اصطلاح یبوست زمانی بکار می‌رود که مدفوع بحدی سفت باشد که نتواند براحتی از روده خارج شود. برخی از والدین فکر می‌کنند که شکم کودکشان باید هر روز کار کند، در صورتی که این تفکر چندان صحیح نیست! تعداد دفعات دفع به اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد. پس قبل از هر چیزی باید بدانیم آیا کودک دچار یبوست شده است یا نه؟، برای درمان یبوست در کودکان از کدام شربت ملین باید استفاده کنیم؟ در ادامه به بررسی مشکل یبوست در کودکان خواهیم و به سوالاتی از این دست پاسخ خواهیم داد و در انتها چندین شربت ملین برای درمان یبوست کودکان به شما معرفی خواهیم کرد.
مطلب پیشنهادی: شربت انجیر برای یبوست کودکان
آیا کودک شما دچار یبوست شده است؟
در صورتی که فرزند شما براحتی، مدفوعی نسبتا نرم را تخلیه می‌کند، دچار یبوست نیست حتی اگر این دفع، هر چند روز یکبار اتفاق افتد. امکان دارد یک نوزاد سالم از روزی ۴ بار تا یکبار در روز مدفوع کند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند ممکن است یکبار به ازای هر نوبت شیر، دفع داشته باشند. با افزایش سن معمولا تعداد دفعات دفع، کاهش می‌یابد ولی به حجم آن اضافه میشود. در حالت طبیعی یک کودک سه چهار ساله بین سه تا چهار بار در روز تا سه بار در هفته اجابت مزاج خواهد داشت!
تبدیل شیر مادر به شیرهای خشک به هر دلیل، می‌تواند عادات روده‌ای نوزادان (خصوصا طی دو سه هفته ابتدای تولد) را تغییر دهد. در برخی از این موارد ( به صلاحدید پزشک ) افزودن آب بیشتر به شیر خشک می‌تواند جلوی یبوست را بگیرد. نکته‌ای که ذکر آن خالی از لطف نیست اینکه باید به عادات اطفال توجه داشته باشیم، برای مثال برخی از نوزادان در زمان اجابت مزاج به خود فشار می‌آورند، تا حدی که صورتشان سرخ میشود، اما اگر مدفوع سفتی نداشته باشند، آنها را مبتلا به یبوست در نظر نمی‌گیریم. در این موارد اگر مشکلات دیگری وجود نداشته باشد، نیاز به اقدام خاصی نخواهد بود. اغلب اطفال در دوره‌ای دچار یبوست می‌شوند. ولی معمولا این دوره‌ها کوتاه مدت بوده و درمانهای ساده و معمولی کفایت می‌کنند.
علل ابتلا کودکان به یبوست
تغییر در عادات غذائی، مثلا تبدیل رژیم به سمت غذاهای افراد بالغ، مصرف مقادیر قابل توجه از شیر گاو خصوصا در اطفال زیر ۲ سال، همچنین عدم مصرف مقادیر کافی مایعات، خصوصا آب در طول فعالیتهای فیزیکی یا در مناطقی که هوای گرم است، و نیز بی‌توجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج مثلا در اثر بازیگوشی مفرط کودک و تنبلی ترریجی روده‌ها ، تغییر محل زندگی یا مسافرت، ترس از محیط توالت به هر دلیل مثلا وجود سوسک یا … ، بهم خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی ، شروع تحصیل ، مصرف بسیاری از داروها ، و … .
یبوست می‌تواند باعث دردهای قولنجی (کرامپی) ناشی از عبور سخت مدفوع، باد کردن شکم، و حتی تهوع شود، همچنین وجود رگه‌هائی از خون روشن در اثر ایجاد شقاق مقعدی (فیسور آنال) نیز از دیگر علائم یبوست بشمار میروند، که اغلب با درمان مناسب، برطرف خواهند شد.
مطلب پیشنهادی: یبوست در کودکان؛ انواع، علل، علائم و راه های جلوگیری و درمان های خانگی آن
یبوست مزمن در کودکان
در برخی موارد، به دلایلی که بسیاری از آنها هنوز ناشناخته‌اند، یبوست کودک برطرف نشده و بگونه‌ای میشود که محتاج درمان خواهد بود، این حالت را یبوست مزمن می‌نامند. مشخص ترین علامت این حالت دفع مشکل و دردناک مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع این درد برطرف میشود، تا بار دیگر که مجددا نیاز به دفع باشد که این سیکل تکرار خواهد شد. شدت این دردها می‌تواند به حدی باشد که کودک را از انجام اجابت مزاج تا مدتها منصرف کند! (تشدید مشکل).
