از پروتئین ها و کربوهیدرات ها جدا می شود. کره یکی از پیچیده ترین چربی های رژیم غذایی است.
مطلب پیشنهادی: دانستنی های شروع غذای کمکی نوزاد
ویتامین ها و مواد معدنی موجود در کره
این ماده غذایی یک منبع غنی از ویتامین هاست. شرح زیر در خصوص ویتامین ها و مواد معدنی موجود در کره می باشد:
- ویتامین A : یک ویتامین فراوان در کره بوده به طوری که در یک قاشق غذاخوری آن یا ۱۴ گرم آن می توانید ۱۱ درصد از میزان ویتامین A نیاز روزانه ی خود را دریافت کنید.
- ویتامین D: کره منبع مناسبی از این ویتامین خورشیدی است.
- ویتامین E: آنتی اکسیدانی بسیار قوی است که اغلب در غذاهای چرب یافت می شود.
- ویتامین B12: این ویتامین که کوبالامین هم نامیده می شود، درمواد غذایی با منشا حیوانی مانند تخم مرغ و گوشت و محصولات لبنی یافت می شود.
- ویتامین K2: کره حاوی شکلی از این ویتامین به نام menaquinone است که که می تواند در برابر بیماری های قلبی و پوکی استخوان موثر باشد.
شروع زودرس تغذیه تکمیلی سبب کمتر مکیدن پستان مادر شده و باعث کاهش تولید شیر مادر می شود. شروع تغذیه تکمیلی دوره بسیار حساسی برای ایجاد عادات صحیح غذایی و آمادگی کودک برای مصرف غذای سفره خانواده بعد از یکسالگی خواهد بود.
بهترین سن شروع غذای کمکی بعد از پایان ماه ششم زندگی است ولی با توجه به منحنی رشد شیرخوار ممکن است برخی از کودکان در فاصله ۴ تا ۶ ماهگی نیاز به غذای کمکی داشته باشند.
برنج بهترین ماده غذایی برای شروع تغذیه تکمیلی است؛ چون هضم آنها آسان است.
فرنی یکی از بهترین غذاهایی است که میتوان از یکبار در روز به اندازه ۱ تا ۳ قاشق مربا خوری شروع کرد و بتدریج بر مقدار آن متناسب با اشتهای کودک افزود.
از هفته دوم شروع غذای کمکی میتوان علاوه بر فرنی، شیر برنج (کاملا پخته و له شده) و حریره بادام نیز به کودک داد. این غذاها نیز باید از مقدار کم و یکبار در روز شروع شود و بتدریج بر اساس میل شیرخوار بیشتر شود.
تغذیه شیرخوار با فرنی، شیر برنج و حریره بادام را میتوان تا دو هفته ادامه داد (بسته به علاقه کودک به این نوع غذاها میتوان حتی تا یکسالگی و یا بیشتر از این غذاها به عنوان یک وعده غذای کمکی به کودک داد).
در هفته سوم شروع غذای کمکی مصرف انواع سبزیجات مثل سیب زمینی، هویج، جعفری، گشنیز، کدو، لوبیا سبز و… برای تغذیه کودک شروع میشود. در این هفته علاوه بر فرنی میتوان با گوشت، سبزیها و برنج سوپ تهیه کرد. سوپی که مواد غدایی فوق در آن بخوبی نرم شده باشد غذای مناسبی برای شیرخوار است بهتر است سبزیجات را تک تک و به مرور به سوپ اضافه کرد.
از هفته چهارم شروع غذای کمکی باید حتما گوشت به سوپ کودک اضافه کرد. گوشت را باید به قطعات کوچک تقسیم کرد و یا از گوشت چرخ کرده استفاده نمود که باید کاملا پخته و له شوند. پوره سبزیها نیز غذای مناسبی برای شیرخوار است. پوره را میتوان با سیب زمینی، هویج، کدو حلوایی و نخود سبز به صورت پخته شده و نرم شده همراه با کمی روغن یا کره تهیه کرد. بهتر است در سال اول زندگی اسفناج به کودک داده نشود.
برای اینکه کودک بتواند سوپ را بخورد باید همه مواد آن را بعد از پختن له کرد و به کودک داد.
