در درمان سرطان رحم مرحله بیماری بسیار مهم است…
سرطان دهانه رحم چه علائمی دارد؟
سرطان دهانه رحم یک تومور بدخیم است که از سلول‌های دهانه رحم شروع می‌شود. سرطان دهانه رحم اغلب در زنان کمتر از پنجاه سال شایع است. از عواملی که باعث ایجاد سرطان دهانه رحم در بانوان می‌شود می‌توان به سیگار کشیدن، ضعف سیستم ایمنی بدن، عدم مصرف میوه و سبزیجات در رژیم غذایی، اضافه وزن و استفاده از قرص‌های ضد بارداری اشاره کرد.
سرطان دهانه رحم ممکن است در مراحل اولیه، علائمی نداشته باشد. علائم سرطان دهانه رحم اغلب زمانی خود را نشان می‌دهد که تومور رشد کند، اطراف بافت را فرا گیرد و سایر اندام‌ها را مبتلا کند. سلول‌های سرطانی در دهانه رحم می‌توانند گسترش پیدا کنند و سایر قسمت‌های بدن را درگیر کنند. این تومور جدید را متاستاز یا تومور ثانویه می‌نامند. درک کردن این موضوع که یک نوع سرطان چگونه رشد می‌کند و متاستاز می‌دهد، به چگونگی مراقبت‌های درمانی بسیار کمک می‌کند.
سرطان دهانه رحم در ابتدا به بافت اندام تناسلی متاستاز می‌دهد و بعد از آن، اندام‌ها و بافت‌های دیگر مثل واژن، رحم، بافت همبند میان دهانه رحم و رحم، لگن، دیواره‌های لگن و مثانه نیز درگیر می‌شوند. از طرف دیگر، سرطان دهانه رحم به شش‌ها، کبد، استخوان‌ها، طحال، غدد فوق کلیه و مغز نیز متاستاز می‌دهد.
در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کنید:
ترشح کمرنگ، صورتی، قهوه‌ای یا خونی از واژن بین دوران قاعدگی
پریودهای غیر معمول و طولانی
خونریزی بعد از برقراری رابطه جنسی
خونریزی یا ترشح خون از واژن بعد از یائسگی
خونریزی بعد از معاینه لگن یا تمیز کردن واژن
احساس درد در طول برقراری رابطه جنسی
افزایش مقدار ترشح از واژن
بد بو شدن ترشحات واژن
تنها دلیل پزشکی برای برداشتن کل رحم، پیشگیری از سرطان دهانه رحم است که به وسیله لاپاروسکوپی صورت می گیرد.
زمانی که سرطان دهانه رحم رشد می‌کند و گسترش می‌یابد، سایر اندام‌ها را نیز در بر می‌گیرد که در این شرایط، علائم زیر مشاهده می‌شود:
به سختی ادرار کردن
از دست دادن کنترل مثانه
مشاهده خون در ادرار
سخت شدن حرکات روده
مشاهده خون در مدفوع
یبوست
تراوش ادرار یا مدفوع از واژن
احساس درد در ناحیه لگن و کمر که ممکن است به پاها نیز وارد شود
تورم در پاها
کم خونی (کاهش گلبول‌های قرمز خون)
کاهش وزن
تنگی نفس
احساس درد در استخوان‌ها
احساس خستگی شدید و ضعف
از دست دادن اشتها
تعيين مرحله بيماري بسیار مهم است!
در صورت تشخيص سرطان رحم ، پزشك نياز دارد مرحله بيماري و يا وسعت آن را براي طراحي بهترين برنامه درماني، تعيين نمايد. تعيين مرحله بيماري كوششي دقيق براي اطلاع از انتشار سرطان است. و اينكه انتشار در كدام قسمت بدن رخ داده است. پزشك ممكن است آزمايشات ادرار و خون و عكس‌برداري سينه درخواست نمايد و نيز ممكن است انجام ساير عكس برداري‌ها، سي تي‌اسكن، سونوگرافي و MRI (تصويربرداري مغناطيسي) و يا مشاهده روده بزرگ (كولونوسكوپي و سيگموئيد سكوپي) لازم باشد.
