در زایمان طبیعی کدام مهم‌تر است؟ بیمارستان، متخصص یا ماما؟
واقعیت این است که در زایمان طبیعی نقش اول را خود شما دارید. چه در یک روستای دورافتاده تنها در خانه باشید و چه در مجهزترین بیمارستان شهر همراه با یک تیم کامل پزشکی، این شما هستید که باید دردها را تحمل کنید، فشار را وارد کنید و بچه را به دنیا بیاورید. با این حساب اگر در شهر شما یک بیمارستان لوکس برای زایمان وجود ندارد، به هیچ وجه نگران نباشید. نقش دوم در زایمان طبیعی را کادر مامایی به عهده دارند.
ماماها در طول زایمان پیشرفت آن را چک می‌کنند، شما را برای ادامه بهتر زایمان راهنمایی می‌کنند و در نهایت نوزاد شما را می‌گیرند. بنابراین مهم‌ترین گزینه در زایمان طبیعی ماماهای بیمارستان هستند. می‌توانید از قبل از کسانی که در آن بیمارستان زایمان کرده‌اند در مورد تبحر، سن و اخلاق ماماها سوال کنید.
بیمارستان‌های دانشگاهی به خاطر استفاده از ماماهای دانشجو معمولا کمترین تجربه را دارند. اگر برایتان رفتار ماماها خیلی مهم است، می‌توانید از همراه‌تان بخواهید با تقبل اندکی هزینه، یکی از ماماها را برای همراهی شما تشویق(!) کند. همچنین می‌توانید از قبل با یکی از ماماهای باتجربه و مهربان بیمارستانی که در آن قصد زایمان دارید صحبت کنید و با طی کردن مبلغی از او بخواهید روز زایمان شما را به عنوان مامای خصوصی همراهی کند. اغلب کسانی که از مامای خصوصی برای زایمان طبیعی استفاده کرده‌اند، این تجربه را بسیار خوب می‌دانند. دکتر متخصص در آخرین رتبه تاثیرگذاری برای زایمان طبیعی است، اما با این وجود حتما باید در بیمارستانی زایمان کنید که همواره یک جراح متخصص زنان در آن حاضر باشد تا اگر به هر دلیل زایمان طبیعی ممکن نبود و ناچار به سزارین اورژانسی شدید، بتوانند فوری شما را برای جراحی ببرند و سلامتی خودتان و کودک‌تان در خطر نیفتد.
من کی زایمان می‌کنم؟
روزهای آخر بارداری بسیار سخت و کند می‌گذرند. به خصوص اگر نوزاد شما بخواهد بگذارد و در آخرین روزها و حتی پس از پایان هفته ۴۰ به دنیا بیاید. با این حال هیچ روش دقیق یا علامت خاصی وجود ندارد که به صورت قطعی تاریخ زایمان را مشخص کند. دقیق‌ترین سن بارداری را سونوگرافی سه ماهه اول بارداری اعلام می‌کند، اما طبق همین سن بارداری هم معلوم نیست شما کی زایمان می‌کنید، چون زایمان ممکن است بین هفته ۳۸ تا ۴۲ رخ بدهد. اگر ۴۰ هفته بارداری به پایان برسد و کودک به دنیا نیامده باشد، شاید دکتر شما صلاح بداند که هر روز یا یک روز در میان برای چک نبض جنین بروید و تا وقتی نبض جنین نرمال است، نیاز به دخالت پزشکی نیست. حتی علائم اصلی پیش از زایمان مثل انقباض نامنظم یا دفع موکوس هم نمی‌تواند مشخص کند که چند ساعت یا چند روز تا زایمان شما باقی مانده است.
