هیچ سوالی در این خصوص وجود ندارد: غذا برای همه جوانب زندگی مهم است و باروری نیز از این قاعده مسنثنی نیست. بدنمان ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز را از رژیم غذایی روزانه ما دریافت می کند، و ایجاد یک زندگی جدید- که دقیقا همه چیزی است که به سلامت باروری مربوط می شود- به ریزمغذی ها نیز احتیاج دارد. بنابراین، چه ویتامین هایی برای باروری مهم هستند؟
ما هنوز به طور کامل درک نکرده ایم که چگونه رژیم غذایی و ریزمغذی ها مستقیما بر باروری تاثیر می گذراند، اما محققان هر روز دانش بیشتری در این خصوص کسب می کنند. می دانیم که برخی از نقایص می توانند باعث ایجاد مشکل در باروری شوند. همچنین می دانیم که برخی از بیماری ها بر توانایی جذب مواد مغذی تاثیر می گذارند (مانند بیماری سلیاک درمان نشده) که می تواند خطر ناباروری را افزایش دهد.
آیا باید مکمل های ویتامین مصرف کنید؟
مهم است که مواد مغذی مورد نیاز خود را از طریق یک رژیم غذایی سالم دریافت کنید یا اگر پزشک مکمل ها را تجویز می کند، به کمک مکمل ها دریافت کنید. برای اشخاصی که کمبود ویتامین های خاص دارند، مصرف یک مکمل ممکن است کمک کند.
اما چه اتفاقی می افتد اگر به طور طبیعی کمبود هیچ ویتامینی را نداشته باشید؟ آیا مکمل های ویتامین می توانند باروری تان را تقویت کنند؟ جواب آن واضح نیست. برخی از مطالعات می گویند که جواب بله است، اما بسیاری از مطالعات دیگر، بین مصرف مکمل ها و دارونما جهت افزایش توانایی باروری تفاوتی پیدا نکرده اند. بسیاری از مطالعات در مورد ریز مغذی ها نیز محدود بوده یا خوب طراحی نشده اند. با این گفته ها، در ادامه ویتامین ها و مواد معدنی توضیح داده شده اند که تصور می شود برای سلامت باروری ضروری هستند.
۱٫ ویتامین B
ویتامین های گروه B شامل B3 (نیاسین)، B6 (پیریدوکسین)، B9 (فولات یا اسید فولیک) و B12 است. تمام ویتامین های B نقش مهمی در شکل گیری و عملکرد مناسب گلبول های قرمز ایفا می کنند. کمبود ویتامین B12 می تواند باعث کم خونی شود، که در مواردی رخ می دهد که خون دارای تعداد غیر طبیعی کم گلبول های قرمز یا مقدار هموگلوبین باشد. عملکرد صحیح عصب و انرژی سلول نیز به سطح سالم ویتامین های B بستگی دارد.
وقتی صحبت از باروری می شود، ویتامین های B6 و B9 (که با نام فولات یا به شکل مصنوعی با نام اسید فولیک شناخته می شود)، ضروری ترین ویتامین های گروه B هستند که باید بر روی آنها تمرکز کنید.
ویتامین B6 و باروری
مطالعه ای منتشر شده در سال ۲۰۰۷، نشان داد که زنانی که سطح ویتامین B6 در خون آنها بالاتر است، با احتمال بیشتری بارور می شوند. اما آیا به این معنا است که ناباروری زنان به سادگی می تواند با افزایش سطح ویتامین B6 درمان شود؟
متاسفانه، هنوز در این خصوص تحقیقاتی انجام نشده و یا ثابت نشده است. یک دلیل احتمالی ارتباط ویتامین B6 با باروری می تواند در اثر سطح هموسیستئین باشد، که یک آمینواسید شایع در جریان خون است. هموسیستئین در مقادیر زیاد، با افزایش خطر سکته مغزی و بیماری های قلبی همراه است.
