لکنت زبان و گرفتگی زبان یک اختلال گفتاری است. در واقع لکنت عبارت است از تکرار، کشش و یا قفل شدن غیر ارادی کلمه یا بخشی از کلمه که فرد قصد بیان آن را دارد.
این اختلال در بچه‌های کوچک شایع‌تر است و معمولا در سنین بالا رفع می‌شود. سن معمول شروع آن ۲ تا ۷ سالگی است و شیوع آن در پسرها ۳ یا ۴ برابر بیشتر است. در این افراد ممکن است بروز اضطراب اجتماعی، امتناع از رفتن به مدرسه و سایر علایم اضطراب دیده شود.
مرحله اول: در طی دوران پیش دبستانی بروز می‌کند. در ابتدا مشکل دوره‌ای بوده و بین دوره‌ها تکلم طبیعی است و بیشتر زمانی که کودک ناراحت و هیجان‌زده است یا مطالب زیادی برای گفتن دارد و یا تحت دیگر شرایط فشار اجتماعی دچار لکنت زبان می‌شود.
مرحله دوم: در سال‌های دبستان رخ می‌دهد. این اختلال مزمن بوده و فواصل تکلم طبیعی اگر هم وجود داشته باشد محدود است.
مرحله سوم: پس از ۸ سالگی تا بزرگسالی بروز می‌کند. این اختلال معمولا در پاسخ به موقعیت‌های اجتماعی خاصی نظیر جواب دادن درس، صحبت با افراد غریبه و… به صورت گذرا فرد دچار لکنت می‌شود.
این اختلال معمولا سیری دراز مدت داشته و همراه با دوره‌های بهبود نسبی و دوره‌های تشدید است که وقتی بروز می‌کند که فرد تحت فشار برای ارتباط برقرار کردن است. درمان این اختلال معمولا به صورت گفتار درمانی است که تحت نظر روانپزشک برای بررسی‌های اختلالات همراه انجام می‌شود.
لکنت زبان ناگهانی در کودکان چیست؟
لکنت ( گرفتگی زبان ) اختلالی است روانی ( روان و سلیس بودن ) گفتار است. لکنت کودکان ( گرفتگی زبان کودکان ) می تواند انواع مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، کسی که لکنت دارد ، ممکن است یک صدا یا یک هجا را، به ویژه در ابتدای کلمه، تکرار کند( صا صا صادق ). همچنین لکنت زبانش ممکن است به شکل طولانی شدن یک صدا مانند “س_____لام” مشهود باشد. گاهی اوقات لکنت شامل توقف کامل گفتار یا حذف صدا است. برخی از موارد گرفتگی زبان کودکان همراه با وقفه های مکرر ، با صداهایی مانند “اه” یا “ام” دیده شود.
معمولا این کودکان تا قبل لکنت ، براحتی حرف می زدند. یکی از ویژگیهای لکنت زبان ، عدم ثبات آن است . این عدم ثبات هم در شدت و هم در کلمات دیده می شود. منظور از عدم ثبات در شدت این است که ممکن است در بازه هایی از زمان شدت لکنت خیلی کم و یا خیلی زیاد شود. منظور از عدم ثبات در کلمات این است که ممکن است در زمانهایی بر روی یک کلمه لکنت کند و در زمانهایی همان کلمه را براحتی بیان کند.
بتدریج که فرد بزرگ می شود ممکن است شکل لکنت تغییر کند اما همچنان این مهمان ناخوانده را همراه با خود دارد. لکنت در بزرگسالان همراه با ترس از صحبت کردن ، ترس از سخنرانی کردن ، ترس از مواجه شدن با غریبه ها و جنس مخالف است. در برخی از موارد فرد بزرگسال دارای لکنت زبان ممکن از حرف زدن اجتناب و امتناع کند. در حالیکه جواب سوالی را می داند برای کمتر حرف زدن ، اظهار به نداستن می کند.
علت لکنت زبان ناگهانی در کودکان
علت لکنت زبان ناگهانی در کودکان ، ناشناخته است. مطالعات اخیر نشان می دهد که ژنتیک در این اختلال نقش دارد. یکی از محرک های لکنت کودکان ، ممکن است رشد مهارت های دستور زبان باشد. کودکان در سنین ۲ تا ۵ سالگی ، بسیاری از قواعد دستوری زبان را فرا می گیرند. این قواعد به کودکان کمک می کند تا عبارتهای ناقص (“آبنبات مامانی”) را به جملات طولانی تر که نیاز به هماهنگی بیشتری برای تولید دارند تغییر بدهند (“مامان آب نبات در کوله پشتی من”).
کودکی که دارای گرفتگی زبان ( لکنت زبان ) است ، ممکن است در دورانی که بصورت تک کلمه و یا جملات دو کلمه صحبت می کرد ، هیچ گونه علائمی از لکنت را بروز نکرده باشد و درست زمانیکه که شروع به تلاش برای ساخت جملات طولانی تر ، همراه قواعد پیچیده تر کرده ، به یکباره دچار لکنت زبان و گرفتگی زبان شده باشد.
پس از اینکه لکنت شروع شد ، عوامل دیگری ممکن است باعث افزایش لکنت زبان شوند. به عنوان مثال، کودکانی که خیلی زود ناامید و خسته می شوند ممکن است تنس ( سفتی عضلات ) بیشتری را در عضلاتشان در هنگام لکنت تجربه کنند . چنین تنش هایی ممکن است در درازمدت ، شدت لکنت را بیشتر کنند.
عکس العمل شنوندگان به لکنت (به عنوان مثال، اذیت کردن ، مسخره کردن و.. ) می تواند مشکلات روانی فرد دارای لکنت را ، بیشتر کند.
در واقع دلایل بروز گرفتگی زبان در کودکان، تا کنون بطور دقیق روشن نشده است. اما آنچه تا حدودی مشخص است ،آن است که علت گرفتگی زبان ، معلول علت بدنی، عاطفی ، اجتماعی و یا ترکیب این عوامل است. برخی از کودکان بدلیل فشارها و ناراحتیهای روحی دچار لکنت زبان می شوند. اما تشخیص اینکه آیا اینگونه ناراحتیهای روانی علت گرفتگی زبان است و یا گرفتگی زبان خود حاصل حالات و فشارهای ناشی از اختلالات روانی است، بسیار مشکل است. اگر چه در مورد علت لکنت توافق عمومی وجود ندارد ، اما در مورد روشهای درمان و درمان لکنت متخصصین گفتار درمانی توافق عمومی دارند.