وجود شقاقی در اطراف مقعد (فیسور) که باعث دردناکی حرکات روده‌ای میشود و طفل را از انجام اجابت مزاج بر حذر میدارد، این مسئله نسبتا شایع بوده و بمرور زمان با تشدید یبوست شدیدتر هم میشود. ناخوشیهای خفیف و گذرا با اختلال تغذیه‌ای، تب، و کاهش یا ازبین رفتن فعالیتهای فیزیکی که عادات طبیعی روده را بر هم می‌زنند، مشکلات روحی و خلقی یا یادگیری که توالت کردن را با اشکال مواجه می‌کنند، دعوا کردن کودک بخاطر اجابت مزاج و … نیز از جمله علل یبوست مزمن در کودکان هستند.
تغییر محیط، برای مثال رفتن به مدرسه و ترس از توالت آنجا، یا ناتوانی در تمیز کردن خود، نداشتن فرصت کافی برای اجابت مزاج، نیز از جمله علل این مشکل بشمار میروند. مقعد در حقیقت ساختمانی عضلانی دارد و بمرور زمان و در اثر تجمع مواد دفعی، کشیدگی پیدا کرده و حالت تنبلی بخود می‌گیرد به همین دلیل درمان یبوست مزمن معمولا به چند ماه وقت زمان نیاز دارد و در این مدت باید علل ایجاد کننده آن را شناسائی و برطرف کرد به همین دلیل از نگرفتن پاسخ مناسب در این مدت ناامید نشوید و درمان مناسب را به همراه اصلاح مشکلات زمینه‌ای و علل تشدید کننده یبوست را ادامه دهید. بندرت یبوست مزمن در اثر مشکلات مهمی از قبیل : فیبروز کیستیک، بیماری هیرشپرونگ، مسمومیت با سرب، پرکاری غدد پاراتیروئید، کم کاری غده تیروئید و آسیبهای نخاعی پدید می‌آید. تشخیص و درمان این موارد نیاز به متخصصین مربوطه دارد.
انواع داروهای ملین برای درمان یبوست
داروهای ملین به چهار دسته کلی تقسیم می شوند. که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
۱- داروهای حجم دهنده
این نوع از داروهای ملین با افزایش حجم مدفوع به درمان یبوست کمک خواهند کرد. همراه این دسته از داروها باید آب بیشتری میل شود تا روده دچار انسداد و خشکی نشود. متاموسیل و سیتروسل جز این دسته از داروهای ملین محسوب می شوند.
۲- ملین های محرک
این نوع از داروهای ملین با افزایش فعالیت روده یبوست را درمان می کنند. زمان مناسب برای خوردن این داروها در هنگام خواب است و از مصرف آنها بهمراه غذا باید خودداری شود.
۳- ملین های نرم کننده
نرم کننده ها آب درون روده را افزایش می دهند تا دفع راحت تر صورت گیرد. نرم کننده ها که تحت عنوان ملین های اسموتیک نیز شناخته می شوند به دو دسته کلی نمک ها و لاکتوزها دسته بندی می شوند.
۴- ملین های ترکیبی
ملین های ترکیبی همان طور که از نام آنها مشخص است از ترکیب انواع ملین های تامبرده در فوق بدست می آیند. این نوع از ملین ها مزیت خاصی نسبت به موارد اشاره شده در بندهای فوق ندارد، حتی می توان گفت که عوارض بیشتری نیز دارند.
ملین های طبیعی
- صبح زود یک قاشق روغن کرچک بخورید.
