کم شدن آب بدن که در مراحل اولیه ی خود مشکلی جزئی است، چنانچه به موقع درمان نشود، ممکن است خطر جانی به همراه داشته باشد. علاوه بر آن، به بسیاری از بیماری ها در بدن منجر می شود.
آب ماده شیمیایی اصلی بدن انسان است که حدود ۶۰ درصد وزن بدن را تشکیل می دهد. همه ارگان های بدن، برای فعالیت خود به آب نیاز دارند. آب مواد سمی را از ارگان های حیاتی بدن بیرون می برد، مواد غذایی را به سلول ها می رساند و یک محیط مرطوب را برای بافت های گوش، بینی و گلو فراهم می سازد.
کمبود آب در بدن منجر به پدیده ای بنام Dehydration یا کم آبی می شود که تحت این شرایط بدن آب کافی برای انجام فعالیت های معمول خود را ندارد و منجر به تخلیه انرژی بدن و بروز خستگی می شود.
بدن به چه میزان آب نیاز دارد؟
بدن شما هر روز مقداری آب را از طریق تنفس، تعریق، ادرار و مدفوع از دست می دهد. برای آنکه بدن به فعالیت مناسب خود ادامه دهد، بایستی با نوشیدن مایعات و خوردن غذاهای آبدار، ذخایر آب بدن دوباره پر شوند.
حتما جمله آشنای «روزانه ۸ لیوان آب و مایعات بنوشید» را بارها و بارها شنیده اید. جالب است بدانید ۸ لیوان حدودا معادل ۱٫۹ لیتر می باشد و این در حالی است که طبق اعلان سازمان دارو، میزان آب و یا نوشیدنی کافی برای مردان ۳ لیتر (۱۳ لیوان) در روز و برای زنان ۲٫۲ لیتر (حدود ۹ لیوان) در روز می باشد. پس بهتر است این جمله آشنا را به این شکل اصلاح کنیم: «روزانه حداقل ۸ لیوان آب و مایعات بنوشید».
منابع دیگر تامین آب بدن
جالب است بدانید علاوه بر آب و مایعاتی که در طول روز مصرف می کنید، بسیاری از غذاها نیز حاوی مقادیری آب می باشند و شما لازم نیست برای تامین آب مورد نیاز بدن تان، تنها به نوشیدن مایعات فکر کنید. بطور متوسط غذاها حدود ۲۰ درصد از آب مورد نیاز بدن را در طول روز تامین می کنند. برای مثال تا ۹۰ درصد وزن میوه ها و سبزیجاتی مانند هندوانه و گوجه فرنگی از آب تشکیل شده است.
عوامل موثر بر نیاز روزانه بدن به آب
ورزش: هر زمان که ورزش می کنید و یا فعالیت بدنی را که منجر به تعریق بدن می شود انجام می دهید، نیاز به نوشیدن مایعات بیشتری برای جبران آب از دست رفته بدن دارید. اینکه به چه مقدار مایعات نیاز دارید به نوع ورزش، مدت آن و میزان تعریق بدن در حین انجام آن بستگی دارد.
توصیه می شود در طول انجام فعالیت های ورزشی سنگین و طولانی مدت از نوشیدنی های مخصوص ورزشی که حاوی مقادیری سدیم هستند، استفاده نمایید. این نوشیدنی ها، سدیم ازدست رفته بدن را جبران می کنند و از عوارض ناشی از کمبود این ماده معدنی در بدن می کاهند. بعد از اتمام فعالیت نیز به نوشیدن مایعات ادامه دهید.
محیط زندگی: آب و هوای گرم یا مرطوب منجر به تعریق بیشتر بدن می شود و بنابراین مایعات بیشتری باید مصرف کرد. هوای گرم داخل منزل نیز در روزهای زمستان باعث می شود پوست مقداری از رطوبت خود را از دست بدهد.
همچنین در مناطق مرتفع که ارتفاع از سطح دریا بیشتر از ۲۵۰۰ متر است، بدن انسان به تولید ادرار بیشتر تحریک می شود. علاوه بر این، تنفس انسان در مناطق کوهستانی مرتفع، به دلیل رقیق شدن هوا و کمبود اکسیژن، تندتر می شود و در نتیجه ذخایر آب بدن سریع تر مصرف می گردد.
بیماری ها: در شرایطی که شما بیمار هستید و به عنوان مثال تب دارید یا دچار اسهال و استفراغ شده اید، بدن آب بیشتری از دست می دهد و برای جبران آن باید بیشتر آب بنوشید. همچنین زمانی که مثانه شما عفونت کرده و یا به سنگ کلیه دچار شده اید، روزانه به مقادیر بیشتری آب و مایعات نیاز دارید. از طرف دیگر، در بعضی شرایط خاص مانند تعدادی از امراض قلبی، کلیوی، بیماری های کبد و غدد فوق کلیوی دفع ادرار مختل شده و در این شرایط شاید تجویز شود که مایعات کمتری مصرف نمایید.
