بند ناف یک رابط میان جنین و جفت است كه موادحیاتی برای رشد را به او می رساند و در هفته پنجم بارداری به وجود آمده و جایگزین كیسه زرده می شود.
بند ناف تک شریانی چیست؟
بند نافی که جنین را به بدن مادر پیوند می‌زند، تنها راه زنده ماندن و رشد کردنش در ۹ ماه بارداری است. به‌طور معمول هر بندناف شامل دو شریان است، اما برخی از مادران باردار، در هفته‌های ۱۸ تا ۲۳ حاملگی، از تک شریانی بودن آن باخبر می‌شوند. بند ناف تک شریانی، شایعترین ناهنجاری مربوط به بند ناف است که گرچه به خودی خود دردسری را برای جنین ایجاد نمیکند، اما در برخی موارد، به عنوان نشانه‌ای مادران را از وجود مشکلات دیگر آگاه میکند.
بند ناف تک شریانی,مشکلات بند ناف تک شریانی,خطرات بند ناف تک شریانی تنها ۱ درصد از زنان باردار که یک جنین در شکم دارند، به اختلال تک‌شریانی بودن بندناف دچار می‌شوند.
روش تشخیص بند ناف تک شریانی:
به کمک سونوگرافی میتوان این اختلال را از سه ماهگی جنین تشخیص داد. در سونوگرافی، داپلر رنگی در طرفین مثانه جنین گذاشته می شود و در محل اتصال بند ناف به شکم جنین میتوان در مقطع عرضی تعداد شریان های نافی را دید.
گاهی تشخیص این اختلال در زمان زایمان، با معاینه جفت صورت می گیرد.
چقدر احتمال ابتلا به این نابهنجاری وجود دارد؟
تنها ۱ درصد از زنان بارداری که یک جنین را در شکم دارند، به اختلال تک‌شریانی بودن بندناف دچار می‌شوند و در حاملگی‌های دوقلو یا چند قلو، این احتمال به ۵ درصد افزایش پیدا میکند.
جنین در خطر است؟
وقتی صحبت از «نابهنجاری» در بارداری به میان می‌آید، هر مادر بارداری نگران و آشفته میشود. ترس از دست دادن نوزاد یا تولد فرزندی با نقایص مادرزادی، کابوس هر زن بارداری است. اما آیا همیشه نابهنجاری‌های دوران بارداری، تولد نوزادی ناقص یا بیمار را به همراه می‌آورد؟ از نظر متخصصان، در همه موارد تک شریانی بودن بندناف خطری را برای جنین یا مادر به همراه نمی‌آورد. با وجود این در برخی از موارد هم تک شریانی بودن بند ناف می‌تواند از ابتلای جنین به مشکلات دیگری خبر دهد.
این اختلال، ممکن است با نارسایی قلب، سیستم عصبی مرکزی، دستگاه ادراری و همچنین ناهنجاری‌های کروموزومی همراه باشد. به همین دلیل، متخصصان در صورت باخبر شدن از این مشکل، انجام بررسی‌های دقیق‌تری را توصیه می‌کنند تا از نبود علت تهدید کننده‌ای برای این موضوع مطمئن شوند.
برخی مطالعات، بند ناف تک شریانی را به عنوان عاملی که رشد نوزاد در رحم را تحت تاثیر قرار داده معرفی می‌کنند، اما در اغلب موارد، تاثیرگذاری منفی این موضوع به اثبات نرسیده است و در صورت همراه نبودنش با اختلال خطرساز دیگر، جنین به‌واسطه دچار شدن با آن، به مشکل خاصی دچار نمی‌شود.
مشکلات تک شریانی بودن بند ناف:
این یافته می تواند با آنومالی های سایر ارگان های مهم ، نقایص کروموزومی و اختلال رشد جنین همراه باشد.
لذا در صورت مشاهده این یافته ضروری است که سونوگرافی سلامت جنین توسط فرد آموزش دیده در هفته های ۱۸ الی ۲۳ بارداری انجام شود تا سلامت کلیه ارگان های جنین مورد بررسی قرار گیرد.
معمولا توصیه می شود جهت اطمینان بیشتر از سلامت جنین، بررسی تخصصی قلب نیز با اکوکاردیوگرافی جنین انجام شود.
طبق مطالعات Rembousko و همکارانش، در سونوگرافی ۱۱-۱۴ هفتگی ( سونوگرافی NT) در ۳ درصد جنین های نرمال و ۸۰ درصد جنین های مبتلا به تریزومی ۱۸، یک شریان نافی دیده می شود.
لذا تک شریانی بودن بند ناف، ریسک تریزومی ۱۸ را هفت برابر می کند ولی شیوع آن در حاملگی های مبتلا به تریزومی ۲۱ تفاوت معنی داری با جنین های نرمال ندارد.
جنین های مبتلا به تریزومی ۱۸ معمولا نقایص مهم دیگری نیز دارند که به راحتی در سونوگرافی قابل تشخیص است. بنابراین با دیدن شریان نافی منفرد به تنهایی، نیازی به انجام کاریوتیپ نیست و نتایج آزمایش غربالگری ضرورت بررسی کروموزومی جنین را تعیین میکند.
لذا توصیه میشود در صورت مشاهده شریان نافی منفرد، جهت مشاوره به متخصص ژنتیک یا پریناتولوژیست مراجعه کنید.
یکی دیگر از اختلالات همراه با بند ناف تک شریانی، نارسایی رشد جنین است. اگر چه کاهش رشد در همه جنین های تک شریانی دیده نمی شود اما بررسی رشد جنین به ویژه در سه ماهه سوم از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اگر در این مسیر یافته غیرطبیعی دیده نشود میتوان با درصد بالایی مطمئن بود که تک شریانی بودن مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند.
از سلامتش مطمئن شوید!
گرچه کم نیستند نوزادانی که با وجود تک شریانی بودن بند ناف، با سلامت کامل متولد می‌شوند، اما متخصصان تاکید می‌کنند که در صورت مشاهده این مشکل، تمام اندام‌ها و ارگان‌های بدن جنین، باید توسط یک سونوگرافیست آموزش دیده و متخصص، در هفته‌های ۱۸ تا ۲۳ مورد بررسی قرار گیرند و از سالم و بهنجار بودن آنها اطمینان حاصل شود.