سطح بالای هموسیستئین در فولیکول ها، با مشکلات مربوط به تخمک گذاری همراه است. در عین حال، سطح پایین هموسیستئین ممکن است احتمال باروری را افزایش دهد. در مطالعه ای کوچک منتشر شده در سال ۲۰۱۷، زنانی که مکمل های فولات، ویتامین B6 و ویتامین B12 مصرف کرده بودند، سطح هموسیستئین کمتری در میان زنانی با سابقه سقط جنین داشتند. با این وجود، این تحقیقات سطح ویتامین B6 در خون را اندازه گیری نکرد، اما خاطر نشان کرد که مکمل ها باعث افزایش سطح فولات شدند.
ویتامین B9 (فولات) و باروری
شاید یکی از مهم ترین ویتامین های B برای باروری و رشد سالم جنین، فولات یا B9 باشد. فولات برای باروری مرد و زن بسیار مهم است.
برای زنان، می دانیم که مقدار کم فولات با افزایش خطر نقص لوله عصبی در هنگام تولد مانند اسپینا بیفیدا همراه است. تحقیقات در سال ۲۰۱۲ نشان داد که مصرف مناسب فولات ممکن است بر سطح پروژسترون تأثیر بگذارد و سطح پایین B-9 ممکن است به تخمک گذاری نامنظم منجر شود.
در مورد آقایان، سطح پایین فولات در مایع منی، همراه با سلامت نامناسب اسپرم است. مردانی که دارای رژیم غذایی کم فولات هستند، درصد بیشتری از اسپرم هایی با DNA آسیب دیده دارند. مکمل فولات (به همراه روی) در موارد خاص ممکن است به بهبود نتایج آنالیز منی نیز کمک کند.
مقایسه فولات و اسید فولیک
اسید فولیک، فرم مصنوعی ویتامین B9 است. وقتی غذاها با ویتامین B9 تقویت می شوند، تقریبا همیشه به شکل فولیک اسید است. هچنین، تعداد زیادی از مکمل های ویتامین حاوی اسید فولیک هستند. به این دلیل است که فولیک اسید ارزان قیمت است و استفاده از آن برای شرکت های سازنده آسان است. اما به حالت ایده آل، اگر تصمیم گرفتید که مکمل مصرف کنید، باید فولات را مصرف کنید و نه اسید فولیک. (به جای برچسب اسید فولیک بر رو محصول، به دنبال متیل تترا هیدروفولات-۵ یا ۵-MTHF باشید). اگرچه اسید فولیک تقریبا به اندازه ۵-MTHF جذب می شود و به راحتی به فرم فعال تبدیل می شود، اما مصرف اسید فولیک ممکن است خطر احتمالی کمبود ویتامین b12 را افزایش دهد.
فولات فرم قابل دسترسی تری از B9 است وقتی مکمل های اسید فولیک مصرف می کنید، بدن باید اسید فولیک را به فولات تبدیل کند. در غیر این صورت، سلول ها نمی توانند از مواد مغذی استفاده کنند.
فولات فرمی از ویتامین B9 است که به طور طبیعی در عدس، نخود، سبزیجاتی با برگ سبز تیره، مارچوبه و کلم بروکلی یافت می شود. به جای اسید فولیک، می توانید مکمل های ویتامین را با فولات دریافت کنید، اما این ماده کمتر و معمولا گران قیمت تر است. علاوه بر این، بدن بعضی از افراد نمی تواند به طور صحیح B9 موجود در اسید فولیک را جذب کند. این بدان معنی است که آنها می توانند از طریق غذاهای غنی شده و یا مکمل ها، مقدار مناسب اسید فولیک را دریافت کنند، اما از آنجا که سلول های آنها نمی توانند از ویتامین استفاده کنند، آنها هنوز چیزی را که لازم دارند دریافت نمی کنند.
اشخاصی که دارای جهش ژنتیکی MTHFR هستند (تغییر در یک ژن که با برخی از بیماری ها مرتبط است)، می توانند این موارد را تجربه کنند. زنان دچار جهش ژنتیکی MTHFR، ممکن است در معرض خطر بیشتر سقط جنین، برخی از عوارض حاملگی، و داشتن فرزند دچار نقض لوله عصبی باشند که مربوط به جذب نامناسب فولات یا اسید فولیک است.
