لجبازی و نافرمانی کودکان در خانواده هایی شایع تر است که آنها روش های فرزندپروری خشن، بی ثبات، یا سهل انگار دارند…
کودکان نیز همچون خود ما گاهی حرف گوش نمی کنند. البته آنها در این سن به شما نیاز دارند تا به آنها بیاموزید باید به حرف های دیگران توجه کنند. اما چیزی که اتفاق می افتد این است که والدین ده بار یک مساله را تکرار می کنند و در آخر نیز به تنبیه روی می آورند. اما چه مساله ای باعث می شود کودکان در هیچ دفعه از آن ده بار به حرف والدین خود گوش ندهند.
با گوش نکردن، کودک همه حواس شما را به خود جلب می کند. اینکه شنونده خوبی باشید به کودک کمک می کند تا مسایل موردنظر را بهتر بیاموزد، هشدارها را جدی بگیرد، رفتار بهتری با شما یا معلم خود داشته باشد و دوستان بهتری برای خود بیابد.
راهکارهای ساده ای وجود دارند که با تکرار مداوم آنها به کودک خود می آموزید تا شنونده خوبی باشند. آموزش به کودکان هیچگاه زود نیست. کودک مدرسه ای شما می تواند همچون یک کودک ۵ ساله حرف گوش ندهد.
شفاف صحبت کنید
حرف های خود را واضح، شفاف، ساده و تحکم آمیز بیان کنید. متوجه شدن منظور اصلی از جملات کوتاهی همچون «بیرون سرد است و ممکن است سرما بخوری و می خواهم تا سوئی‌شرت خود را قبل از بیرون رفتن بپوشی» برای کودک چندان آسان نیست. بهتر است خیلی واضح به او بگویید: « سوئی‌شرت خود را بپوش». این جمله هیچ شک و شبهه ای برای کودک به جا نمی گذارد. همچنین، هنگامی که کودک هیچ گزینه انتخابی دیگری ندارد از او نظرخواهی یا سوال نکنید. به طور مثال، درست این است که به او بگویید «اکنون باید روی صندلی خود در ماشین بنشینی» به جای اینکه بگویید: «بیا روی صندلی خود بنشین، باشه عزیزم؟»
اُکول اسمیت پیشنهاد می‌دهد از جملات دستوری مثبت استفاده کنید: «لطفا راه برو!» و «لطفا دست‌هات رو کنارت نگه دار!» مثال‌های دیگر عبارت‌اند از:
به‌جای گفتن «خواهرت رو نزن!» بگویید: «لطفا دست‌های مهربان داشته باش.»
به‌جای «توپ رو پرت نکن!» بگویید: «لطفا توپ رو توی دستت نگه‌دار.»
خوب است به فرزند خود حق انتخاب دهید. اما از گزینه هایی که در اختیار او می گذارید مطمئن باشید – و ترجیحا فقط دو حق انتخاب به او بدهید. وقتی حق انتخاب محدودی به کودک می دهید بهتر می تواند انتخاب کند و احساس قدرت می کند و نتیجه آن برای شما نیز رضایت بخش است.
هم قد او شوید
تقریبا همه والدین به مرور متوجه می شوند داد زدن با صدای بلند بر سر کودک در حالت تمام قد (یا حتی از اتاق دیگر) تاثیری که باید را ندارد. خم شوید یا زانو بزنید یا کودک را بالا بیاورید تا هر دو در یک قد قرار بگیرید. با این کار با هم چشم در چشم می شوید و می توانید بهتر توجه او را به خود جلب کنید.
هنگام صبحانه وقتی کنار فرزند خود می نشینید و یادآوری می کنید که صبحانه را کامل بخورد، او بیشتر به حرف شما گوش می دهد. باید بدانید رابطه چشم در چشم با کودک هنگام صحبت با او بسیار مهم و موثر است.
پیگیری کردن!
منظور خود را از چیزی که بیان می کنید روشن کنید و کودک را تهدید نکنید – یا قول بی اساسی که نمی توانید عمل کنید، ندهید. وقتی به کودک ۲ ساله خود می گویید: «تو باید ۹ شب شیر بنوشی» این زمان را عقب یا جلو نکنید یا به او اجازه ندهید در آن ساعت مشخص مثلا آب میوه بنوشد.
البته برای اجرای قوانین باید همسرتان نیز همپای شما و برای آنها احترام قائل باشد. اگر در مورد مسایلی با هم توافق نداشتید باید در این مورد با هم حرف بزنید زیرا باید بدانید هنگامی که دوباره مشکلی پیش می آید، چه بگویید و چگونه رفتار کنید.
همچنین برای کودک بسیار مهم است بداند چه مسایلی واقعا خطرناک هستند و شما باید راه های امن آن را برای آنها توضیح دهید. به طور مثال، هنگام عبور کودک از عرض خیابان دست های او را محکم بگیرید – به این ترتیب کودک خطر ناشی از اتومبیل ها را درک خواهد کرد و مراقب خواهد بود.
سعی کنید در مواقعی که خیلی لازم نیست دستورهای خود را مدام در گوش کودک تکرار کنید که مثلا «لیوان خود را روی میز بگذار». برای اینکه به حرف شما گوش کند کافیست دست او را بگیرید و با هم لیوان را روی میز بگذارید تا کودک متوجه شود باید لیوان را روی میز بگذارد.
یک نکته مهم!
اُکول اسمیت می‌گوید اگر می‌خواهید برای هر مسئله‌ای در زمینه‌ی فرزندداری، رویکرد متفکرانه‌ای داشته باشید، ابتدا باید این سه سؤال را از خودتان بپرسید:
چرا فرزندم این رفتار را دارد؟ برای مثال، شاید احساس می‌کند به او توجه نمی‌شود یا برای بیان خواست خودش مهارت‌های ارتباطی لازم را ندارد یا شاید اصلا این رفتارها مقتضای سن اوست.
فرزندم چه حسی دارد؟ به‌دنبال دلیل اصلی رفتارش باشید. شاید ناراحت است یا ترسیده. شاید حس می‌کند کسی دوستش ندارد. شاید به‌دنبال جلب‌توجه شماست.
چه‌چیزی می‌خواهم به فرزندم بیاموزم؟ شاید می‌خواهید در مدیریت احساسات کودک به او کمک کنید یا کمکش کنید مسائل بهداشتی قبل از خواب را رعایت کند یا بفهمد انجام کارهای خانه جزئی از زندگی خانوادگی است.
درنهایت اینکه اگر فرزندتان به حرف شما گوش نمی‌کند یا مسئله‌ی رفتاری دیگری دارد، یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید، همدلی با اوست. حتی شما که بزرگ‌ترِ او هستید، می‌دانید هیچ‌چیز بهتر از داشتن کسی نیست که به حرفهای شما گوش کند و درعین‌حال سعی کند بفهمد چه می‌گویید.
