چه چیزی در دوران بارداری باعث ورم می‌شود؟
در اصطلاح پزشکی، ورم مچ پا و پاها ادما نامیده می‌شود. این ورم به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
ورم زمانی رخ می‌دهد که مقادیر زیادی مایعات در بافت‌های بدن جمع شود. در دوران بارداری، تولید خون و مایعات دیگر که برای رشد جنین ضروری است در بدن ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
در برخی مواقع، رشد رحم باعث ایجاد فشار بر عروق و محدود شدن گردش خون به سمت قلب می‌شود. این عارضه ممکن است باعث ورم ساق و مچ پا شود.
در عین حال ممکن است تغییرات هورمونی که در دوران بارداری به وجود می‌آید نیز باعث ایجاد ورم شود.
آیا یک رژیم غذایی خوب برای ورم دوران حاملگی وجود دارد؟
متخصص تغذیه با بررسی دقیق وضعیت شما نکات مهم در تغذیه بارداری برای رفع ورم دست و پا را ارائه خواهد داد که برخی از مواد زیر را دربر میگیرد:
مواد غذایی که آب را از بدن خارج می‌کند
برخی از غذاها فعالیت کلیه را افزایش داده و باعث می‌شوند که شما بیشتر ادرار کنید و آب و مواد زائد از بدن خارج شده و از ورم پیشگیری شود. این غذاها عبارتند از کرفس، شاهی آبی، سیب، مرکبات و مقدار کمی از جعفری. یک رژیم غذایی مناسب هم شامل مارچوبه، انگور، چغندر، لوبیا سبز، سبزیجات برگ سبز، آناناس و کدوتنبل می‌شود. شما می‌توانید با اضافه کردن مقادیر بیشتری پیاز و سیر در ظروف غذایی که آماده می‌کنید، گردش خون را افزایش و ادما را کاهش دهید.
غذاهایی که باعث حفظ تعادل مایعات در بدن می‌شوند
پتاسیم ماده‌ای است که می‌تواند از ایجاد ورم در دوران بارداری پیشگیری کند. پتاسیم باعث می‌شود که مایعات در بدن به صورت شیمیایی متعادل شوند. این امر در دوران بارداری حیاتی است زیرا حجم خون در این دوران حدود ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. زنان باردار باید ۴۷۰۰ میلی‌گرم پتاسیم در روز مصرف کنند. پتاسیم در بسیاری از غذاها مانند گوشت قرمز، ماهی، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و محصولات لبنی یافت می‌شود.
مواد غذایی با خواص آنتی‌اکسیدانی
برای از بین بردن ورم بارداری روزانه مقادیر کافی ویتامین C و E مصرف کنید. ویتامین C در مرکبات، فلفل، سیب‌زمینی، خربزه، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی و کلم بروکلی یافت می‌شود. غذاهای غنی از ویتامین E نیز عبارتند از روغن‌های گیاهی، دانه آفتابگردان، جوانه گندم، ذرت شیرین و مغزیجات. این ویتامین‌ها همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند که برای از بین بردن ورم بارداری مفید است. از مواد غذایی دیگر که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند می‌توان به لوتئین، لیکوپن، بتا کاروتن و سلنیوم اشاره کرد.
ملاحظات و پرهیزهای غذایی
در حالی که ممکن است متضاد به نظر برسد ولی در دوران بارداری مقادیر زیادی آب بنوشید. آب مواد زائد را از بدن خارج کرده و احتباس آب در بدن را کاهش می‌دهد. از مصرف غذاهای شور و کافئین خودداری کنید زیرا هر دوی آنها باعث ایجاد ورم می‌شوند. غلات کامل را زیاد مصرف کنید زیرا سرشار از ویتامین B و آهن است و از مصرف غلات تصفیه‌شده، گوشت قرمز و روغن‌های ترانس در غذاهای فراوری‌شده، غذاهای آماده و سیب‌زمینی سرخ‌کرده پرهیز کنید. اگر دست‌ها و صورت شما به طور ناگهانی ورم کرد بلافاصله به متخصص تغذیه مراجعه کنید زیرا این می‌تواند نشانه ابتلا به پری اکلامپسی که یک بیماری خطرناک در دوران بارداری است باشد.
