از کجا بفهمیم جنین درشت است؟ | نشانه های درشت بودن جنین

میانگین وزن تولد نوزادان عموما بین ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ گرم است. اگر وزن تولد نوزاد بیش از ۴ کیلوگرم باشد، ماکروزوم یا جنین بزرگ به حساب می آید. اما این سوال پیش می آید که از کجا بفهمم وزن جنین خوبه؟،از کجا بفهمیم جنین درشت است؟ آیا درشت بودن جنین خطرناک است؟

از کجا بفهمم وزن جنین خوبه؟

اینکه بدانیم دقیقا وزن جنین چقدر است، کار دشواری است. برای اینکه بدانیم وزن جنین خوب است یا نه، باید به پزشک متخصص مراجعه کنیم تا بررسی نشانه ها به ریز و یا درشت بودن جنین پی ببریم. همانطو که در ابتدای مطلب اشاره شد وزن نرمال جنین در هنگام تولید چیزی در حدود ۲/۵ تا ۴ کیلوگرم است. اما با بررسی کردن برخی از نشانه ها می توان به درشت بودن جنین پی برد. در ادامه به برخی از نشانه های درشت بودن جنین اشاره می کنیم:

ترفندهای آرایشی: چگونه آرایش کنیم تا چشم ها درشت تر و لب ها بزرگ تر به نظر برسند

۱- قد فاندال بلند

در صورت مراجعه به پزشک در دوران بارداری به نظر بررسی کلی وضعیت جنین، پزشک فاصله بین بالترین نقطه رحم تا استخوان پوبیس (قد فاندال بلند) را اندازه میگیرد. در صورتی که این فاصله از حد نرمال آن بیشتر باشد، این احتمال وجود دارد که جنین درشت باشد باشد.

۲- زیاد بودن مایع آمونیاک

پلی هیدرامنیوس به شرایطی گفته میشود که مایع آمونیاک در کیسه آب مادر بیشتر از اندازه نرمال باشد. این مایع نشانده میزان ادرار کودک است و از آنجایی که جنین درشت حجم ادرار بیشتری دارد، این موضوع می تواند نشانه ایی از درشت بودن جنین باشد.

از کجا بفهمیم جنین درشت است؟

تا زمانی که جنین در داخل رحم است تخمین وزن دقیق او کاری دشوار خواهد بود. اما هنوز هم راهکارهایی برای حدس زدن وزن جنین وجود دارد.

اندازه گیری ارتفاع رحم توسط فرد آموزش دیده یعنی اندازه گیری فاصله بین استخوان عانه تا قله رحم می تواند اندازه تقریبی جنین را مشخص کند. اگر ارتفاع قله رحم بیشتر از حد انتظار باشد، ممکن است جنین بزرگ تری در شکم داشته باشید.
با انجام یک مانور دستی ، ماما قادر است وضعیت و اندازه جنین را از روی شکم لمس کند. با ایجاد اندکی فشار بر نواحی مختلف شکم می توان مکان قرار گیری جنین، دست ها و پاها، سر و باسن او را پیدا کرد. این مانور هیچ ضرری برای جنین ندارد.
راه دیگر ، انجام سونوگرافی است. در هر سونوگرافی طول استخوان های جنین اندازه گیری می شود و از روی آن سن حاملگی تخمین زده می شود. همچنین میزان مایع آمنیوتیک در داخل رحم نیز اندازه گیری می شود. حال علت اندازه گیری میزان مایع آمنیوتیک چیست؟ افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس عموما با عارضه دیگری مثل ماکروزومی جنین همراه است. بنابراین اندازه گیری این دو فاکتور در تعیین اینکه جنین شما مبتلا به ماکروزومی هست یا خیر نقش مهمی دارد.

علت ماکروزومی یا درشت بودن جنین چیست؟

درشت بودن جنین یا ماکروزومی زمانی رخ می دهد که جنین بیش از نیازش مواد مغذی و محرک رشد دریافت کرده باشد. ۱۰ درصد از تمام نوزادان متولد شده، ماکروزوم هستند. البته افزایش اشتهای مادر در دوران بارداری به خصوص از سه ماهه دوم به بعد تاثیری بر این امر ندارد.

