چرا خروپف می کنیم؟
خروپف به دلیل اختلال در بافت نرم گلو و یا به دلیل وضعیت بد قرار گیری بدن به هنگام خواب اتفاق میافتد. راههای عبور هوا در بینی و گلو معمولاً به دلیل وجود بافت بیش از حد بینی و گلو، که همچنین به آن بافت «فلاپی» (floppy) گویند، تنگ میشوند. از اینرو، هوای دم و بازدم از طریق مسیری باریک و تنگ مجبور به عبور میشود. این حالت، همانطور که در بالا بدان اشاره شد، چیزی است که موجب ایجاد خروپف میشود. موقعیت قرار گیری زبان نیز میتواند مانع از عبور راحت هوا از طریق راههای هوایی شود.
این وضعیت هم میتواند خفیف باشد، به این معنی که وقتی فرد از خواب بیدار شده و حالت قرار گیری بدن را تغییر دهد، خروپف قطع میشود و هم میتواند شدید باشد، به این معنی که صرف نظر از حالت قرار گیری بدن هنگام خواب، فرد همچنان به خروپف کردن، ادامه میدهد.
علل و عوامل مخاطره آمیز آن متفاوت است. در حالی که برخی از این علل و عوامل تحت کنترل ما بوده، برخی دیگر از کنترل خارج میباشند.
عللی که تحت کنترل شما نمیباشند:
بالا رفتن سن: با افزایش سن، نه تنها خاصیت ارتجاعی عضلات گلو کاهش مییابد، بلکه راه گلو نیز تنگ میشود.
عوامل ارثی: معمولاً ویژگیهای فیزیکی مانند گلوی باریک و تنگ و یا دیگر اختلالات فیزیکی که در بالا ذکر شد به صورت ژنتیکی به ارث برده میشوند.
مذکر بودن: مردان در مقایسه با زنان، راههای هوایی بینی و گلوی باریک و تنگتری دارند و از این رو بیشتر احتمال دارد خروپف کنند.
عفونتهای سینوس، سرماخوردگی، آسم و یا داشتن آلرژی: مشکلات تنفسی مانند این موارد، راههای هوایی بینی را مسدود کرده، و عمل دم را مشکل میسازند، که در این صورت موجب میشوند خلاء یا بیهوایی در گلو ایجاد شده و منجر به تنفس پر سر و صدا شود.
عللی که میتوانید آنها را کنترل نمایید:
سیگاری بودن: سیگار کشیدن موجب شل شدن عضلات گشته، در حالی که مجاری بینی و ریهها را دچار گرفتگی میکند. این وضعیت شامل قرار گرفتن در معرض دود حاصل از سیگارِ افراد سیگاری نیز میشود.
نداشتن تناسب اندام و یا داشتن اضافه وزن: وزن بیش از حد منجر به انباشته شدن بافت چربی در گردن شده، که در نتیجه موجب تنگ شدن گلو میشود. از دست دادن خاصیت ارتجاعی عضلات و شل شدن عضلات نیز از عوامل کمک کننده به خروپف میباشند.
الکل و دارو: برخی از داروها و الکل منجر به شل شدن عضلات زبان و گلو میشوند.
طریقهی دراز کشیدن: دراز کشیدن به حالت مستقیم به پشت منجر به شل شدن عضلات گلو و زبان شده و در نتیجه راههای هوایی را مسدود میسازد.
نکته: حالت و روشی که یک فرد خروپف میکند، میتواند در تشخیص علت خروپف او کمک کند. به عنوان مثال، چنانچه فردی با دهان بسته خروپف میکند، علت آن میتواند وجود مشکلی در زبان باشد. با این حال، چنانچه این افراد با دهان باز خروپف نمایند، علت میتواند به دلیل وجود مشکلاتی در بافتهای گلو باشد.
چگونه با استفاده از روشهای خود درمانی خروپف را متوقف سازیم؟
چنانچه خروپف خفیف بوده و مربوط به آپنه خواب (وقفهی تنفسی) نباشد، داروهای خانگی میتوانند آن را آرام سازند. درمان مشکل خود منجر به بهبود در کیفیت زندگی هم خودتان میشود و هم افرادی که با شما زندگی میکنند. مواردی که در ذیل آمده، نکات و رهنمودهایی هستند که به شما در جلوگیری از خروپف و یا حداقل فراهم ساختن کمی تسکین، کمک میکنند.
