خوندماغ مسئلهای رایج خصوصا بین کودکان است که والدین حین مواجه شدن با آن معمولاً دستپاچه میشوند…
دلایل خونریزی بینی یا همان خون دماغ متفاوت بوده، اما علل رایج آن شامل دست کردن در بینی، جراحت کوچک و فین کردن است. در گاهی موارد اما خون دماغ میتواند نشان از بیماری نهفته و یا آسیب به بدن باشد.
همچنین به ندرت نیز پیش میآید که خون دماغ بهویژه در افراد مسن کشنده باشد. درمان نامناسب نیز میتواند منجر به وخیمتر شدن اوضاع خوندماغ شود.
با وجودِ اینکه خون دماغ شدن ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما به ندرت زنگِ خطر به حساب میآید. خون دماغ شدن در کودکانِ ۳ تا ۱۰ ساله امری رایج است و اغلب خود به خود خوب میشود و میتواند در خانه نیز درمان شود.
باید چه کار کنید:
آرام بمانید و به کودکتان دلگرمی و اطمینان بدهید.
کودکتان را بر رویِ صندلی و یا رویِ پایتان بنشانید و سرش را کمی به سمتِ جلو مایِل کنید.
به آرامی قسمتِ نرمِ بینی (درست زیرِ قسمتِ استخوانی بینی) را با یک دستمال یا پارچه تمیز بگیرید.
این فشار را تا حدود ۱۰ دقیقه بر رویِ بینی نگاه دارید؛ اگر زودتر از این مدت، فشار را متوقف کنید، خونریزی ممکن است دوباره شروع شود.
کودکتان را مجبور نکنید تا به عقب تکیه داده یا خم شود. این کار خون را به سمتِ گلوی او هدایت می کند که ممکن است کودک تان طعم بدی را احساس کرده و موجبِ ایجادِ حالتِ تهوع، سرفه و یا استفراغ شود.
پس از هر بار خون دماغ شدن، کودکتان را آرام کنید. پس از خون دماغ شدن، کودک نباید بینی خود را بگیرد، آن را بمالد، دستِ خود را درونِ آن ببرد یا بازیهای سنگین و سخت انجام دهد.
در صورتِ مشاهده این موارد با دکتر تماس بگیرید
کودکتان به صورتِ مکرر خون دماغ میشود.
احتمال دارد جسمی را داخل دماغ خود کرده باشد.
به آسانی بدنش کبود میشود.
از زخمهای کوچک نیز به سختی خونریزی میکند یا از نقطه دیگری از بدنِ خود نیز (برایِ مثال لثهها)، خونریزی میکند.
به تازگی مصرفِ دارویِ خاصی را آغاز کرده است.
در صورتِ بروزِ مواردِ زیر به اورژانس بروید یا با دکتر تماس بگیرید
خونریزی شدید است و با گیجی و ضعفِ کودک همراه است.
در اثرِ خونریزی کودک زمین خورده و به سرش ضربه وارد آمده است.
پس از دو بار تلاش و اعمالِ فشارِ ۱۰ دقیقهای، خونریزی از بینی هنوز ادامه دارد.
توصیه مهم: اگر خونریزی از بینی به کرات تکرار شود باید غذاهای اهن دار بیشتری به کودک داده شود. و یا با مراجعه به پزشک جهت بررسی انمی فقر اهن اقدام شود که در صورت لزوم قرص یا شربت اهن تجویز شود.
انواعِ مختلفِ خون دماغ شدن
رایجترین نوعِ خون دماغ شدن، خونریزی قدامی است که مربوط به بخشِ پیشینِ بینی است. مویرگها و یا رگهای خونی بسیار کوچک، در داخلِ بینی ممکن است بشکنند یا خونریزی کنند و منجر به بروزِ این نوع از خون دماغ شدن بشوند.
نوعِ بعدیِ خون دماغ شدن مربوط به عمیق ترین قسمتِ بینی میشود. خون در پشتِ گلو جریان پیدا میکند، حتی اگر شخص نشسته یا ایستاده باشد. کودکان بسیار به ندرت به این نوع از خونریزی دچار میشوند؛ این نوع بیشتر در بزرگترها رخ میدهد، افرادی که فشارِ خون بالایی دارند و یا دچارِ جراحاتی در بینی و یا صورتِ خود شدهاند.
علتها و درمان
رایجترین علت خونریزی بخش پیشین بینی، هوایِ خشک است. آب و هوایِ خشک یا گرم داخلِ خانه، مخاطِ بینی را تحریک و خشک کرده و موجبِ ایجادِ پوستههایی در داخلِ بینی میشود که ممکن است بخارند، یا هنگامی که خارانده یا کنده شوند، موجب خونریزی بشوند. سرماخوردگیها نیز ممکن است موجبِ تحریکِ مخاطِ بینی شوند و خونریزیِ بینی پس از چند بار گرفتنِ بینی به وقوع بپیوندد. ترکیبِ سرماخوردگی با هوایِ خشکِ زمستان، بهترین فرمول برایِ خون دماغ شدن است.
آلرژیها نیز سببِ بروزِ مشکل می شوند و دکتر ممکن است به تجویزِ داروهایی چون آنتی هیستامینها و داروهای مخصوصِ رفعِ گرفتگی بینی بپردازد. این داروها نیز میتوانند مخاطِ بینی را خشک کرده و به خونریزی آن منجر شوند.