انقباض‌ها تا زمانی که منظم نشده باشند، انقباض زایمانی نیستند و صرفا تمرین‌های رحم هستند. دفع موکوس (ماده شفاف و لزجی مثل سفیده تخم مرغ خام) که نشان دهنده آخرین مراحل بارداری است، هرچند نشان می‌دهد که دهانه رحم در حال باز شدن است و این ماده نگهدارنده دهانه رحم است که دفع می‌شود، ولی باز هم معلوم نمی‌کند که چه مدت بعد زایمان می‌کنید. ممکن است از این زمان فقط چند ساعت تا زایمان مانده باشد یا حتی دو هفته طول بکشد. بنابراین شاید بهتر باشد کمتر به این موضوع فکر کنید و به جایش از آخرین روزهای دو نفری لذت ببرید!
هفته‌های آخر چه کار کنم که زایمان راحت‌تر شود؟
بهترین کار پیاده‌روی است. پیاده‌روی آرام ولی پیوسته، موجب می‌شود سر بچه در بهترین موقعیت برای زایمان قرار بگیرد و در لگن فیکس شود. قر دادن به صورت آرام هم همین اثر را دارد. لازم نیست برقصید! بایستید. پاها را کمی باز کنید که تعادل‌تان حفظ شود. دست‌ها را به کمر بزنید یا اگر نگران افتادن هستید به دیواری بگیرید. باسن را به آرامی با شعاع زیاد بچرخانید. می‌توانید این کار را با نشستن روی توپ ورزشی یوگا هم انجام بدهید. روی توپ بنشینید و با باسن توپ را به صورت دورانی بچرخانید. با این کار هم موجب می‌شوید سر بچه پایین و پایین‌تر بیاید و در موقعیت مناسب زایمان قرار بگیرد.
خوردن غذاهای مقوی و سبک را هم برای هفته‌های آخر در نظر داشته باشید. خرما، سوپ‌های مقوی، کباب و غذاهای دارای انرژی و پروتیین بخورید. غذاهای دیرهضم مثل کله‌پاچه یا آش را بهتر است کنار بگذارید، چون هر لحظه ممکن است زایمان شروع شود. سعی کنید به قدر کافی استراحت کنید تا برای زایمان و روزهای پس از آن انرژی داشته باشید. سعی کنید دچار یبوست نشوید. یبوست به جز این که دفع پس از زایمان را سخت می‌کند، در طول زایمان هم کار شما را برای فشار وارد کردن، سخت‌تر می‌کند.
زایمان با آمپول فشار دردناک‌تر است؟
نه. آمپول فشار درواقع هیچ چیز پرفشاری ندارد! این آمپول که در سرم شما تزریق می‌شود، مجموعه‌ای از اکسی‌توسین و سایر هورمون‌هایی است که به صورت طبیعی زایمان را شروع می‌کنند. بدن برای شروع زایمان نیاز به ترشح تعدادی هورمون دارد که به صورت طبیعی با دستور مغز کودک به مغز مادر شروع می‌شود.
اگر ادامه بارداری به هر دلیل برای مادر یا نوزاد خطرناک باشد، ممکن است دکتر بخواهد که با آمپول فشار (که به آن القای درد می‌گویند) بارداری را خاتمه بدهد. زایمان با آمپول فشار درواقع از نظر مقدار درد و فرایندی که باید طی شود، هیچ فرقی با زایمان طبیعی که خودش شروع شده ندارد. تنها ممکن است بخش‌های اولیه درد کمی طولانی‌تر شود، که آن هم بخش‌های خیلی دردناک زایمان نیست. ضمن این که زایمان طبیعی با القای درد احتمال بیشتری دارد که به سزارین ختم شود.