در ماه بعد یعنی ماه هشتم زندگی، علاوه بر سوپ میتوان زرده تخم مرغ را شروع کرد زرده باید کاملا آب پز و سفت باشد . ابتدا باید به اندازه یک قاشق چایخوری از زرده پخته شده را در اب یا شیر له کرد و به شیرخوار داد و مقدار ان را بتدریج افزایش داد تا در ظرف ۱ هفته به یک زرده کامل تخم مرغ برسد. آنگاه میتوان یک روز در میان یک زرده کامل یا هر روز نصف زرده تخم مرغ به شیرخوار داد. استفاده از سفیده تخم مرغ تا یک سالگی توصیه نمیشود.
با افزایش سن و پذیرش بیشتر شیرخوار سوپ و غذاهای نرم باید تبدیل به غذاهای سفت تر شوند یعنی باید با اضافه کردن غذاهای سفت تر و کمی قابل جویدن عمل تکامل جویدن در شیرخوار تقویت شود.
از ۸ ماهگی میتوان به غذای شیرخوار ماست نیز اضافه نمود.
شروع استفاده از حبوبات ۹ ماهگی است که به سوپ شیرخوار اضافه می شود. میتوان از انواع حبوبات خیس شده و پوست کنده که کاملا پخته و نرم شده باشد مانند عدس، ماش، لوبیا، و یا جوانه حبوبات استفاده کرد. حبوبات منبع خوبی برای تامین پروتئین و املاح هستند و همراه با غلات و شیر مادر غذای کاملی را تشکیل می دهند.
مطلب پیشنهادی: بررسی دلایل تولد نوزاد کم وزن و روشهای جلوگیری از آن
عوارض دادن کره به نوزاد
از آنجایی که کره چربی زیادی دارد توصیه میشود در صورت دادن کره به نوزاد، به میزان کم باشد. حتی میزان چربی یک قاشق کره از مقدار مورد نیاز نوازد بیشتر است. میزان زیاد چربی در غذای نوزاد می تواند برای او ضرر داشته باشد. و سعی نکنید برای اضافه کردن وزن نوزاد به هر غذا او کره اضافه کنید، مثلا اگر نوزاد شما سیب زمینی بدون کره راحت می خورد پ، دیگر نیاز نیست به آن کره اضافه کنید.
همچنین توصیه میشود برای دادن کره به نوزاد از نوع کم چرب ان استفاده کنید.
برای وزن گیری نوزاد چه کنیم؟!
مقوی و مغذی کردن غذای کودک
منظور از مقوی و مغذی کردن غذا اضافه کردن برخی مواد غذایی به غذای کودک است که بتواند انرژی و مواد مغذی بیشتر مانند پروتئین، انواع ویتامین (مانند ویتامین های آ و سی ) و املاح (مانند کلسیم. آهن. روی و…) را به کودک برساند. بویژه در مواقعی که کودک دچار تاخیر رشد شده است.
دلایل افزودن کره یا روغن به غذای کودک
الف-میزان انرژی موجود در روغن در مقایسه با مواد غذایی دیگر بیشتر است (هر ۱ گرم کره یا روغن حدود ۹ کالری انرژی دارد) و این باعث وزن گیری کودک می شود.
ب- کره یا روغن اضافه شده حجم غذای کودک را افزایش نمی دهد ولی انرژی غذای او بیشتر می شود.
ج- با اضافه کردن کره یا روغن به غذا نرمی غذا بیشتر شده و بلع آن برای کودک آسانتر می شود.
پروتئین برای رشد کودک ضروری است و مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین در تغذیه کودک توصیه می شود. یکی از بهترین توصیه ها برای مقوی و مغذی کردن غذای کودک اضافه کردن مخلوط آرد غلات و حبوبات تفت داده شده و یا پودر جوانه زده شده آنهاست. بدین منظور میتوان ابتدا جوانه گندم، ماش و یا عدس را تهیه و سپس پودر کرد و از این آرد برای طبخ سوپ کودک استفاده نمود. مصرف پودر جوانه غلات و حبوبات همزمان انرژی، پروتئین، ویتامین ها و املاح غذای کودک را بیشتر می کند.
