همانطور که می دانید دوران بارداری زمانی است که زنان از مواجه شدن با دوره پریود ماهانه آزاد هستند. اما بعد از تولد نوزاد، بدن مادر به حالت طبیعی خود باز خواهد گشت. این که زن حامله نوزاد خود را با روش سزارین یا زایمان طبیعی به دنیا بیاورد، تاثیری در روند بازیابی و بازگشت بدن به حالت اولیه خود ندارد! در واقع، چگونگی بازگشت بدن مادر به حالت اولیه خود و روند درمان زنان زائو به تغذیه نوزاد با شیر مادر و عوامل دیگری بستگی دارد. در اکثر موارد، ماما یا پزشک متخصص زنان و زایمان به بیمار خود کمک می کند تا بعد از انجام عمل سزارین یا زایمان طبیعی، با چگونگی بازگشت بدن به حالت طبیعی خود آشنا شود.
مدت زمان بازگشت بدن زنان زائو به حالت اولیه خود، پس از انجام عمل سزارین:
به عنوان یک خانم جوان و بی تجربه به خاطر داشته باشید که روند بازگشت بدن زنان زائو به حالت اولیه و دوره درمان این افراد به تغذیه نوزاد با شیر مادر بستگی دارد، زیرا در این شرایط بدن با ترشح هورمون های خاص، به حالت طبیعی خود بازمی گردد.
گوردون ادلین و اریک گولانی در کتاب "سلامت و سلامت" می گویند که سطح ترشح هورمون های گنادوتروپین (هورمون کرونری)، هورمون استروژن، پروژسترون و سایر هورمون های انسانی در دوره اول پس از زایمان در بدن زنان کاهش می یابد. با این وجود، در صورت تغذیه نوزاد با شیر مادر، سطح ترشح هورمون پرولاکتین هرگز کاهش نیافته و هورمون های تولیدمثلی را در بدن مادر تا مدتی سرکوب می کند. در واقع، در چنین شرایطی بدن زنان تخمک گذاری نکرده و توان باردار شدن را نخواهد داشت؛ به این معنی که فرد، دوران پریود را نیز تا مدتی تجربه نخواهد کرد.
اگر زنی به طور انحصاری نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه کند، سطح ترشح هورمون پرولاکتین در بدن او بالا رفته و مانع انجام عمل تخمک گذاری در بدن او برای مدت حداقل شش ماه بعد از زایمان خواهد شد. اما اگر مادری شیر کافی نداشته و نتواند نوزاد خود را با آن تغذیه کند، اولین دوره پریود را پس از شش تا هشت هفته بعد از زایمان تجربه خواهد کرد. مزایای تغذیه نوزاد با شیر مادر بسیار فراوان است.اما شما به عنوان یک زن زائو باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
• برخی از زنان شیرده ممکن است دوره پریود را تا زمانی که تغذیه نوزاد با شیر مادر ادامه داشته باشد، تجربه نکنند. اما در بعضی دیگر از زنان، بدن در طی چند ماه آینده به حالت اولیه خود بازگشته و دوره پریود مانند قبل و به طور منظم مشاهده خواهد شد.
• زنانی که نوزاد خود را با شیر خشک تغذیه می کنند، زودتر از این مدت، دوره های پریود خود را تجربه خواهند کرد. یادتان باشد که اگر به عنوان یک مادر شیرده كودك خود را از روزهای اول تولد همراه با شیر مادر، با شيرخشک نیز تغذیه نموده و يا از غذا کمکی برای تغذيه او استفاده کنید، این حالت مي تواند دوره هاي پریود شما را به زودتر از شش ماه انتقال دهد.
نکته مهم دیگری که مادران شیرده باید در نظر داشته باشند، این است که تغذیه نوزاد با شیر مادر یک روش ایده آل و مطمئن برای کنترل بارداری نیست، زیرا هیچ تضمینی وجود ندارد که عمل تخمک گذاری در بدن مادر انجام نگیرد. بنابراین، می توان ادعا کرد که اگر چنین مادری حتی قبل از مشاهده اولین دوره پریود خود قرص ضدبارداری مصرف نکند، ممکن است باردار شود! پس به عنوان یک مادر شیرده در مورد تغذیه نوزاد با شیر مادر مطمئن نباشید، زیرا دوباره حامله شده و با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد.