در اغلب موارد، قابل اعتمادترين راه تعيين مرحله بيماري برداشتن رحم (هيستركتومي) است. بعد از اينكه رحم برداشته شد جراح به جستجوي نشانه‌هاي واضحي كه حاكي از تهاجم سرطان به عضله رحم باشد مي پردازد. جراح همچنين عقده‌هاي لنفاوي و ساير اعضاي لگن را براي نشانه‌هاي سرطان ممكن است كنترل كند. آسيب‌شناس از ميكروسكوپ جهت معاينه رحم و ساير بافت هاي برداشته شده توسط جراح، استفاده مي‌كند.
اشكال عمده هر مرحله از بيماري عبارت است از :
مرحله I : سرطان تنها در تنه رحم بوده و در دهانه رحم نيست.
مرحله II : سرطان از تنه رحم به دهانه رحم منتشر شده است.
مرحله III : سرطان به بيرون رحم منتشر شده اما به خارج لگن (به مثانه و ركتوم) منتشر نشده است. عقده‌هاي لنفاوي لگن، حاوي سلول‌هاي سرطاني هستند.
مرحله IV : سرطان به داخل مثانه و ركتوم منتشر شده و يا فراتر از لگن يا به ساير قسمت‌هاي بدن منتشر شده است.
درمان سرطان رحم
بسياري از زنان مي‌خواهند در تصميم‌گيري دربارة مراقبت پزشكي خود نقش فعالي داشته باشند. آنها مي‌خواهند همه چيز را دربارة بيماري خود يا انتخاب‌هاي درماني بدانند. با وجود اين شوك و اضطرابي كه افراد بعد از تشخيص سرطان احساس مي‌كنند ،فكر كردن دربارة مواردي را كه آنها مي‌خواهند از پزشك خود بپرسند، سخت مي‌كند. تهيه فهرستي از سؤالات ،قبل از ملاقات با پزشك، اغلب كمك كننده است .براي كمك به يادآوري آنچه كه پزشك مي‌گويد، بيمار مي‌تواند يادداشت بردارد يا دربارة استفاده از ضبط صوت سوال كند. برخي زنان هم چنين مي‌خواهند يكي از اعضاي خانواده يا دوستان هنگامي كه با پزشك صحبت مي‌كنند با آنان باشد و يا براي شركت در بحث، يادداشت برداري نمايد.
پزشك ممكن است بيمار را به پزشكي كه در درمان سرطان تخصص دارد( انكولوژيست ) ارجاع دهد و يا اين كه بيمار براي يك مرجع درماني از پزشك خود پرسش نمايد . درمان معمولاً چند هفته بعد از تشخيص شروع مي‌شود و زمان مورد نياز براي صحبت با پزشك دربارة انتخاب‌هاي درماني و يادگيري بيشتر در مورد سرطان رحم، وجود خواهد داشت.
آمادگي براي درمان
انتخاب درمان بستگي به اندازة تومور، مرحله بيماري، تأثير هورمون هاي زنانه بر رشد تومور و درجه تومور دارد. درجه بيماري بيان مي‌كند كه دقيقاً سلول‌هاي سرطاني، تا چه اندازه شبيه سلول‌هاي طبيعي هستند و اين كه سرطان احتمالاً با چه سرعتي رشد مي‌كند. سرطان‌هاي درجه پايين، احتمالاً رشد و انتشار آهسته‌تري نسبت به سرطان‌هاي درجه بالا دارند. پزشك، ساير عوامل همانند سن و سلامت عمومي زن را نيز در نظر مي‌گيرد.
برخي سوالاتي كه ممكن است از پزشك خود داشته باشيد:
- چند نوع سرطان رحم دارم؟ آيا سرطان منتشر شده است؟ مرحله بيماري چيست؟
- آيا به آزمايشات بيشتري براي كنترل از نظر انتشار بيماري دارم؟ درجه تومور چيست؟
- انتخاب هاي درماني براي من كدام است ؟ كداميك را براي من توصيه مي‌كنيد؟ چرا؟
- فوايد مورد انتظار درمان ها چيست؟ هزينه درمان چيست؟
- خطرات و عوارض جانبي هر درمان كدام است؟
- چقدر درمان بر روي فعاليت هاي طبيعي زندگي اثر خواهد گذاشت؟ چه مدت بايستي كنترل منظم شوم؟
- آيا كارآزمايي باليني (مطالعة تحقيقي) مناسب براي من وجود دارد؟
افراد نياز ندارند يك باره همه سوالات خود را بپرسند يا همه جواب ها را بفهمند. آنها شانس‌هاي ديگري براي پرسش از پزشك خود براي توضيح مسائلي كه واضح نيست و پرسش براي اطلاعات بيشتر، خواهند داشت.