حتی الامکان مقداری گوشت (مانند گوشت مرغ، گوسفند، ماهی و…) باید به غذای کودک اضافه شود. سعی کنید در درست کردن سوپ یا کته از گوشت با استخوان استفاده کنید.
اضافه کردن نخود، لوبیا و عدس که کاملا پخته و له شده باشد بعد از ۹ ماهگی برای تامین پروتئین مورد نیاز غذای کودک توصیه می شود.
افزودن تخم مرغ به غذای کودک نیز پروتئین غذای کودک را بیشتر میکند مثلا برای کودکان میتوان تخم مرغ آبپز (برای کودکان زیر یکسال فقط زرده) را داخل پوره سیب زمینی و یا سوپ کودک بعد از طبخ رنده کرد.
انواع مغزها مانند گردو و بادام نیز حاوی پروتئین هستند.
اضافه کردن مواد غدایی که ویتامین و املاح غذای کودک را بیشتر میکند.
اضافه کردن برخی از مواد غذایی فقط کمی انرژی غذای کودکی را بیشتر میکند ولی باعث میشود که غذا از نظر ویتامین و املاح غنی شود. ویتامین ها و املاح هم برای رشد و تامین سلامتی کودک ضروری هستند. بدین منظور به مادر توصیه کنید:
از سبزیهای برگ سبز برای تهیه غذای کودک استفاده کند مثل جعفری و گشنیز. اسفناج (در کودکان زیر ۱ سال اسفناج توصیه نمیشود). و یا هر نوع سبزی موجود در منطقه که میتوان این مواد را به سوپ و یا پلوی کودک اضافه کرد. سبزیها حاوی ویتامین سی و املاحی مانند آهن و کلسیم هستند)
از سبزیهای نارنجی رنگ برای تهیه غذای کودک استفاده کند این مواد دارای ویتامین آ هستند مثل کدو حلوایی و هویج.
یک یا دو خرما را پوست بکنید، هسته اش را دربیاورید و خرما را درمقداری آب حل کنید و بعنوان دسر به شیرخوار دهید.
مقداری آرد (برنج یا گندم ) را در روغن تفت دهید به اندازه ای که کمی به زردی بخورد و حالت خامی خود را از دست دهد مقدار کمی شکر حل شده و چند قطره گلاب را به آن اضافه کنید (مانند حلوا) و آنرا بعنوان میان وعده به کودک خود بدهید استفاده کنید.
آبمیوه بمیزان زیاد و یا شیرینی و شکلات و بستنی قبل از غذا، سبب کم اشتهایی کودک میشود و رشد او را به خطر می اندازد . پس یا آبمیوه و یا خود میوه رسیده و نرم را که با پشت قاشق له کرده اید بعنوان میان وعده و با حجم کم به کودک دهید، ویتامین های مورد نیاز کودک به ویژه ویتامین C از راه شیر مادر تامین می شوند.
از افزودن نمک به غذا در سر میز یا سفره به غذای کودک مخصوصا کودکان زیر یکسال جداً خودداری گردد. اما برای کودکان که دچار ایست یا افت وزن خود هستند و غذای کاملاً بی نمک خود را نمیخورند هنگام تهیه و طبخ غذا از مقدار بسیار کم نمک استفاده نمایید.
اگر رشد کودک زیر یکسال با افزایش دفعات تغذیه با شیرمادر و پر انرژی کردن غذای کمکی بهتر نشد، شاید لازم باشد شیرخشک را هم بلافاصله بعد از بعضی از وعده های شیر مادر به او بدهید ( با فنجان یا استکان) چون هنوز غذای اصلی کودک زیر یکسال ، شیر است.
: اگه علت وزن نگرفتن نوزاد بیماری مث عفونت ادراری،بیماریای مادرزادی سوخت و ساز،رفلاکس گوارشی و…. نباشه اونوقت شیرخشک پدیا شور رو توصیه می کنند.
هر یک سی سی این شیر یک کیلوکالری داره . پدیا شور در سن بالای ۲ سال داده میشه رو قوطیو بخونین، نوشته…
روزی یه بار ۱۹۰ سی سی آب سرد ۹ پیمانه پودر پدیا شور یک بار در روز میشه آنرا با میوه های مختلف، بیسکوییت مخلوط کرد. به شکل بستنی هم میدند .