چسبندگی زبان نوزاد چیست؟/ آیا جراحی آن دردناک است؟!

چسبندگی زبان نوزاد چه عوارضی دارد و چه زمانی نیاز به عمل جراحی است؟ آیا جراحی آن دردناک است؟

چسبندگی زبان در نوزاد، زبان گره خورده یا همان انکیلوگلوسیا یک روند غیر طبیعی تکاملی در زبان است که از طریق فرنوم زبانی (پرده زیر زبانی) ضخیم و کوتاه که موجب محدودیت در حرکت زبان می شود، شناخته می شود. میزان شیوع در نوزادان ۱/۷ تا ۴/۴ درصد گزارش شده است و در پسران ۴ برابر شایعتر از دختران می باشد. در بالغین اشکال خفیف غیر معمول نیست.

در چسبندگی زبان نوزاد، بافتی در زیر زبان، آن‌ را به کف دهان می‌چسباند و مانع حرکت زبان می‌شود. این حالت بر توانایی کودک، برای مکیدن پستان تاثیر می‌گذارد و بعدها مانع تکلم نوزاد می‌شود.

چسبندگی زبان (آنکیلوگلوسیا) ممکن است از شکل خفیف با مشخصات بالینی (قابل مشاهده) اندک تا موارد نادر از آنکیلوگلوسیای کامل متفاوت باشد.

گاهی فرنوم (پرده زیر زبانی) به سمت جلو گسترش یافته و به نوک زبان متصل میشود و ممکن است شکاف خفیفی را در نوک زبان بوجود آورد.

نظریه ای وجود دارد مبنی بر اینکه آنکیلوگلوسیا (زبان چسبنده و گره خورده) میتواند موجب اختلالات گفتاری شود اما در اغلب موارد، بسته به شدت چسبندگی پرده زیر زبانی (فرنوم) یا همان فرنوم کوتاه تنها می تواند موجب مشکلات کوچکی شود چرا اکثرأ مردم می توانند محدودیت حرکت زبان را جبران کنند.

اگر در جلوی آینه به زیر زبانتان نگاه کنید می بینید که بخش انتهاییِ زیرِ زبان توسط یک نوار کوچک و باریکی به کف دهان اتصال دارد، این نوار باریک فرنولوم نامیده می شود.

درمان چسبندگی زبان نوزادان چگونه است؟

از آنجایی که اغلب موارد چسبندگی زبان یا انکیلوگلوسیا یا مشکلاتی را ایجاد نمیکنند یا اینکه مشکلات اندکی را بوجود می آورند اغلب نیازی به درمان نیست.

اگر مشکلات عملکردی (مانع از ادا کردن صحیح کلمات) و پریودنتال (موجب بیماری پیشرونده لثه شود) وجود داشته باشد جراحی فرنکتومی (قطع اتصالات فرنوم و برداشت آن) ممکن است اجازه آزادی بیشتر در حرکت را به زبان اعطا کند.

متخصص، فرنوم زیر زبان را در عمل فرنکتومی زبان کوچک می‌کند. این عمل عموماً در سنین پایین انجام می‌شود، چون اکثر والدین این مشکل را به سرعت و غالباً هنگام تولد تشخیص می‌دهند و از محدودیت حرکتی زبان ابراز نگرانی می‌کنند.

در بچه های کوچک اغلب پیشنهاد شده است که جراحی تا سن ۲ سالگی به تعویق افتد مگر اینکه مانع شیرخوردن و تکلم کودک شود.

فرنکتومی عمل جراحی کوچکی است که فقط چند دقیقه تا نهایت یک ساعت طول می‌کشد و با هدف کوچک کردن فرنوم بزرگ یا کشیده (پرده زیر زبانی) شده انجام می‌شود. فرنوم بلند حرکت زبان و لب را محدود می‌کند و سلامت عمومی بیمار را به خطر می‌اندازد.

از آنجائی که زبان همیشه در ابتدای تولد کوتاه است، ارزیابی میزان محدودیت حرکت زبان ناشی از انکیلوگلوسیا در اوایل زندگی نوزاد کار مشکلی است.

در حین رشد نوزاد زبان درازتر شده و از عرض آن در قسمت جلو کاسته می شود که اغلب از میزان وخامت انکیلوگلوسیا می کاهد. در بسیاری از موارد وضعیت خودبخود اصلاح می شود چرا که در بالغین شیوع کمتری دارد.

روش های درمان چسبندگی زبان
واضح است که تنها راهکار درمانی، اصلاحِ نقصِ موجود از طریق یک جراحی کوچک است. برای این کار دو روش وجود دارد:

۱- فرنوتومی
زمانی می توان از این روش استفاده کرد که بخش اضافی فرنولوم بسیار ظریف و باریک باشد. این کار به راحتی در مطب پزشک و بدون بی حسی انجام می شود و او با کمک یک قیچی استریل به سرعت بخش اضافی را برش می دهد. از آنجا که این ناحیه فاقد عروق خونی و عصبیِ قابل توجهی است، درد و خونریزی قابل توجهی نخواهد داشت و حتی نوزاد می تواند بلافاصله بعد از آن شیر بخورد و زخم کوچک ایجاد شده به زودی بهبود پیدا خواهد کرد.

۲- فرنوپلاستی
استفاده از این روش زمانی مناسب است که بخش اضافی فرنولوم آنقدر ضخیم باشد که انجام روش قبل برای آن مناسب نباشد. در این روش پزشک:

یک بیهوشی سبک به نوزاد می دهد. با استفاده از لوازم جراحی بخش اضافی فرنولوم را برش می دهد. زخم های ایجاد شده را بخیه می زند تا سریع تر بهبود پیدا کند.

در برخی از بیمارستان ها این کار با کمک لیزر انجام می شود. مزیت این روش آن است که هیچ نیازی به بخیه ندارد.

آیا روش های درمانی ذکر شده خطری برای نوزاد ندارند؟
روش های جراحی ذکر شده در بالا معمولاً موفقیت آمیز بوده و از ایجاد مشکلات وزن گیری، گفتاری و … جلوگیری می کنند. تنها خطرات احتمالی مربوط به آنها شامل عفونت، آسیب به بافت های اطراف و خون ریزی است که بسیار به ندرت رخ می دهد.