عوامل موثر بر دوره پریود زنان پس از تولد نوزاد:
به عنوان زنی که تازه زایمان کرده است، یادتان باشد که تغییرات هورمونی در بدن شما پس از انجام عمل زایمان صورت می گیرد. این تغییرات در بروز چند دوره پریود اول پس از تولد نوزاد تاثیر قابل توجهی خواهد داشت. جالب است بدانید که تغییرات هورمونی در بدن زنان بستگی به عوامل مختلفی زائو دارد که عبارتند از:
• مسائل بهداشتی که زنان قبل از حاملگی باید آن ها را رعایت کنند
• تغییر ایجاد شده در ترشح میزان هورمون های بدن زنان
• داشتن پریود نامنظم قبل از بارداری
البته نباید فراموش کرد که عامل دیگری نیز وجود دارد که بر بروز اولین دوره پریود زنان پس از زایمان تاثیر می گذارد. شایع ترین این عوامل عبارتند از:
• مواجه شدن مادر زائو با مشکل فشار خون
• کاهش یا افزایش شدید وزن پس از تولد نوزاد
• احساس خستگی بیش از حد در زن زائو
• مواجه شدن فرد با اختلالات غده تیروئید
• انجام فعالیت های فیزیکی نامنظم در دوران پس از زایمان
در نهایت، به یاد داشته باشید که انجام عمل سزارین در زمان شروع اولین دوره پریود زنان تاثیر نداشته، اما در نحوه و میزان خونریزی زنان پس از زایمان موثر خواهد بود.
چرا مدت دوره پریود پس از پایان دوران بارداری، در بدن هر خانمی متفاوت است؟
همانطور که می دانید مدت دوره پریود پس از انجام عمل سزارین و زایمان واژینالی در زنان یکسان نبوده و همانند دوران بارداری متفاوت است. اما در نهایت، در هر دو مورد بدن مجددا به حالت اولیه بازگشته و چرخه پریود آن تنظیم خواهد شد. اما، به عنوان یک زن زائو ممکن است شما هم در این دوران تغییراتی را در بدن خود مشاهده کنید، که عبارتند از:
• مشاهده خروج لخته های خونی کوچک از واژن در دوران پس از زایمان
• گرفتگی های قوی یا سبک تر از حد معمول عضلات در دوران پس از زایمان
• مواجه شدن با جریان نامنظم چرخه پریود در دوران پس از زایمان
• روبرو شدن با خونریزی سنگین در دوران پس از زایمان
البته فراموش نکنید که تمام این تغییرات با انجام چرخه های مداوم پریود در طی مدتی کاهش خواهد یافت. با این حال، تا زمانی که هورمون های ترشح شده در طی دوران بارداری در بدن زن زائو از بین نرود، بدن بهبود کامل نیافته و دوره های طبیعی پریود خود را تجربه نخواهد کرد. بنابراین، گاهی اوقات ممکن است زنی دوره های منظم پریود خود را برای ماه ها پس از انجام زایمان مشاهده نکند.
زنان پس از انجام عمل زایمان، چه زمانی باید به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند؟
اگر دوره های پریود در بدن شما حتی بعد از گذشت چند ماه از زایمان، به حالت طبیعی خود بازنگشت و با تغییرات غیرعادی در بدن مواجه شدید، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نموده و در مورد وضعیت بدن خود با او مشورت کنید. علل نگرانی زنان بیمار، بسیار متفاوت است! اما علل عمده مراجعه به پزشک عبارتند از:
• اگر زنی در بیش از دو تا سه دوره پریود با خونریزی شدید مواجه شود، به این معنی است که او بیش از یک پد را در یک یا دو ساعت برای جذب خون خارج شده از رحمش نیاز داشته باشد، حتما باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کند، چون ممکن است با مسائل هورمونی یا رحمی روبرو شده باشد که نیاز به بررسی اساسی دارد.
• اگر دوره پریود زنان زائو بعد از شش ماه یا بیشتر به حالت عادی خود برنگردد، پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است برای آمنوره ثانوی ، بارداری یا هر شرایط دیگر را بدن بیمار خود بررسی کند.