روش‌هاي درماني سرطان رحم
زنان مبتلا به سرطان رحم انتخاب‌هاي درماني متعددي دارند. اغلب آنان توسط جراحي درمان مي‌شوند. برخي هم راديوتراپي مي‌شوند. تعداد كمي از زنان هورمون درماني شده و برخي بيماران تركيبي از اين درمان‌ها را مي‌گيرند. پزشك بهترين شخصي است كه انتخاب‌هاي درماني را توصيف كرده و در مورد نتايج مورد انتظار درماني بحث مي كند. فرد مي‌تواند دربارة مشاركت در يك كارآزمايي باليني(كه يك مطالعه تحقيقي روش جديد درماني است) با پزشك خود صحبت كند. كارآزمايي باليني يك انتخاب مهم براي زنان در همه مراحل سرطان رحم مي‌باشد.
اغلب زنان مبتلا به سرطان رحم، براي برداشتن رحم (هيستركتومي) از طريق برش در شكم ،جراحي مي‌شوند.
پزشك هر دو لوله فالوپ و نيز تخمدان‌ها را برمي‌دارد (اين عمل سالپنگوافوركتومي دو طرفه ناميده مي‌شود).
پزشك همچنين عقده‌هاي لنفاوي نزديك تومور را بر مي‌دارد تا آنها را از نظر وجود سرطان مشاهده كند. اگر سلول‌هاي سرطاني به عقده‌هاي لنفاوي رسيده باشند اين به اين معناست كه بيماري به ساير قسمت‌هاي بدن نيز پخش شده است. اگر سلول‌هاي سرطاني به فراتر از آندومتر منتشر نشده باشند نياز به درمان ديگري نخواهد بود. مدت اقامت در بيمارستان از چند روز تا يك هفته متغير است.
برخي سوالاتي كه فرد ممكن است از پزشك خود دربارة جراحي داشته باشد :
- من چه نوع جراحي خواهم داشت؟
- چه احساسي بعد از جراحي خواهم داشت؟
- در صورت درد، چه كمكي دريافت خواهم نمود؟
- چه مدت در بيمارستان بستري خواهم شد؟
- آيا بعد از عمل جراحي عوارض دراز مدت خواهم داشت؟
- چه موقع قادر به از سر گرفتن فعاليت‌هاي روزمره زندگي خواهم بود؟
- آيا جراحي بر زندگي جنسي من تأثير خواهد گذاشت؟
- آيا كنترل‌هاي منظم موردنياز خواهد بود؟
در راديوتراپي، اشعه‌هاي با انرژي بالا براي از بين بردن سلول‌هاي سرطاني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. همانند جراحي، راديوتراپي يك درمان موضعي بوده و تنها سلول‌هاي سرطاني در ناحيه تحت درمان را متأثر مي‌كند.
اغلب زنان مبتلا به سرطان رحم در مرحله I ، II و يا III هر دو درمان جراحي و راديوتراپي را دريافت مي‌كنند. اغلب بيماران راديوتراپي قبل از جراحي را براي كوچك شدن تومور و يا راديوتراپي بعد از جراحي را براي نابود كردن سلول‌هاي سرطاني باقي مانده در ناحيه، دريافت مي‌كنند.
همچنين پزشك ممكن است درمان‌هاي راديوتراپي را براي تعداد كمي از زنان كه كانديد جراحي نيستند، توصيه كند.
پزشكان از دو نوع درمان راديوتراپي براي درمان سرطان رحم استفاده مي‌كنند :
راديوتراپي (تشعشع) خارجي
در درمان راديوتراپي خارجي، يك دستگاه بزرگ در خارح از بدن براي دادن اشعه به ناحيه تومور استفاده مي شود. بيمار به صورت سرپايي به يك بيمارستان يا كلينيك مراجعه كرده و ۵ روز در هفته براي چندين هفته راديوتراپي خارجي دريافت مي‌كند. اين برنامه به حفاظت سلول‌هاي سالم و بافت ها بوسيله انتشار به بيرون، دوز كلي اشعه كمك مي‌كند.
