برنامه غذایی برای افزایش قد کودکان/ عوامل موثر بر رشد قد

بهترین برنامه غذایی برای افزایش قد کودکان

کدام مواد غذایی باعث افزایش رشد قد کودکان می شود؟
یک برنامه غذایی سرشار از لبنیات، میوه و سبزی، حبوبات و گوشت ها با تامین ریز مغذی های مختلف به ویژه کلسیم، فسفر، ویتامین D ویتامین A منیزیوم، منگنز و روی و دریافت کافی پروتئین برای دستیابی به حداکثر قد توصیه می شود. یکی از مواد معدنی که نقش مهمی در افزایش قد دارد روی یا زینک می باشد.

این عنصر برای فعالیت بسیاری از آنزیمهای بدن لازم بوده و در تنظیم بسیاری از اعمال بدن نقش دارد. خاک ایران از این عنصر فقیر بوده و در صورت عدم توجه به دریافت کافی از طریق غذا یا مکمل های غذایی، کمبود آن موجب کوتاه قدی می شود. کمبود روی اولین بار در مصر و ایران مشخص شد و دلیل آن کاهش یا افزایش نیافتن قد یا جهش قد کودکانی بود که به دوران بلوغ می رسیدند.

به علاوه کمبود این عنصر علاوه بر کاهش سطح توانایی ذهنی سبب ضعف سیستم ایمنی و افزایش ابتلا به بیماری های عفونی می شود. ایجاد خطوط سفید روی ناخن یکی از علائم بارز کمبود روی می باشد. میزان توصیه شده دریافت روزانه این عنصر برای کودکان بین پنج تا هفت میلی گرم و برای بزرگسالان بین ۱۲ تا ۱۵ میلی گرم است. 

گوشت قرمز، دانه ها و مغزهایی مانند تخم کدو، بادام زمینی، گردو، صدف، جوانه گندم، جگر و ماهی از منابع غنی روی محسوب می شوند.

مصرف نان های تهیه شده با جوش شیرین می تواند به علت وجود فیتات در روده، مانع از جذب روی موجود در مواد غذایی شود.

 هورمون رشد ماده ای است که توسط غده هیپوفیز قدامی در زیر مغز تولید و ترشح می شود. ترشح این هورمون طی ساعات اولیه خواب و پس از ورزش حداکثر می باشد. عملکرد این هورمون ها تحریک و تقویت رشد در بدن انسان تا اتمام دوران بلوغ است. این هورمون مهم ترین عامل برای افزایش قد در دوران رشد می باشد. اگر چه میزان تولید هورمون رشد در بدن کاملا به مغز وابسته است، ولی می توان با استفاده از روش هایی میزان تولید آن را در بدن افزایش داد.

این هورمون تنها در دوران رشد سبب افزایش قد می شود و تجویز آن پس از اتمام این دوره و سخت شدن قسمت نرم و غضروفی استخوان ها سبب افزایش قد نخواهد شد. اصولا پزشکان این دارو را برای افرادی که زیر سنین رشد دارای قد کوتاه می باشند تجویز می کنند. بدین صورت که از مچ دست فرد عکسبرداری نموده سپس در صورت بسته نبودن صفحه رشد تجویز صورت می گیرد. 

 افزایش قد تنها در دوران بلوغ و جهش رشد در دختران از سن ۹ تا ۱۶ سالگی و در پسرها از ۱۲ الی ۲۰ سالگی امکان پذیر بوده و پس از آن به دلیل بسته شدن اپی فیز یا صفحات رشد استخوانی، دیگر امکان افزایش قد با روش های طبیعی و غیر جراحی وجود ندارد.

هیچ دارویی وجود ندارد که موجب افزایش قد پس از دوران بلوغ شود. سرعت رشد قدی در دختران، در کنار دیگر عوامل، به میزان ترشح هورمون رشد و هورمون جنسی استروژن نیز مربوط می شود. هورمون رشد باعث افزایش رشد، به خصوص در استخوان ها و غضروف می شود، ولی هورمون جنسی زنانه (استروژن) سبب بسته شدن مرکز رشد استخوانی و کاهش رشد استخوان می شود. به همین دلیل است که بعد از شروع قاعدگی، سرعت رشد قدی در دختران کندتر می شود و معمولا قد دختران در این زمان بیش از ۶ سانتیمتر افزایش نمی یابد.

جهش رشد ابتدا از قسمت های خارجی بدن شروع می شود. دست ها و پاها اولین جاهایی هستند که بزرگ می شوند. نیاز به کفش تازه اولین نشانه تجربه جهش رشد است. دومین ناحیه بدن، طول پاها و دست ها است که بلندتر می شود پس از آن ستون فقرات رشد می کند. آخرین رشد پهن تر شدن سینه و شانه ها در پسران و پهن شدن لگن و ران ها در دختران است.

قد کودکان از چه عواملی تاثیر پذیر است:

ژنتیک: ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد نهایی هر فرد دارد. با یک فرمول ساده و دانستن قد پدر و مادر می توان قد تقریبی هر فرد را محاسبه نمود. نتیجه این محاسبه حداکثر میزان قدی است که فرد می تواند بر مبنای ژن های خود و در صورت رعایت سایر عوامل تاثیر گذار به آن دستیابی پیدا کند.

عوامل محیطی موثر بر افزایش قد

خواب: خواب منظم، کافی و زود هنگام برای افزایش ترشح و بهبود عملکرد هورمون رشد در طول روز ضروری است. کم خوابی می تواند میزان هورمون رشدی که بدن تولید می کند را کاهش دهد.

ورزش: حین ورزش هورمونهای رشد شروع به ترشح می کنند و بهترین زمان برای ورزش هر روز صبح قبل از صرف صبحانه است. یوگا یکی از ورزش های موثر در رشد قد در دوران بلوغ می باشد. تمرینات یوگا باعث ایجاد کشش در ستون فقرات و تقویت ماهیچه های ستون فقرات می شود. یکی دیگر از تمرینات مؤثر برای افزایش قد حرکات کششی است که بدون نیاز به وسایل خاص انجام آن برای همه افراد امکان پذیر است. آویزان شدن از بارفیکس روزانه چند مرتبه و هر بار ۱۰ تا ۲۰ ثانیه به علت غلبه بر جاذبه زمین نیز باعث افزایش قد می شود.