چه کار کنم که زایمان زودتر شروع شود؟
آن‌هایی که هفته‌ها و روزهای آخر بارداری را می‌گذرانند حاضرند هر کاری بکنند که بارداری زودتر تمام شود و نوزادشان در آغوش‌شان قرار بگیرد. سختی روزهای آخر و کندی گذر زمان، آدم را به هر کاری وادار می‌کند! اما بسیار مهم است که نباید هیچ کاری که سلامتی مادر یا جنین را به خطر می‌اندازد، انجام بدهید. بسیاری از خانمهای قدیمی یا عطاری‌ها خوردن دمنوش‌ها و شربت‌های مختلف گیاهی را توصیه می‌کنند. معروف‌ترین آنها گل‌گاوزبان، شربت زعفران، شربت دارچین و شربت گلاب است. اما واقعیت این است که همه این خوردنی‌ها بیش از آن که فایده بخش باشند، مضر و خطرناک هستند. زعفران، دارچین و گلاب به شدت محرک هستند و موجب بالا رفتن نبض مادر و جنین می‌شوند و حتی ممکن است به خاطر ایجاد استرس جنینی موجب دفع مکونیوم در جنین شوند که بسیار خطرناک است. بنابراین پیش از استفاده از هرگونه خوردنی از شربت و دمنوش گرفته تا روغن کرچک با پزشک‌تان مشورت کنید.
تحریک جنسی هم یکی از راهکارهایی است که برای آغاز زایمان توصیه می‌شود. تحریک سینه‌ها یا تحریک جنسی هرچند موجب انقباضاتی در همان زمان می‌شوند، اما درنهایت هیچ کدام از آنها فرایند زایمان را شروع نمی‌کند. چرا که زایمان طبیعی با دستور مغز نوزاد شروع می‌شود و نه با تحریک‌های فیزیکی مادر.
نکند موقع زایمان خراب‌کاری شود؟!
خیلی از خانم‌ها بیشتر از این که نگران سلامتی خودشان و نوزادشان باشند، نگران فرایند زایمان در بیمارستان و حواشی آن هستند! از رفتار ماماها و پرستارها بگیر تا شرم ناشی از معاینه داخلی یا خجالت از این که کنترل دفع را در حین فشارهای زایمان از دست بدهند. واقعیت این است که همه این موارد امکان دارد رخ بدهند. هرچند که بعضی از بیمارستان‌ها در ابتدای بستری با تنقیه روده را تخلیه می‌کنند یا بعضی از پزشکان خوردن روغن کرچک را در فاز نهفته زایمان (انقباض‌های اندک با فاصله زیاد) تجویز می‌کنند، اما با همه این‌ها ممکن است روده‌ها کاملا تخلیه نشده باشند.
کافی است این را بدانید که کادر زایمان پیش از شما هزاران زایمان دیگر را انجام داده‌اند و هرچند این یک تجربه منحصر به فرد برای شماست ولی برای آنها بسیار عادی و معمولی ست. آنها برای برخورد با هر مشکلی در طول فرایند زایمان آماده‌اند و در هر حالتی محیط زایمان را تمیز و استریل می‌کنند و اجازه نمی‌دهند شما متوجه چیزی شوید. شما هم در آن زمان آن قدر درد دارید که حوصله فکر کردن به چنین حواشی را نداشته باشید! فقط به سلامت خودتان و نوزادتان فکر کنید و بقیه چیزها را به کادر درمانی بسپارید.
بعد از یک سزارین می‌شود زایمان بعدی را طبیعی انجام داد؟
گاهی. در اروپا و امریکا زایمان طبیعی بعد از سزارین بسیار ترویج می‌شود، اما در ایران کمتر پزشکی زیر بار چنین کاری می‌رود. در هر حال باید حتما ۴ سال (کمی بیشتر یا کمتر) از زایمان قبلی‌تان گذشته باشد تا پزشک مطمئن شود رحم کاملا جوش خورده. تعداد انگشت‌شماری پزشک متخصص زنان هستند که حاضرند شما را در چنین ریسکی همراهی کنند و اجازه چنین تجربه‌ای را بدهند. هرچند این اتفاق خیلی ساده و معمولی و بدون نگرانی در بسیاری از روستاهای خودمان رخ می‌دهد و در کشورهای پیشرفته هم بدون این همه دغدغه آن را انجام می‌دهند!
اینجا اکثر دکترا به سزارین تشویق می کنن. چرا که نه … سود بیشتر درد سر کمتر!
یادمان باشد زایمان طبیعی پیشنهاد خداست!