۲٫ ویتامین C
ویتامین C در بهترین شکل، در میوه ها و سبزیجات به خصوص در مرکبات، توت ها و فلفل ها یافت می شود. این ویتامین به حفظ بافت همبند سالم کمک می کند و همچنین برای بهبود زخم و عملکرد مناسب ایمنی بدن بسیار مهم است.
ویتامین C همچنین یک آنتی اکسیدان قدرتمند است. این خاصیت آنتی اکسیدانی نقش مهمی در باروری ایفا می کند. آنتی اکسیدان ها، اثرات منفی رادیکال های آزاد را کاهش می دهند، که باعث کاهش آسیب سلولی در بدن می شود. تحقیقات نشان داده است که اغلب ترکیب ویتامین C با ویتامین E، باعث بهبود سلامت اسپرم و کاهش آسیب دیدگی DNA اسپرم می شود.
۳٫ کلسیم
احتمالا هم اکنون می دانید که کلسیم یک ماده معدنی است که ما برای عملکرد سالم استخوان ها به آن نیاز داریم، اما آیا می دانید که این ماده در سلامت قلب، عملکرد عضلات، انتقال عصب و تعادل هورمونی نیز نقش دارد؟
تحقیقی منتشر شده در سال ۲۰۱۳، دریافت که زنانی که محصولات لبنی بیشتری مصرف می کردند (که دارای میزان زیادی کلسیم و غنی از ویتامین D است)، سطح ویتامین D بیشتری در خون داشته و در معرض خطر کمتری برای ابتلا به اندومتریوز و مشکلات تخمک گذاری قرار دارند (۱۵). این ممکن است بدان معنا باشد که کلسیم یک ماده معدنی مهم برای باروری است. گفته می شود تا کنون تحقیق خاصی در مورد مصرف کلسیم و باروری انجام نشده است.
۴٫ کوآنزیم کیو ۱۰ (CoQ 10)
کوآنزیم کیو ۱۰ که بیشتر با نام CoQ 10 شناخته می شود، آنتی اکسیدانی است که سلول های ما برای عملکرد مناسب و برای ایجاد انرژی به آن نیاز دارند.
کوآنزیم کیو ۱۰ ممکن است عملکرد اسپرم را بهبود ببخشد. مردانی با میزان بیشتر کوآنزیم کیو ۱۰ در اسپرم، احتمالا تحرک اسپرم بیشتری دارند. با این وجود، تجزیه و تحلیل مطالعات قبلی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که مکمل های کوآنزیم کیو ۱۰ توسط مردان با افزایش زاد و ولد زنده یا میزان بارداری همراه نبوده است (۱۶).
در مورد زنان، تحقیقات باروری کوآنزیم کیو ۱۰ محدود به برنامه های کاربردی در زنان تحت لقاح آزمایشگاهی (IVF) است، اما نتایج امیدوار کننده بوده است. مطالعه ای جدید در سال ۲۰۱۷، نشان داد که سطح بالاتری از کوآنزیم کیو ۱۰ (که به طور طبیعی در فولیکول ها یافت می شود)، با کیفیت بالاتر تخمک ها و میزان باروری بیشتر در بیماران تحت لقاح مصنوعی همراه بوده است (۱۷). دو مطالعه بیشتر در سال ۲۰۱۸، نشان دادند که مصرف کوآنزیم کیو ۱۰ قبل از چرخه لقاح مصنوعی، میزان و کیفیت تخمک را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد (۱۸)، که به تخمک گذاری بیشتر و درصد بالاتری از جنین های سالم مرتبط است (۱۹). با این وجود، تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا مصرف مکمل کوآنزیم کیو ۱۰ می تواند به طور مبثتی در باروری زنان در حالت به غیر از لقاح مصنوعی اثر بگذارد، مورد نیاز است.