آیا می دانید؟
۱٫ انجام عمل سزارین برای تولد نوزاد هیچ تاثیری در روند چرخه پریود نخواهد گذاشت!
انجام عمل سزارین تاثیری بر سرعت مشاهده چرخه پریود در بدن زنان ندارد. در واقع، تنظیم شدن دوره ماهیانه در زنان زائو صرفا وابسته به تغییرات هورمونی است که در طی دوران بارداری و پس از زایمان در بدن این افراد رخ داده است. هنگامی که سطح این هورمون ها به حالت اولیه و طبیعی خود بازگردد، دوره های پریود خود به خود تنظیم شده و شروع می شود.
۲٫ دوره پریود زنان زائو می تواند سبک تر و دردناک تر باشد!
ر بدن برخی زنان زائو ممکن است اولین دوره پریود پس از زایمان، سبک تر، کوتاه تر و دردناک تر از سایر زنان باشد. در واقع، گرفتگی رحم در دوران بارداری ملایم بوده و با بالارفتن میزان ترشح هورمون پروژسترون در دوران بارداری علائم پریود نیز در چنین افرادی کاهش می یابد.
۳٫ دوره های پریود برخی زنان زائو ممکن است نامنظم باشد!
به عنوان زنی که به تازگی زایمان کرده است، یادتان باشد که عوامل بسیاری وجود دارد که در منظم بودن چرخه پریود زنان در دوران پس از زایمان تاثیر می گذارند. مهم ترین این عوامل عبارتند از:
• افزایش شدید وزن زنان پس از زایمان یا از دست دادن وزن زیاد در این دوره
• داشتن استرس زیاد
• مواجه شدن زن زائو با مشکلات غده تیروئید.
در نهایت، لازم است بدانید زنانی که دوره های نامنظم پریود را در دوران پس از بارداری تجربه می کنند، ممکن است افرادی باشند که دوران حاملگی را در اواسط دهه ۳۰ زندگی خود تجربه نموده و یا در هنگام زایمان بیشتر از ۴۰ سال سن داشته باشند.
۴٫ روند خونریزی زنان زائو پس از انجام عمل سزارین نسبت به زایمان طبیعی سنگین تر است!
اگر به عنوان یک زن حامله نوزاد خود را از طریق انجام عمل سزارین یا زایمان واژینالی به دنیا آورده باشید، با تخلیه واژن همراه با خونریزی به نام Lochia (یک کلمه یونانی است و به معنای "خونریزی مربوط به زایمان"می باشد) مواجه می شوید. این نوع خونریزی دوره پریود شما نیست، بلکه پاک کردن کلی بافت رحم می باشد که به همراه نوزاد از دیواره آن جدا شده است. تولد نوزاد با عمل سزارین ممکن است باعث خونریزی شدید مادر در چند روز اول پس از زایمان شود. این حالت به دلیل برش دادن دیواره رحم در طول عمل جراحی و نوع عمل می باشد. البته در روش سزارین نباید از تامپون برای مدت شش هفته استفاده کرد، زیرا خطر ابتلا به عفونت را در رحم و واژن زنان زائو افزایش می دهد. اگرچه جریان خونریزی در زنانی که فرزند خود را با روش سزارین به دنیا آورده اند سنگین است، اما با مراجعه مداوم به پزشک متخصص زنان و زایمان، در طی مدت کوتاهی درمان خواهد شد.
در نهایت، به عنوان یک خانم زائو به خاطر داشته باشید که اگر شما همبا علائم غیرمعمول مانند بوی بد و تب کردن در بدن خود مواجه شدید، باید فورا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید، زیرا این حالات می تواند نشانه ای از ابتلا به عفونت بعد از زایمان باشد که ادرار غیرارادی را به دنبال خواهد داشت!
عالی
در صورت شیردهی پستانی به نوزاد
به نقل از کتاب مراقبت های پرستاری مادر و کودک سطح هورمون پرولاکتین در بدن مادر افزایش یافته و حداقل به مدت شش ماه مانع از فرایند تخمک گذاری خواهد شد.