✓ بدست آوردن تناسب اندام: یکی از بهترین راهها، کم کردن وزن اضافی است که به کاهش تجمع بافت چربی در اطراف راههای هوایی کمک خواهد کرد. با انجام ورزش و خوردن مواد غذایی سالم، میتوانید توانایی تنفس راحت و بدون محدودیت را حین خواب بهبود بخشید.
✓ ترک سیگار: ترک سیگار و یا کمتر کنار افراد سیگاری بودن، میتواند گامی بلند جهت بهبودی با کمک به شدت و صدای خروپف بردارد.
✓ اصلاح حالت و وضعیت خواب: چنانچه به پشت میخوابید، احتمال زیادی وجود دارد که مشکل خروپف خود را تشدید کنید. در این وضعیت، بافتهای نرمی که در بیس گلو قرار دارند به همراه زبانتان به سمت عقب کشیده میشوند و در نتیجه راههای هوایی را مسدود میسازند. اگر مشکل شما خفیف باشد، تغییر حالت خواب که میتواند به پهلو خوابیدن باشد، ممکن است یکی از بهترین درمانها به شمار رود.
✓ تغییر وضعیت سر: سعی کنید بدون استفاده از بالش بخوابید. از آنجا که گردن به هنگام استفاده از بالش خم میشود، موجب مسدود شدن راههای هوایی میگردد. و یا اینکه میتوانید بالشهای ضد خروپف را برگزینید که سر شما را حین خواب در وضعیتی مناسب قرار داده و در نتیجه خروپف را کاهش میدهد.
ایده بهتر این است که سر تخت خود را حدوداً ۴ اینچ (۱۶ر۱۰ سانتیمتر) بالا برید، به این دلیل که تنفس شما را راحتتر کرده و کمک میکند فک و زبانتان به سمت جلو منتقل شوند. بهتر است تمام سر تخت را بالا ببرید تا اینکه از بالشی استفاده نمایید که گردن را خم کرده و در نتیجه موجب تنگ شدن راه هوایی شود. زاویه تشک میتواند به راحتی با قرار دادن یک حولهی لوله شده در انتهای بالای تشک تغییر کند.
✓ اجتناب از مصرف آرام بخش، الکل، و برخی غذاها قبل از خواب: اگر عادت به نوشیدن الکل در شب دارید، بهترین کار ترک آن است. الکل باعث شل شدن عضلات، از جمله آنهایی که در ناحیهی راههای هوایی قرار دارند میشود، که خود موجب تشدید شدن خروپف خواهد شد. به طور مشابه، اگر آرام بخش و یا قرصهای خوابآور برای کمک به خوابیدن مصرف میکنید، لازم است که بدانید، این قرصها نیز موجب شل شدن عضلات میگردند.
همچنین توصیه میشود که از مصرف محصولات شیر سویا و محصولات لبنی با چربی بالا پیش از خواب خودداری نمایید. زیرا این محصولات به دلیل غلظتشان، میتوانند از تخلیلهی مناسب خلط جلوگیری کنند. وجود خلط در گلو موجب ایجاد همین مشکل مسدود شدن راههای هوایی شده و منجر به خروپف میگردد.
✓ مجاری بینی خود را تمیز و خالی نگه دارید: چنانچه بینیتان گرفته باشد، به سختی نفس کشیده و در نتیجه منجر به تنفس پر سر و صدا میشود. حقیقت امر این است که کسانی که خروپف نمیکنند و یا کسانی که گاهی اوقات خروپف میکنند، زمانی دچار این مشکل میشوند که مبتلا به سرماخوردگی و یا حساسیتهایی شدهاند که مجرای بینی را تحت تأثیر قرار میدهند.
به منظور تمیز کردن و تخلیهی مجاری بینی، داروهای احتقانزدا و یا داروهای هموپاتی (homeopathic solutions) مانند چسب بینی، استفاده میشود. گیرههای بینی نیز به همین طریق کمک میکنند. بخور دادن و شستشوی بینی نیز در درمان گرفتگی بینی مفید فایده است. با این حال، لازم است که از مصرف آنتی هیستامین برای گرفتگی و یا آلرژیها خودداری کنید، به این دلیل که موجب شل شدن ماهیچههای گلو شده و منجر به خروپف میشود.