- خوردن ترکیب خاکشیر و آب گرم بصورت ناشتا
- خوردن انجیر چه بصورت خشک و چه به صورت خیسانده
- ترکیب سبوس برنج و ماست
- میوه هایی مانند سیب، موز و انبه
- ترکیب آب پرتقال و روغن زیتون هر کدام به اندازه نصف فنجان
- نوشیدن اب فراوان (۸-۶ لیوان در روز )
شربت ملین پیدرولاکس
پیدرولاکس از جمله داروهای ملین برای درمان یبوست است. این دارو بسته به سن و وزن و موارد دیگر توسط پزشک برای درمان یبوست تجویز می شود. طریق مصرف این داروی ملین در حالت کلی به این صورت است که به میزان ۱۰-۲۰ گرم معادل ۱ و یا ۲ قاشق غذاخوری از این پودر را در یک لیوان آب و یا آبمیوه و نوشیدنی های مشابه حل می شود. برای اثربخشی بیشتر دارو توصیه می شود که در صبح هنگام و به صورت ناشتا میل شود. تاثیرات مصرف این دارو معمولا بعد از یک یا دو روز بعد از خوردن آن دیده می شود.
درمان های خانگی یبوست کودکان
از نوشیدن مقدار کافی مایعات خصوصا آب، در کودکتان مطمئن شوید، در صورتی که تغذیه کودکتان را از شیر مادر به شیرهای مصنوعی تغییر داده‌اید، با نظر پزشکتان مقدار آب آن را افزایش دهید. در کودکان بالای ۶ ماه آب میوه‌هایی مثل آب سیب و گلابی برای برطرف کردن یبوست استفاده کرد، می‌توانید با مقادیر کم شروع کنید و بمرور میزان آن را افزایش دهید. در صورتی که آب میوه‌ها برای برطرف کرن یبوست مؤثر نبودند، از رژیمهای غذائی پر فیبر، دو بار در روز استفاده کنید. از غذاهای پر فیبر اطفال می‌توان به انواع لوبیاها، نخود سبز، زردآلو، آلو و اسفناج اشاره کرد.
ماساژ ملایم شکم کودک، می‌تواند از تا حدی مشکل او را برطرف کند، همچنین خواباندن او به پشت و خمیده نمودن پاهایش بسمت شکم، به همراه چرخش ملایم در جهت عقربه‌های ساعت نیز روش نسبتا مؤثری در برطرف کردن این مشکل میباشد. در کودکان بالای ۶ ماه که از این روش نتیجه نگرفته باشند می‌توان (زیر نظر پزشک) از شیافهای گلیسرین برای نرم کردن مدفوع استفاده کرد. استفاده از این شیافها تنها برای یک تا دو بار مجاز است. در صورتی که پاسخ مناسبی از این کار حاصل نشد، حتما با پزشک خود مشورت نمائید.
استفاده از روشهای تنقیه یا مصرف شل کننده‌های مدفوع بدون تجویز پزشک، توصیه نمی‌شود.
نکات بسیار مهم
در کودکان زیر ۳ ماه اگر یبوست بیشتر از ۲۴ ساعت بطول انجامید و در کودکان ۳ ماهه تا ۱۱ ساله اگر یک هفته درمان در منزل مفید واقع نشد، همچنین در موارد مزمن اگر بمرور بر شدت بیماری افزوده شود، یا مشکلات جدیدی در حال پیدایش است، درد مقعدی یا دردهای شکمی بوجود آیند، یا نسبت به قبل افزایش یابند، تب به تابلوی بیماری افزوده شود، خون در مدفوع دیده شود، مقدار آن نسبت به قبل بیشتر شود، یا بیشتر از یک هفته ادامه یابد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
منبع خبر : دانشنامه رشد
سلام دختری ۲ ساله دارم هنگام دفع مدفوع فشار زیادی به خودش میاره و درد زیادی را تحمل میکنه.مقدار مدفوعی که میکنه بسیار کم و زیاد سفت نیست.لطف کنین راهنمایی کنین
سلام اگر کودک شما یبوست دارد بهتر است در رژیم غذایی کودک خود میوه و مایعات بگنجانید ودر غذای کودک خود از روغن زیتون استفاده کنید.
سلام پسرم بیماریرشپرو داشت وعمل کرد ولی هنوز بی اختیاری مدفوع داره چه کار کنم
سلام پسر بیست ماهه دارم مشکل شدید دفع مدفوع داره خیلی درد تحمل میکنه
مدفوع دفع شده سفت میباشد
حتا با استفاده از روغن زیتون و خاک شیر هیچ تاثیری ندارد
فقط با شربت منیزیوم حالش خوبه
بلافاصله بعد قطع شربت دوباره همون مشکل داره
سلام رژیم غذایی صبح و شب قبل از خواب کودک شما خیلی مهم است صبح ناشتا به کودک خود یک قاشق غذاخوری خاکشیر که حتما با یک لیوان آب گرم مخلوط شده وشیرین شده به کودک خود بدهید و شب قبل از خواب به کودک خود انجیر خیس شده در آب گرم بدهید به کودک خود مایعات ومیوه های ملین مانند گلابی هلو آلو انجیر و… زیاد بدهید.