راديوتراپي داخلي
در راديوتراپي داخلي، لوله كوچكي محتوي ماده راديواكتيو از طريق واژن وارد شده و در موضع براي چند روز باقي مي‌ماند. در طي درمان، شخص در بيمارستان بستري مي‌شود.
براي محافظت ديگران از مواجهه با اشعه، بيمار قادر به داشتن همراه (و ملاقات كننده ها) نخواهد بود و يا تنها ملاقات كوتاهي خواهد داشت. هنگامي كه مواد كاشتني برداشته مي‌شوند فرد در بدن خود راديو اكتيويته نخواهد داشت. اغلب بيماران به هر دو نوع راديوتراپي نياز دارند.
سؤالاتي كه افراد در مورد راديوتراپي مي‌توانند از پزشك خود داشته باشند:
- هدف از درمان چيست؟
- چقدر اشعه داده خواهد شد؟
- آيا نياز به بستري بيمارستاني دارم؟ براي چه مدت؟
- چه موقع درمان شروع شده و چه موقع خاتمه مي‌يابد؟
- چه احساسي طي درمان خواهم داشت؟
- آيا درمان، عوارض جانبي دارد؟
- چه مراقبتي در طول درمان از خود، مي‌توانم انجام دهم؟
- چطور خواهم فهميد كه درمان مؤثر بوده است؟
- آيا در طي درمان قادر به ادامه فعاليت‌هاي عادي زندگي خود خواهم بود؟
- درمان، چقدر زندگي جنسي مرا تحت تأثير قرار مي‌دهد؟
- آيا ملاقات هاي پي‌گيري لازم است؟
درمان هورموني شامل موادي است كه از رشد سلول‌هاي سرطاني با استفاده از هورمون‌ها (كه آنها براي رشد خود از آنها بهره مي‌گيرند)، جلوگيري مي‌كند. هورمون ها به گيرنده‌هاي هورموني مي‌چسبند و باعث تغيير در بافت رحم مي‌شوند. قبل از شروع درمان، پزشك آزمايش گيرندة هورموني را درخواست مي‌كند. اين آزمايش كه اختصاصي بافت رحم مي باشد به پزشك در مورد درك حضور گيرنده‌هاي استروژن و پروژسترون كمك مي‌كند. اگر بافت، گيرنده داشته باشد بيمار به احتمال زياد به درمان هورموني پاسخ مي‌دهد. به درمان هورمونال، درمان سيستميك نيز گفته مي‌شود زيرا به سلول‌هاي سرطاني به صورت سرتاسري اثر مي‌گذارد. معمولاً درمان هورموني يك نوع پروژسترون است كه به صورت قرص مصرف مي‌شود.
پزشك از درمان هورموني براي زنان مبتلا به سرطان رحم كه انجام درمان جراحي و راديوتراپي در آنها مقدور نيست، استفاده مي‌كند. ممكن است پزشك از درمان هورموني در مبتلايان به سرطان رحم كه انتشار بيماري به ريه يا ساير مناطق دوردست بدن در آنها صورت گرفته است، استفاده نمايد. همچنين زناني كه سرطان رحم در آنها عود كرده است، اين درمان داده مي‌شود.
سؤالاتي كه فرد مي‌تواند از پزشك خود دربارة درمان هورموني بپرسد :
- چرا من به اين درمان نياز دارم؟
- نتايج آزمايش هورموني گيرنده‌ها، چه مي‌باشد؟
- چه مدت اين درمان را خواهم گرفت ؟
- آيا عوارض جانبي خواهم داشت؟ براي كاهش اين عوارض چه كاري مي توانم انجام دهم؟
عوارض جانبي درمان
به دليل اينكه درمان سرطان ممكن است به سلول‌ها و بافت‌هاي سالم آسيب برساند بنابراين گاهي اوقات، عوارض جانبي ناخواسته‌اي ايجاد مي‌شود. اين عوارض جانبي بستگي به عوامل متعددي از قبيل نوع و وسعت درمان دارد. عوارض جانبي ممكن است براي هر فرد مشابه نباشد و آنها ممكن است از يك دوره درماني به دورهاي ديگر تغيير كنند. قبل از شروع درمان پزشكان و پرستاران عوارض جانبي احتمالي و چگونگي كمك به برخورد با آنها را، توضيح مي‌دهند.
