در چه شرایطی قانون سقط جنین داده می شود؟ یعنی موارد سقط جنین قانونی در ایران کدامند؟
با وجودی که در کشور ما سقط جنین غیر قانونی است اما قانون در مواردی آن را آزاد اعلام کرده است و برخی از مادران که ادامه بارداری برای آنها خطرناک است قبل از پایان ۱۹ هفتگی می‌توانند مجوز سقط درمانی را از پزشکی قانونی دریافت کنند. با وجود قانون در مواردی سقط بدون مجوز انجام میشود که جنبه جنایی پیدا می‌کند و قانون برای آن مجازات‌هایی را در نظر گرفته است.
موارد سقط جنین قانونی در ایران
شرایط ضروری برای صدور مجوز سقط درمانی به دو گروه تقسیم میشود. شرایط مربوط به ناهنجاری های جنینی و شرایط مربوط به وجود یک بیماری جدی در مادر. در مورد مشکلات و ناهنجاری های جنینی، تشخیص قطعی ناهنجاری با آزمایش ژنتیک معتبر و یا سونوگرافی معتبر خواهد بود. اگر ناهنجاری یا ناهنجاری ها موجب حرج مادر شود، رضایت آگاهانه و کتبی مادر، سن بارداری کمتر از ۱۹ هفته براساس سونوگرافی سریال معتبر و تشخیص حرج مادر توسط ۳ متخصص و به تایید پزشکی قانونی مورد نیاز است.
بد نیست بدانید که مجوز سقط قانونی جنین فقط در مراکز استان‌ها صادر میشود و حتی در استان تهران با وجود بیش از ۱۸ مرکز، فقط یک مرکز اجازه صدور این مجوز را دارد. البته باید به این نکته نیز توجه شود که تصویب قانون سقط درمانی به این معنی نیست که هر مادری که بیماری خطرناکی دارد یا جنین او دچار ناهنجاری باشد برای سقط مراجعه کند بلکه راهی است که امکان انتخاب را به افراد می‌دهد.
زنان باردار باید توجه داشته باشند که حتی اگر شرایط سقط درمانی را داشته باشند در صورت عبور از بارداری بالای ۱۹ هفته نمی‌توان برای صدور مجوز کاری کرد و اگر اقدام به سقط غیرقانونی کنند سقط جنایی محسوب میشود و مطابق قانون با کادر پزشکی و فرد خاطی برخورد میشود.
در حال حاضر در این زمینه مشکل عمده برای صدور مجوز سقط درمانی برای ناهنجاری جنین است زیرا این موارد با سونوگرافی ساده قابل تشخیص نیست و باید آزمایش ژنتیک انجام شود که روند کار را کمی سخت می‌کند. تمام افرادی که به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنند معمولاً باید نامه قضایی داشته باشند و تنها موردی که نیاز به نامه قضایی ندارد مادرانی هستند که برای سقط درمانی و دریافت مجوز مراجعه می‌کنند ما برای آنکه زمان از دست نرود سریعاً این گونه افراد حتی پس از تشکیل پرونده به کارشناسان معرفی می‌شوند تا ابتدای امر سن بارداری مشخص شود و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بررسی‌ها آغاز شود تا در صورت واجد شرایط بودن مجوز سقط را دریافت کند.
در مجموع یعنی هر چند عمده‌ترین دلایل سقط، خطر جانی برای مادر، تهدید سلامت، تهدید روان، ناهنجاری جنینی، جنین‌های ناشی از بارداری‌های ناخواسته یا تجاوز جنسی، دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است اما گاهی هم مادر بدون هیچ دلیلی خواهان سقط جنین است.
شرایط سقط جنین قانونی
ابتدا باید متذکر شد که رسیدگی به دعوای سقط جنین بر اساس قانون جدید حمایت خانواده بوده و از سوی دیگر قانون در شرایط استثنایی امکان سقط جنین را فراهم آورده است که به شرایط سقط درمانی معروف است. این شرایط عبارتند از:
۱- تشخیص قطعی سه پزشک
تو- تایید مراجع قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب سختی و آزار مادر است یا بیماری مادر که با تهدید جانی وی همراه باشد.
۳- سقط جنین باید قبل از دمیدن روح (فر ماهگی) باشد. بنابراین خیلی زود باید برای درخواست مجوز اقدام کرد که فرصت از دست نرود.
روند گرفتن مجوز
با فرض اینکه مادر درخواست کننده شرایط را داراست باید دنبال تهیه مجوز باشد. برای گرفتن مجوز نیز به مدارکی نیاز دارد. این مدارک شامل ارائه شناسنامه زن و شوهر، سه قطعه عکس تمام رخ، تصویر صفحات اول و دوم میشود.