✓ چانه بند را امتحان کنید: استفاده از یک چانه بند ساده بهترین راه برای متوقف کردن خروپف است. لازم به ذکر است افرادی که حین خواب از طریق دهان نفس میکشند، صدایی آزاد دهنده تولید میکنند. یک چانه بند که به صورت U شکل طراحی شده باشد، به بسته نگاه داشتن دهان کمک کرده و تنفس از طریق بینی را میسر میسازد.
✓ تمرینات گلو: یکی از راههای آسان جهت متوقف ساختن خروپف در شب، انجام برخی تمرینات گلو است. تمرینات بسیاری برای گلو وجود دارند که این مشکل را درمان میکنند، یکی از راحتترین این تمرینات ادا کردن حروف صدادار با صدای بلند است. حتی اگر آنها را با صدای بلند ادا نکنید، اشکالی ندارد. یکی دیگر از بهترین راه حلها این است که زبانتان را بیرون آورده و سپس بدون آنکه آن را خم کنید از چپ به راست حرکت دهید. بهترین بخش این تمرینات این است که در هر زمان میتوان آنها را انجام داد.
درمانهای پزشکی
چنانچه روشهای خود درمانی جهت رفع خروپف مؤثر واقع نشدند، بهترین کار این است که با یک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. اگر میخواهید با استفاده از لوازم دندانپزشکی از خروپف جلوگیری کنید، لازم است که با یک دندانپزشک که تخصص در کار با چنین دستگاههایی دارد، مشورت نمایید.
✓ فشار مثبت و پیوسته راه هوایی، و یا CPAP: به منظور باز نگاه داشتن مجاری بینی به هنگام خواب، دستگاهی وجود دارد که میتواند کنار تخت شما گذاشته و برای دمیدن هوای تحت فشا ر به ماسکی که روی صورت قرار میدهید، مورد استفاده قرار گیرد.
✓ لوازم دندانپزشگی، دستگاههای دهانی، و پوزیشنرهای فک پایینی: دستگاههای دندانپزشکی که اغلب مانند محافظ دهانی میمانند که ورزشکاران استفاده میکنند، در باز نگاه داشتن راههای هوایی از طریق جلو آوردن زبان و فک پایینی در حین خواب مفید میباشند.
بسیاری از این وسایل از اکریلیک ساخته شده، که در داخل دهان قرار داده میشوند. دیگر وسایل یا دستگاهها به منظور تنظیم موقعیت فک پایین در اطراف سر و چانه قرار میگیرند. دندانپزشکی که متخصص در اختلالات خواب میباشد در قرار دادن یکی از این وسایل به شما کمک خواهد کرد.
✓ استفاده از روشهای جراحی: انواع خاصی از جراحی مانند آدنوئیدکتومی، عمل لوزه، عمل شکاف کام (Thermal Ablation Palatoplasty) و عمل اوولوپلاتوفارنگوپلاستی (Uvulopalatopharyngoplasty) به افزایش اندازهی راههای هوایی بوسیله جراحی ترمیمی اختلالات یا برداشتن بافت کمک میکنند. جراح میتواند از یک پروب مایکروویو (microwaving probe)، که همچنین به آن انرژی فرکانس رادیویی گویند، لیزر، یا چاقوی کوچک جراحی جهت برداشتن بافتهای اضافی، آدنوئیدها، و یا لوزه در مجرای بینی و یا گلو و یا برای بازسازی فک استفاده کند.
پالاتال ایمپلنت (palatal implantation)، همچنین به روش پیلار اشاره دارد که یک روش جراحی جدید بوده که نتایج مثبتی در درمان خروپف نشان داده است. ایمپلنتهای کوچک ساخته شده از پلاستیک که اندازهی آنها کمتر از یک اینچ است، با کمک ابزاری شبیه به سرنگ، درون کام نرم قرار داده میشوند. این روش جراحی عموما تحت بیحسی موضعی در کلینیک پزشکی انجام میشود. یک تراکم از بافت اسکار اطراف نزدیکی ایمپلنت به وجود آمده، و در نتیجه به سفت شدن بافت کام نرم، کمک میکند و این همان چیزی است که به متوقف ساختن خروپف کمک میکند. نقطه ضعف این روش، و یا هر نوع روش جراحی، هزینهی آن بوده و اینکه عمل جراحی تحت پوشش بیشتر شرکتهای بیمه نمیباشد.
با دندانپزشک و یا دکتر خود جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمانهای پزشکی موجود مشورت کرده و در مورد انجام یکی از این روشهای درمانی که بیشتر مناسب شما است جهت درمان مشکل خروپف خود تصمیم گیری کنید.