دخترمن حدود ۵ ساله است. که از دوران نوزادی تا الان یبوست دارد و عمل دفع را حدودا هفته ای یک بار آن هم به زور دارو انجام میدهد.و من فکر میکنم که با اختیار خودش مدفوعش را نگه میدارد . و موقع دستشویی رفتن هم با کلی دعوا قبول میکنه که به دستشویی بره من چ کار میتونم انجام بدهم تا این مشکل حل بشه در ضمن دکترش هم فقط شربت انجیر را تجویز کرده. لطفا راهنمایی کنید
سلام.پسر من عمل کرده و نمونه برداشتن بعد یک ماه جوابش اومد و گفتن روده عصب نداره ولی شربت peg ولاکتولوز رو بهش بدید تا دوسال اگه اینا رو بدم تدوسال دیگه خوب میشه عصب چی میشه
سلام.پسر من۴ ماهشه.تا یک ماهگی عمل دفع مدفوعش طبیعی بود.بعد یک ماهگی و بعد ختنه دیگه در پوشکش مدفوع نکرد و فقط در وان آب گرم ولی کامل مدفوعش خارج میشه و خمیری نه سفت.دکتر بردمش میگه سیستم گوارشش در حال تکمیله ولی یک پزشک تشخیص هیپروشپرینگ داد.حالا باید چیکار کنم؟تا کی باید صبر کنم.مخصوصا که من اصلا تمایلی به عمل ندارم.آیا با ملین ها ممکنه مشکل پسرم رفع بسه.ممکنه از ترس ختنه بچه دیگه مدفوع نمیکنه؟البته تو آب گرم خودش زور میزنه.یکبار هم تو سه ماهگی در پوشکش مدفوع کرد که بسیار شل بود ولی همون یکبار بود.چیکار کنم؟خیلی نگرانشم.ممنون
سلام، پسر من ۳/۵ سالشه و متاسفانه ما هنوز نتونستیم از پوشک بگیرمش البته فقط وقتی پی پی داره باید پوشک بهش بزنم وگرنه تا چند روز خودشو نگه میداره و یبوست میگیره میشه من از شیاف مسهل کننده استفاده کنم
دخترم دو سال و سه ماهشه و ۲۰ روزه درد خفیف شکم داره میگه درد دارم یبوست هم داده ضایعات جلدی روی لب بالا و روی دستش بوجود اومده سونوگرافی نشون داده که لنف آدونیت مزانتریک رویت شد لطفا راهنمایی کنید چکار کنم
دختر ۴ساله دارم حدود۶ماه یبوست دکترش شربت پی جی نوشته گاهی عفونت باعث کلیه درد و گلو میشود و بی قرار میکنه خوب میشه ولی هر چند وقت دچار مشکل. میشه
سلام پسرم هجده ماهشه.موقع مدفوع کردن زیادزورمیزنه صورتش قرمز میشه.حجم مدفوعش کم وسفته.لطفا بگین چیکارکنم ممنون
سلام پسر من ۷ سالشه یبوست است وکلفت مدفوعش کلفت فقط شربت pec میدن ولی خوب نشده چکار کنم
سلام دخترم دو سالشه شیرخشک هم میخوره از وقتی یادمه یبوست داره خیلی به خودش فشار میاره ولی خبری نیست دکتر شربت انجیر و سنا و پارافین تجویز کرده ولی تاثیری نداشته. شیاف بیزاکودیل کودکان دوبار گذاشتم خطری نداره؟ میشه راهنماییم کنین
سلام دوستان. فقط شربت peg کارسازه. بقیه راهها موقتیه. دنبال راههای دیگه نرید بیخوده.
سلام میشه اسم کامل شربت رو بگید بی زحمت
سلام دختری ۲۰ماهه دارم که موقع دفع جیغ میزنه مدفوعش سفت نیست اما بازم جیغ میزنه چیکار کنم