۵٫ ویتامین D
ویتامین D در تعداد معدودی از غذاها یافت می شود و در درجه اول از طریق قرار گرفتن در معرض آفتاب، جذب بدن می شود. ویتامین D به همراه کلسیم برای حفظ استخوان های قوی عمل می کند. اما همچنین برای رشد سلولی، عملکرد ایمنی و تنظیم التهاب در بدن بسیار مهم است.
مقدار کم ویتامین D با افزایش خطر ناباروری همراه است. اندام های تولید مثل مردان و زنان هر دو حاوی گیرنده های ویتامین D و آنزیم های متابولیزه هستند، که نشان می دهد که ویتامین D ممکن است برای بارداری سالم ضروری باشد. مقادیر کم ویتامین D با مشکلات تخمک گذاری و افزایش خطر ابتلا به اندومتریوز همراه است. نرخ موفقیت لقاح مصنوعی در مردان و زنانی که سطح ویتامین D بالاتری دارند، بیشتر است (۲۰).
با تمام آنچه گفته شد، در حال حاضر هیچ مدرکی منبی بر اینکه مصرف مکمل ویتامین D باعث بهبود باروری می شود، وجود ندارد.
۶٫ آهن
آهن ماده معدنی است که برای تولید و عملکرد سلول های خون سالم به آن نیاز داریم. سطح کم آهن منجر به کم خونی می شود که به نوبه خود می تواند باعث ناباروری شود. اگرچه آهن ماده معدنی است که به طور طبیعی از پروئین حیوانی به دست می آوریم، اما می توانید آن را در لوبیا، عدس، اسفناج و غلات غنی شده نیز دریافت کنید (۲۱).
۷٫ سلنیوم
سلینوم یک عنصر ناچیز است که براس سلامتی ضروری است. این ماده در عملکرد مناسب تیروئید، سنتز DNA، محافظت در برابر استرس اکسیداتیو و تولید مثل نقش دارد. آجیل برزیلی حاوی میزان زیادی سلنیوم است، منابع معمول دیگر حاوی سلنیوم عبارتند از: تن ماهی، ماهی هالیبوت، ماهی ساردین، ژامبون و میگو.
در مورد خانم ها، مصرف ناکافی رژیم غذایی سرشار از سلنیوم، خطر نقص فاز لوتئال را افزایش می دهد. در حال حاضر هیچ مطالعه ای در مورد مکمل سلنیوم و باروری زنان وجود ندارد. مطالعه ای کوچک در سال ۲۰۱۷ نشان داد که مکمل سلنیوم به طور معناداری تعداد اسپرم، تحرک، زنده ماندن و مورفولوژی طبیعی اسپرم را افزایش می دهد (۲۲).
۸٫ روی (زینک)
روی یک ماده معدنی اساسی است که وظیفه عملکرد مناسب سلولی، سیستم ایمنی، ترمیم زخم ها، سنتز DNA و تقسیم سلولی را بر عهده دارد. این ماده همچنین برای رشد و پیشرفت سالم از بارداری تا بزرگسالی لازم است.
مطالعات زیادی در خصوص باروری مردان و روی انجام شده است. روی برای سلامتی هورمونهای مردانه و همچنین رشد طبیعی و بلوغ اسپرم بسیار مهم است. کمبود روی با کمبود تعداد اسپرم و کم کاری جنسی همراه است. مردان با نتایج آنالیز مایع منی ضعیف، هم در تست های آزمایش خون و هم در تست های منی، سطح پایین روی دارند (۲۳).
سخنانی از وبسایت nininama
اگرچه برخی از ویتامین ها و مواد معدنی به طرز غیر قابل انکاری برای باروری ضروری هستند، اما همیشه ایده خوبی است که قبل از شروع مصرف مکمل ها، با پزشک صحبت کنید تا نیازهای شخصی تان به مصرف مکمل ها مشخص شود. برخی از مکمل ها را نمی توان با داروهای تجویزی توسط پزشک با هم مصرف کرد، و احتمال اوردوز ویتامین ها و برخی از مواد معدنی وجود دارد. پزشک شما با تعیین یک مکمل یا به سادگی ایجاد تغییر در رژیم غذایی، می تواند تشخیص دهد که آیا کمبود این ماده مغذی برطرف شده است.