یکی دیگر از این مدارک باید برای گرفتم مجوز حتماً همراه داشته باشد شناسنامه و معرفی‌نامه از پزشک متخصص معالج به همراه سونوگرافی معتبر است. البته با هزینه‌های رسیدگی به پرونده نیز باید از سوی متقاضی پرداخت شود.
بد نیست این را نیز بدانید که مجوز سقط درمانی بعد از چهار ماهگی صادر نخواهد شد، بنابراین باید درخواست را سریعاً تهیه و تقدیم کرد زیر این مهلت که از دست برود دیگر مجوز سقط صادر نخواهد شد و در صورت صدور شرایط بسیار سخت‌تری خواهد داشت.
در محله بعدی متقاضی باید مدارک را به مراجع صلاحیت‌دار که همان پزشکی قانونی است تقدیم کند. به عبارتی درخواست بررسی و صدور مجوز سقط جنین به ادارات کل پزشکی قانونی استان‌ها و مراکز پزشکی قانونی شهرستان‌ها تقدیم میشود. سازمان پزشکی قانونی به این درخواست رسیدگی و تصمیم لازم را اتخاذ می‌کند.
درست است که قانون برای صدور مجوز سقط جنین اجازه مادر را کافی می‌داند اما معمولاً اجازه پدر هم گرفته میشود تا دیگر خدای ناکرده مشکلی ایجاد نشود. سپس بعد از تهیه همه مدارک سازمان پزشکی قانونی به مدارک متقاضیان رسیدگی می‌کند و اگر مشکلی در تهیه مدارک وجود نداشته باشد با صدور مجوز سقط درمانی که از وظایف سازمان پزشکی قانونی است این عمل انجام میشود.
قانون سقط جنین در ایران
مجازات ها برای سقط جنین غیر قانونی
قانون جدید مجازات اسلامی برای مرتکبان اقدام به سقط غیر قانونی مجازت‌هایی در نظر گرفته شده است. یکی از انواع این مجازات‌ها پرداخت دیه است.
دیه سقط جنین به ترتیب زیر است:
۱- نطفه‌اي كه در رحم مستقر شده است، دوصدم ديه كامل
۲- علقه كه در آن جنين به‌صورت خون بسته درمي‌آيد، چهارصدم ديه كامل
۳- مضغه كه در آن جنين به‌صورت توده گوشتي درمي‌آيد، شش‌صدم ديه كامل
۴- عظام كه در آن جنين به‌صورت استخوان درآمده، لكن هنوز گوشت روييده نشده است، هشت‌صدم ديه كامل
۵- جنيني كه گوشت و استخوان‌بندي آن تمام شده، ولي روح در آن دميده نشده است، يك‌دهم ديه كامل
۶- ديه جنيني كه روح در آن دميده شده است، اگر پسر باشد، ديه كامل و اگر دختر باشد، نصف آن و اگر مشتبه باشد، سه‌چهارم ديه كامل البته باید این مطلب را نیز بدانید که علاوه بر دیه یکسری مجازات‌های تعزیری نیز برای سقط جنین پیش بینی شده است یعنی سقط غیرقانونی مجازات‌های دیگری هم به‌دنبال دارد. براین اساس هرگاه دراثر جنايت واردشده بر مادر، جنين از بين برود، علاوه بر ديه يا ارش جنايت بر مادر، ديه جنين نيز در هر مرحله‌اي از رشد كه باشد، پرداخت مي‌شود.
باید این را نیز در نظر داشت که هرگاه زني جنين خود را در هر مرحله‌اي كه باشد، به عمد، شبه‌عمد يا خطا از بين ببرد، ديه جنين حسب مورد توسط مرتكب يا عاقله او پرداخت مي‌شود و هرگاه جنيني كه بقای آن براي مادر خطر جاني دارد، به‌منظور حفظ نفس مادر سقط شود، ديه ثابت نمي‌شود.
مطابق قانون مجازات اسلامی سابق نیز نیز هرکس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگر موجب سقط جنین زن شود به ۶ ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شد و اگر عالما و عامدا زن حامله‌ای را راهنمایی به استفاده از ادویه یا وسایل دیگری می‌کرد که در نتیجه آن جنین وی سقط شود، به حبس از سه تا ۶ ماه محکوم می‌شد و یا اگر طبیب یا ماما یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام می‌کردند وسایل سقط جنین فراهم می‌ساختند یا مباشرت به اسقاط جنین می‌کردند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شدند.
منبع خبر : برگرفته از yjc