جراحي
بعد از هسيتركتومي، فرد معمولاً مقداري درد و احساس خستگي دارد. اغلب زنان فعاليت هاي عادي زندگي خود را طي ۸-۴ هفته بعد جراحي از سر مي‌گيرند. برخي ممكن است نياز به زمان بيشتر از آن ،داشته باشند.
برخي زنان مشكلاتي نظير تهوع و استفراغ بعد از جراحي دارند و برخي ممكن است مشكلات مثانه و روده داشته باشند. پزشك ممكن است در ابتدا رژيم محدوديت دريافت مايعات، تجويز نموده و به تدريج غذاهاي جامد تجويز نمايد.
زناني‌كه هيستركتومي شده اند دوره‌هاي قاعدگي نداشته و ديگر حامله نخواهند شد. هنگامي كه تخمدان‌ها برداشته شوند يائسگي رخ مي‌دهد. گر گرفتگي و ساير علائم يائسگي كه با جراحي ايجاد مي‌شوند ممكن است شديدتر از مواردي باشند كه با يائسگي طبيعي ايجاد مي‌شوند.
درمان جايگزيني هورموني ( HRT)
اين درمان اغلب در زناني كه سرطان رحم نداشته‌اند براي برطرف كردن اين مشكلات تجويز مي‌شود. با وجود اين ،پزشكان معمولاً استروژن را به كساني كه سرطان رحم داشته‌اند تجويز نمي‌كنند. از آنجايي كه استروژن عامل خطر براي اين بيماري است پزشكان ،اغلب اين نگراني را دارند كه استروژن ممكن است باعث عود سرطان رحم شود.
برخي پزشكان معتقدند شواهد علمي دربارة افزايش خطر عود سرطان توسط استروژن وجود ندارد. براي برخي زنان، هسيتركتومي بر نزديكي جنسي اثر مي‌گذارد .يك زن ممكن است احساس فقدان داشته باشد و اين امر ممكن است نزديكي را مشكل كند. در ميان گذاشتن اين احساس با شريك جنسي ، ممكن است كمك كننده باشد.
راديوتراپي
عوارض جانبي درمان راديوتراپي عمدتاً به دورة درماني و قسمتي از بدن كه تحت درمان است، بستگي دارد. عوارض جانبي شايع شامل خشكي، قرمزي پوست و از دست دادن مو در ناحيه درمان شده، از دست دادن اشتها و خستگي شديد است. برخي زنان ممكن است خشكي، خارش- ضخيم شدن و احساس سوزش در واژن داشته باشند. راديوتراپي همچنين مي‌تواند باعث اسهال يا تكرر و ناراحتي ادراري شود ممكن است تعداد گلبول‌هاي سفيد خون كه از بدن در برابر عفونت محافظت مي‌كنند، كاهش يابد.
پزشكان به بيماران خود توصيه مي‌كنند در طي راديوتراپي تماس جنسي نداشته باشند. با وجود اين بيشتر بيماران به فعاليت‌هاي جنسي چند هفته بعد از اتمام درمان، برمي‌گردند. پزشك و پرستار ممكن است راه هايي را براي برطرف كردن ناراحتي واژن مرتبط با درمان، توصيه نمايند.
درمان هورموني
در اين درمان ، برخي عوارض جانبي ايجاد مي‌شوند. زناني‌كه پروژسترون مي‌گيرند احتباس مايعات ، افزايش اشتها و افزايش وزن دارند .زناني‌كه هنوز قاعده مي‌شوند ممكن است تغييراتي در دوره ماهانه آنها رخ دهد.
