بسیاری از زنان ممکن است درباره ایمن‌سازی و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که می‌تواند به آنها یا جنینشان آسیب برساند، اطلاعات زیادی نداشته باشند.
واکسیناسیون بموقع می‌تواند از بسیاری بیماری‌های عفونی قابل انتقال به جنین یا خطرناک برای مادر و جنین پیشگیری کند.
بهتر است، زنان به منظور بررسی وضعیت ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی و تنظیم برنامه واکسیناسیون خود، قبل از این که باردار شوند با پزشک خود مشورت کنند.
البته واکسیناسیون به دو دسته ویروس ضعیف شده و ویروس آنتی‌بادی تقسیم می‌شود. واکسنی که از ویروس زنده تهیه شده، نباید به زنان باردار تزریق شود، زیرا ممکن است این واکسن برای جنین مشکل‌آفرین باشد.
بعضی واکسن‌ها می‌تواند به زنان باردار در سه ماهه دوم یا سوم بارداری تزریق شود ولی عده‌ای معتقدند، بهتر است تزریق واکسن، حداقل سه ماه قبل از تولد نوزاد یا بلافاصله بعد از تولد صورت گیرد.
آیا واکسن‌ها ایمن و بی‌خطرند؟
همه واکسن‌ها از نظر ایمنی توسط انجمن غذا و دارو مورد آزمایش قرار می‌گیرند. کلیه واکسن‌ها از نظر استریل بودن و کارایی و بی‌ضرر بودن کنترل می‌شوند و مرکز مبارزه با بیماری‌های ایمنی کلیه واکسن‌ها را در طول مدت استفاده مورد پایش قرار می‌دهد. ممکن است بعضی از مردم به برخی از اجزای واکسن حساسیت داشته باشند (به عنوان مثال حساسیت به تزریق واکسن آنفلوآنزا به دلیل کشت روی تخم‌مرغ). این افراد قبل از تزریق واکسن باید با پزشک معالج مشورت نمایند.
آیا واکسن می‌تواند به جنین آسیب برساند؟
تعدادی از واکسن‌ها بخصوص آنها که از ویروس زنده تهیه شده‌اند نباید به زنان باردار تزریق شوند، زیرا ممکن است این واکسن‌ها برای جنین مشکل‌آفرین باشند. بعضی از واکسن‌ها می‌توانند به زنان باردار در سه ماهه دوم یا سوم بارداری تزریق شوند ولی عده‌ای معتقدند بهتر است تزریق واکسن‌ها حداقل سه ماه قبل از تولد یا بلافاصله بعد از تولد صورت گیرد.
چه واکسن‌هایی را در دوران حاملگی می‌توان تزریق کرد؟
– هپاتیت B: زنان بارداری که تست منفی هپاتیت دارند می‌توانند این واکسن را دریافت کنند. این واکسن برای محافظت مادر و جنین علیه عفونت استفاده می‌شود. تزریق این واکسن سه مرحله‌ای بوده و قبل و بعد از زایمان صورت می‌گیرد. زمان تزریق مرحله اول است.
– آنفلوآنزا: این واکسن می‌تواند از بیماری‌های جدی مادر طی دوران بارداری جلوگیری کند. همه زنان بارداری که وارد سه ماهه دوم یا سوم بارداری می‌شوند، طی بروز آنفلوآنزای فصلی باید واکسن را دریافت نمایند. افرادی که وضعیت پزشکی حادی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنفلوآنزا هستند. بنابراین می‌توانید واکسن را در هر مرحله از بارداری دریافت نمایید. اگر این مشکل در شما وجود دارد، حتما با پزشک مشورت نمایید.
– کزاز / دیفتری: این ترکیب از واکسن‌ها به طور معمول برای زنان باردار توصیه می‌شود. این واکسن ایمنی دائم ایجاد نمی‌کند و حتما باید دوز یادآور هر ۱۰ سال یک بار تزریق شود.
چه واکسن‌هایی را نمی‌توان به زنان باردار تزریق کرد؟
ممکن است واکسن‌های زیر توانایی انتقال بیماری به جنین را داشته باشند و یا باعث بروز زایمان زودرس، سقط جنین و نقایص مادرزادی شوند. بنابراین فعلا تزریق آنها در دوران بارداری به طور معمول توصیه نمی‌شود.
هپاتیت A: بی‌ضرر بودن این واکسن در بارداری تعیین نشده و باید طی این دوران از تزریق آن اجتناب نمود. زنانی که در معرض ابتلا به این ویروس هستند، باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.
MMR (سرخک، سرخجه، اوریون): زنان باید حداقل سه ماه بعد از تزریق این واکسن باردار نشوند.
آبله مرغان: این واکسن برای جلوگیری از آبله مرغان استفاده می‌شود و باید زمان تزریق آن حداقل سه ماه قبل از بارداری باشد.
پنوموکوک: چون بی‌خطر بودن این واکسن ناشناخته است، باید از تزریق آن اجتناب شود، به جز برای زنان در معرض خطر یا زنان مبتلا به بیماری‌های مزمن.
فلج‌اطفال خوراکی و فلج اطفال تزریقی: هیچ کدام از انواع این واکسن‌ها (ویروس زنده و یا ویروس کشته شده) برای زنان باردار توصیه نمی‌شود.
تاثیرات و عوارض پس از واکسیناسیون
هپاتیت A: درد، سفتی و قرمزی در محل تزریق، سردرد، در موارد نادر واکنش آلرژیک شدید
هپاتیت B: درد در محل تزریق، تب
آنفلوآنزا: قرمزی و تورم در محل تزریق
کزاز – دیفتروئید: تب خفیف، سفتی و تورم در محل تزریق
MMR: دانه‌های قرمز رنگ پوست، تورم غدد لنفاوی گردن، درد، محدودیت حرکت مفاصل یک تا دو هفته بعد از واکسیناسیون
آبله مرغان: تب، سفتی و قرمزی در محل تزریق، راش و برآمدگی‌های کوچک تا سه هفته بعد از واکسیناسیون
پنوموکوک: تب، سفتی در محل تزریق
واکسن فلج اطفال خوراکی (OPV): هیچ عارضه جانبی با این واکسن شناخته نشده است.
واکسن فلج اطفال تزریقی (IPV): قرمزی، ناراحتی در محل تزریق