یک جراحت یا ضربه به بینی نیز میتواند موجبِ خونریزی شود و این امر در اکثرِ موارد مشکلِ خطرناکی نیست. اگر کودکتان تا کنون یک جراحت مربوط به صورت داشته است، از راهکارهایی که قبلاً گفته شد برایِ بند آوردنِ خونریزی استفاده کنید. اگر پس از ۱۰ دقیقه نتوانستید خونریزی را بند بیاورید و به وجودِ آسیبِ صورت مشکوک شدهاید، سریعاً کودک را نزدِ پزشک ببرید. خونریزی از بینی (خون دماغ شدن) در اکثرِ موارد هشدار دهنده نیست، اما خونریزیهای مکرر ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدیتر باشد. اگر کودکتان بیش از یکبار در هفته خون دماغ میشود، باید با دکتر تماس بگیرید. بیشترِ علتهای خون دماغ شدن به آسانی درمان میشوند. گاهی اوقات رگهای خونیِ کوچکِ داخلِ بینی تحریک میشوند و التیام پیدا نمیکنند. این مورد اغلب در کودکانی که دچارِ آلرژی مداوم یا سرما خوردگیهای مکرر هستند، دیده میشود. پزشک ممکن است راه حلی برای این مشکلِ کودک داشته باشد.
اگر خونریزی به علتِ عفونتِ سینوسها، آلرژی و یا رگهای خونیِ آسیب دیده یا تحریک شده نباشد، دکتر ممکن است آزمایشات دیگری را انجام دهد تا به علتِ خونریزیهای مکررِ بینی پِی ببرد. بسیار به ندرت احتمال دارد که خونریزیهای مکررِ بینی، به دلیل وجود یک اختلال خونی و یا رگهای خونیِ غیرِ طبیعی باشد.
از خون دماغ شدنهای بعدی پیشگیری کنید
چون اکثرِ خون دماغ شدنها در کودکان به دلیلِ دست کردن در بینی یا تحریکِ ناشی از هوایِ گرم است، استفاده از چند راهکار ممکن است به کودکتان کمک کند تا در آینده خون دماغ نشوند.
برایِ کمک به پیشگیری از خون دماغ شدن:
ناخنهای کودکتان را کوتاه نگه دارید تا از جراحات مربوط به دست کردن در بینی پیشگیری کنید.
داخلِ بینی کودکتان را با قطرههای نمکیِ بینی یا پمادهای آنتی بیوتیکی که به آرامی داخلِ سوراخهای بینی میمالید، مرطوب نگه دارید.
اگر هوایِ داخلِ خانهتان خشک است آن را با یک بخور مرطوب کنید؛ به دنبالِ بخورِ سرد بگردید، زیرا بخورِ گرم ممکن است موجبِ سوختگیِ کودک شود. دستگاهِ بخور را تمیز نگاه دارید تا از تشکیلِ کپکها جلوگیری کنید.
اطمینان حاصل کنید که کودک تان در هنگامِ انجامِ ورزشهایی که میتوانند موجبِ آسیبِ بینی شوند، وسایل حفاظتی ورزش (کلاههای محافظ) را پوشیده است.
حتی هنگامی که تمامِ مواردِ احتیاطی مناسب را نیز رعایت میکنید، کودکان ممکن است باز همگاه بهگاه دچارِ خونریزی بینی شوند. بنابراین دفعه بعد که کودکتان خون دماغ شد نترسید؛ خون دماغ شدن معمولاً بدونِ خطر است و تقریباً همیشه میتوان آن را به راحتی بند آورد.
اما هنگام خون دماغ چه باید کرد؟ برای حل این مشکل کافی است پنج مرحله زیر را دنبال کنید:
۱٫ بیمار را بر روی زمین بنشانید
از او بخواهید تا کمی به سمت جلو (و نه عقب) متمایل شوند تا خون از دماغ به سمت بیرون جریان داشته باشد و به داخل گلو نرود. اگر دستکش یکبار مصرف در اختیارتان است، از آن استفاده کنید.
۲٫ دو طرف بینی را فشار دهید
به بیمار بگویید که از طریق دهان نفس بکشد. سپس خودتان قسمت نرم بینی را گرفته و فشار دهید تا از شدت جریان خون کاسته شود. در صورت امکان بیمار را روی سینک دستشویی خم کنید تا خون وارد شده به دهان به بیرون بریزد. زیرا ورود خون به داخل گلو میتواند منجر به بیماری او شود. از او بخواهید تا از سرفه کردن، بالا کشیدن آب بینی و بلعیدن خون خودداری کند.
۳٫ بینی او را نگاه کنید
پس از گذشت ۱۰ دقیقه، بینی شخص را رها کرده و بررسی کنید که خون بند آمده یا خیر. اگر هنوز خون جریان داشت، ۱۰ دقیقه دیگر نیز بینی بیمار را مانند قبل به آرامی فشار دهید.
۴٫ از کمپرس سرد استفاده کنید
کیسه حاوی یخ به بیمار دهید تا با اعمال آن بر روی پل بینی از شدت خونریزی بکاهند.
۵٫ دوباره بینی بیمار را چک کنید
زمانی که خونریزی بینی متوقف شد، اجازه دهید تا بیمار با کمک یک دستمال مرطوب اطراف بینیاش را تمیز کنید. به آنها بگویید که تخت هیچ شرایطی فین نکنند و تا چند ساعت (ترجیحا ۱۲ ساعت) فعالیت جدی انجام ندهند.
همچنین به توصیههای پزشکی زیر پیرامون خون دماغ توجه کنید:
خون دماغ مکرر (بیش از یک بار در هفته): این اتفاق میتواند نشان دهنده فشار خون بالا باشد.
افرادی که از داروهایی نظیر وارفارین (برای ضد انعقاد خون) مصرف میکنند، احتمالا به صورت پیوسته خون دماغ خواهند شد.
خوناب جاری شده از بینی پس از برخورد محکم سر میتواند حاکی از بروز مو برداشتن کوچک جمجمه باشد.