تغذيه
افراد در طي درمان سرطان، نياز به تغذيه مناسب دارند. آنها نياز به كالري و پروتئين كافي براي پيشبرد بهبودي، بدست آوردن قدرت و داشتن وزن سالم دارند. تغذيه مناسب ،به افراد مبتلا به سرطان كمك مي‌كند احساس بهتر و انرژي بيشتري داشته باشند. بيماران ممكن است احساس كنند در صورتي كه دچار ناراحتي يا خستگي باشند. همچنين عوارض جانبي درمان نظير كم‌اشتهايي، تهوع و استفراغ مي‌تواند خوردن را مشكل كند. طعم غذاها ممكن است متفاوت بنظر برسد. پزشك، كارشناس تغذيه يا ساير فراهم‌كنندگان مراقبت سلامت مي‌توانند به بيماران درباره راه هاي حفظ تغذيه سالم، توصيه هاي لازم را بنمايند.
مراقبت هاي پي گيري
مراقبت هاي پي گيري بعد از درمان، در سرطان رحم مهم است. زنان نبايد دربارة صحبت در مورد پي گيري با پزشك خود درنگ كنند. كنترل منظم باعث مي‌شود هر تغييري در سلامتي مورد توجه قرار گيرد. هر مشكلي كه گسترش مي‌يابد بايستي هر چه سريع تر يافته و درمان شود. كنترل منظم ممكن است شامل معاينه بدني، لگني، عكس‌برداري ساده و آزمايشات آزمايشگاهي باشد.
سيستم هاي حمايتي
زندگي با بيماري مهمي نظير سرطان، ساده نيست. برخي افراد براي سازش با جنبه‌هاي علمي و رواني اين بيماري نياز به كمك دارند. گروه هاي حمايتي كمك كننده مي‌باشند. در اين گروه ها، بيماران و اعضاي خانواده آنان در مورد تأثير روش‌هاي درماني و سازش با بيماري، با هم تبادل نظر مي‌كنند. بيماران ممكن است براي پيدا كردن گروه حمايتي با اعضاي تيم مراقبت بهداشتي صحبت كنند.
براي يك زن طبيعي است كه دربارة اثرات سرطان رحم و درمان آن بر روي فعاليت جنسي خود نگران باشد. او ممكن است بخواهد دربارة عوارض جانبي ممكن و اينكه آيا اين عوارض دايمي خواهند بود يا گذرا، با پزشك خود صحبت كند. به نظر مي‌رسد براي يك زن و شريك جنسي وي صحبت دربارة احساسات و كمك به يكديگر براي يافتن راه هايي براي نزديكي مناسب در طي درمان و بعد درمان، مي تواند كمك كننده باشد. افرادي كه با سرطان زندگي مي‌كنند ممكن است دربارة سربار بودن براي خانواده خود ، نگه داشتن شغل و كنار آمدن با فعاليت‌هاي روزانه زندگي خود نگران باشند. همچنين نگراني درباره مراقبت و درمان، عوارض جانبي، بستري در بيمارستان و هزينه‌هاي پزشكي شايع هستند. پزشكان ، پرستاران و ديگر اعضاي تيم مراقبت سلامت به پرسش‌هايي دربارة درمان، كار و ساير فعاليت‌ها پاسخ مي‌دهند.
ملاقات با مددكار اجتماعي ، مشاور يا افراد مذهبي مي‌تواند براي افرادي كه مي‌خواهند در مورد احساس‌خود صحبت كرده و نگراني‌هايشان را بيان كنند،بسیار مفيد مي‌باشد. اغلب مددكار اجتماعي مي‌تواند منابعي براي كمك مالي، نقل و انتقال ، مراقبت منزل و يا حمايت عاطفي پيشنهاد كند.
بيماراني‌كه در فعاليت‌هاي تحقيقي شركت مي‌كنند شانس اول را براي سود بردن از درمان‌هايي كه در مطالعات اوليه قول آنها داده شده بود، را دارند. آنها همچنين سهم مهمي در علم پزشكي بوسيله كمك به پزشكان براي يادگيري بيشتر در مورد بيماري دارند. اگر چه اين مطالعات برخي خطرات را به همراه دارند ولي محققين دقت زيادي را براي حفاظت افراد شركت‌كننده بكار مي‌گيرند.
سلام روز بخیر
کسی که سرطان رحم داشته و خوب شده می تونه دوباره باردار. بشه؟
سلام تحت نظر پزشک معالج خود می توانید باردار شوید.