حاملگی و شیردهی: خانم ها در دوران حاملگی و شیردهی به مقادیر بیشتری آب و مایعات نیاز دارند. طبق توصیه سازمان دارو، در دوران حاملگی بایستی روزانه حدود ۲٫۳ لیتر (۱۰ لیوان) و در دوران شیردهی حدود ۳٫۱ لیتر (۱۳ لیوان) مایعات مصرف شود.
عوارض ناشی از کم شدن آب بدن
آرتریت
آرتریت روماتوئید یکی از عوارض کم شدن آب بدن است. این وضعیت موجب درد مفاصل می شود. این مشکل می تواند با مصرف مقدار کافی آب و املاح مورد نیاز بدن درمان شود. فرد نبایستی تنها به داروهایی مانند مسکن ها جهت حل این مشکل اکتفا کند. دارو در حقیقت ممکن است بیمار را آسیب پذیرتر سازد.
سوزش معده یا سوزش سر دل
هنگامی که قسمت فوقانی دستگاه گوارش تحت کم آبی قرار بگیرد، به وضعیتی تحت عنوان سوزش سر دل منجر خواهد شد. چنانچه سوزش سر دل به شیوه ای نادرست و به عبارتی با مصرف داروهای آنتی اسید درمان شود، این مشکل بیش از پیش شدت خواهد یافت و موجب بروز مشکلات مختلفی مانند فتق هیاتال، زخم و التهاب معده خواهد گردید.
میگرن
فردی که به مقدار کافی آب مصرف نمی کند، ممکن است دچار میگرن گردد. این وضعیت ممکن است موجب بروز مشکلاتی مانند التهاب چشم ها گردد. میگرنی که به موقع مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است باعث نابینایی فرد شود.
آنژین
آنژین یک عارضه ی پزشکی است که در اثر از دست دادن آب ریه ها ایجاد می شود. هر چند مصرف آب، این مشکل را درمان می سازد، با این حال توصیه می شود که تحت معاینات پزشکی قرار بگیرید.
کمردرد
کم آبی ستون فقرات ممکن است باعث بروز درد کمر شود. در این وضعیت ، دیسک های موجود در ستون فقرات دچار کم آبی می شوند.
آسم
نوشیدن بیش از حد آب نیز می تواند برای بدن مضر باشد. در این حالت کلیه ها قادر به تخلیه آب اضافی نیستند و در نتیجه خون رقیق شده و مواد معدنی موجود در آن مانند سدیم کم می شوند
هنگامی که بدن آب کافی نداشته باشد، سیستم های بدن متناسب با آن عمل کرده و سعی می کنند راه تبخیر آب از بدن را مسدود سازند. این امر ممکن است منجر به بروز آسم شود.
این مشکل در افرادی دیده می شود که از کم آبی بدن طولانی مدت رنج می برند.
کولیت یا ورم روده بزرگ
کولیت باعث درد در روده بزرگ می شود. کم شدن آب بدن منجر به ایجاد چنین مشکلاتی می شود. روده تلاش می کند برای مقابله با این مشکل، آب را از مدفوع و فضولات بدنی جذب کند. این امر موجب کاهش لغزندگی روده ها شده و سبب ایجاد درد می گردد.
دیابت بزرگسالان
دیابت بزرگسالان بر اثر کم شدن آب بدن بوجود می آید. بدن با کاهش ترشح انسولین، به کم شدن آب پاسخ می دهد. انسولین، اگر به میزان طبیعی ترشح شود، آب را به تمام سلول های بدن عرضه می کند و اندام های مهمی مانند مغز از کم آبی بدن رنج نمی برند.
چربی خون بالا
افزایش سطح کلسترول خون، تاثیر دیگر از دست دادن آب بدن است. کلسترول به عنوان یک سپر برای جلوگیری از دست دادن آب بدن توسط سلول ها عمل می کند.
فشار خون بالا
افزایش فشار خون یکی از اثرات مهم از دست دادن آب بدن است. هنگامی که بدن مقدار زیادی آب از دست می دهد، بایستی مایعات لازم جهت عملکرد منظم اندام های بدن حفظ شوند. در نتیجه، فرآیند اسمز معکوس کمک می کند تا اندام های مهم بدن به قدر کافی آب بدست آوردند. فرآیند اسمز معکوس فشار بسیار زیادی بر روی رگ های خونی آورده که منجر به افزایش فشار خون می گردد.
هشدار
توجه داشته باشید که نوشیدن بیش از حد آب نیز می تواند برای بدن مضر باشد. در این حالت کلیه ها قادر به تخلیه آب اضافی نیستند و در نتیجه خون رقیق شده و مواد معدنی موجود در آن مانند سدیم کم می شوند. این شرایط می تواند برای بدن مشکل ساز باشد. این حالت بطور معمول برای افراد پیش نمی آید و بیشتر در بین ورزشکاران شایع است.
منبع خبر : بلاغ