نکات دیگر برای کاهش مشکلات ناشی از ورم بارداری
با اینکه شما نمی‌توانید به طور کامل از بروز ورم بارداری جلوگیری کنید اما می‌توانید به میزان چشمگیری از درد آن بکاهید.
برای مدت زمان زیادی بی‌تحرک نباشید.
به پهلوی چپ بخوابید.
از یک جفت کفش راحت استفاده کنید.
مقادیر زیادی آب بنوشید.
از پوشیدن جوراب‌های تنگ خودداری کنید.
تمرینات ورزشی مناسب انجام دهید.
در استخر استراحت کنید.
از استعمال دخانیات پرهیز کرده و مصرف کافئین را کاهش دهید.
چگونه می‌توانم از بروز ورم بارداری پیشگیری کنم؟
شما نمی‌توانید از ورم کردن قسمتی از بدن خود جلوگیری کنید اما احتمالاً می‌توانید شدت آن را کاهش دهید. ورم شدید ممکن است باعث ایجاد درد در پاهای شما شده و پوست شما را حساس کند.
سعی کنید از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید تا وزن شما در دوران بارداری در حد مناسب بماند. رژیم غذایی شما باید شامل مقادیر کمی پروتئین (بین ۵۰ تا ۷۵ گرم) باشد که در غذاهایی مانند گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لوبیا و حبوبات در هر وعده غذایی یافت می‌شود.
حداقل ۵ واحد میوه و سبزیجات در طول روز بخورید. سعی کنید مخلوطی از میوه‌ها و سبزیجات رنگی را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید.
میزان مصرف نمک، شکر و چربی را کاهش دهید. از مصرف غذاهای بسته‌بندی‌شده و غذاهای فراوری‌شده که معمولاً مقادیر زیادی از این مواد را دارند پرهیز کنید. مصرف نمک باعث می‌شود که بدن مقادیر بیشتری مایعات را درون خود نگه دارد.
برای حفظ آب بدن، مقادیر زیادی آب بنوشید زیرا با این کار مقادیر کمتری آب در بدن باقی می‌ماند.
مواد غذایی را انتخاب کنید که به طور طبیعی مقادیر بیشتری ویتامین C و E داشته باشند.
برای درمان ورم در بارداری چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
ورم ممکن است با خوردن غذاهایی که سرشار از پتاسیم هستند، مانند موز و یا پرهیز از کافئین کاهش یابد.
-از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید. اگر زیاد روی پای خود ایستاده اید، استراحت کنید یا روی یک صندلی بنشینید. اگر زیاد نشسته اید، حداقل هر یک ساعت ۵ دقیقه قدم بزنید. پای خود را تکان دهید و در صورت امکان، هنگام نشستن پاهای خود را بلند کنید و بالاتر از سطح بدن بگذارید.
-به طرفین بخوابید. سعی کنید به پهلوهای خود بخوابید ( ترجیحاً سمت چپ ). این مسأله به شما کمک می‌کند کلیه‌های‌تان در امتداد هم باشند که به بهتر شدن عملکردش و کاهش ورم کمک می‌کند.
-تحرک داشته باشید. برخی از ورزش‌های مناسب بارداری، مانند پیاده‌روی (که باعث می‌شود خون به جای جمع شدن جریان یابد) انجام دهید. یا اگر پزشک شما آن را منع کرده است، شنا را امتحان کنید ( آب، مایعات را از بافت‌های شما به داخل رگ‌های تان سوق می‌دهد و از آنجا به کلیه های شما می‌رود، بنابراین می‌توانید آن را دفع کنید ).
-از لباس‌هایی که دور مچ یا پای شما محکم می‌شوند، خودداری کنید. از پوشیدن جوراب و لباس‌های خیلی تنگ خودداری کنید. هدف شما این است که اجازه دهید خون و مایعات تا حد ممکن آزادانه جریان یابد (جوراب هایی که نشانه‌ی تورفتگی را در اطراف پای شما می‌گذارند، احتمالاً خیلی سفت هستند).