آیا درشت بودن جنین خطرناک است؟

در صورت درشت بودن جنین و ماکروزومی قبل از تولد تشخیص داده نشود و مادر زایمان طبیعی را انتخاب کرده باشد، احتمال زیادی وجود دارد که جنین حین تولد دچار دیستوشی شانه شود. دیستوشی به گیر کردن جنین در کانال زایمان گفته می شود. جنین هایی که بیش از اندازه بزرگ هستند زمانی که در حال عبور از حفره استخوانی لگن هستند، به علت بزرگ تر بودن عرض شانه ها ممکن است در داخل لگن گیر کنند. خوشبختانه برای برطرف کردن دیستوشی حین زایمان راهکارهای زیادی وجود دارد. مانورهای خاص هنگام زایمان و نحوه بیرون کشیدن جنین از داخل کانال زایمان نیاز به مهارت خاصی دارد. در صورت بروز ماکروزومی احتمال اعمال برش اپی زیاتومی برای مادر حین زایمان بسیار بیشتر می شود. البته در موارد شدید ، در صورتی که جنین بسیار بزرگ باشد و مانور های حین زایمان تاثیری بر خروج او نداشته باشند ، انجام سزارین به صورت اورژانس انتخابی مناسب خواهد بود.

جنین ماکروزومی که وزنش بیشتر از ۴۵۰۰ گرم باشد، در معرض خطر بیشتری قرار دارد. همچنین اگر تشخیص ماکروزومی قبل از تولد رخ ندهد، در زایمان طبیعی مادر قطعا با مشکل مواجه خواهد شد. زمانی که جنین در داخل رحم بیش از حد رشد کند، می تواند مشکلات عمده ای ایجاد کند. نوزادان ماکروزوم در معرض خطر افت قند خون، افزایش فشار خون و ابتلا به زردی هستند.

مطلب پیشنهادی: درشت بودن جنین و زایمان طبیعی | دیستوشی شانه نوزاد در اثر زایمان

چه زنانی در معرض ماکروزوم شدن جنین داخل رحمشان هستند؟

هنوز مشخص نشده که چرا بعضی زنان با وجود سلامت کامل، جنین های ماکروزوم و بزرگ به دنیا می آورند. اما آنچه بدیهی است این است که زنان مبتلا به دیابت نوع یک و دیابت نوع دو و همچنین دیابت حاملگی با احتمال بیشتری نوزاد ماکروزوم به دنیا خواهند آورد. زنان چاق و زنانی که در دوران بارداری وزنی بیشتر از حد طبیعی اضافه کرده اند نیز ممکن است جنین هایی بزرگتر از حد طبیعی داشته باشند. سابقه داشتن جنین ماکروزوم قبلی و نیز ادامه پیدا کردن حاملگی بعد از هفته ۴۲ بارداری تاثیر زیادی بر ماکروزومی در حاملگی اخیر دارند. خبر خوب اینکه حتی با وجود داشتن عوامل خطر ، هنوز هم احتمال ماکروزوم شدن جنین کم است.

پیشگیری از درشت شدن بیش از حد جنین (ماکروزومی)

در صورتی که مبتلا به دیابت هستید، کنترل صحیح قند خون می تواند عامل پیشگیرنده ای باشد. توصیه می شود با مشاوره با یک کارشناس تغذیه رژیم غذایی پر کربوهیدرات و فیبر و کم کلسترول و کم چربی و به خصوص کاهش مصرف مواد قندی را در پیش بگیرید.
چنانچه وزن شما قبلا از شروع بارداری و یا در اوایل بارداری زیاد بوده و طی اندازه گیری BMI در محدوده افراد چاق و یا دارای اضافه وزن قرار گرفته اید، با داشتن رژیم مناسب غذایی و فعالیت روزانه میزان وزن گیری خود را در دوران بارداری تحت کنترل داشته باشید. به اکثر زنان باردار فعالیت فیزیکی ملایم به اندازه ۳۰ دقیقه در روز توصیه می شود.

اگر ماکروزومی در شما تشخیص داده شده است و یا مشکوک به داشتن جنین بزرگ تر از حد عادی هستید، خود را برای زایمان سزارین آماده کنید. نوزادان به دنیا آمده با وزن تولد بیش از ۴ کیلوگرم پس از تولد مورد بررسی قرار خواهند گرفت. اندازه گیری میزان قند خون، فشار خون و بیلی روبین برای تشخیص زردی و نیز بررسی از نظر اختلال در تنفس در مورد این نوزادان صورت خواهد گرفت.
اگر می دانید که جنین شما ماکروزوم است، آمادگی این را داشته باشید که نوزاد پس از تولد ممکن است مدتی در بخش نوزادان یا NICU جهت انجام بررسی های لازم بستری بماند.