در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایعتر این بیماری در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند.
گاهی هم برخی از عفونت‌ها مثل سرماخوردگی، عفونت‌های گوش یا سینوس‌ها و یا عفونت‌های ادراری، می‌تواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود.۱۰ درصد باقیمانده این علل شامل تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی و عفونت مغزی می باشند.
انواع سردرد در کودکان چه هستند؟
سردرد به سه نوع کلی اولیه، ثانویه و درد اعصاب مغزی تقسیم می شود. سردرد اولیه شامل میگرن و سندرم های دوران کودکی می باشد. علل بروز سردرد ثانویه عبارت است از: تروما به گردن، اختلالات عروقی گردن، بیماریهای غیر عروقی داخل مغزی، سوء مصرف مواد، انواع عفونت ها، بیماریهای خونی و اختلالات روحی روانی. وقتی در مسیر اعصاب مغزی بخصوص عصب شماره ۵ (عصب مربوط به حس صورت)، عصب شماره ۹ (عصب مربوط به حس زبان) و یا در مسیر اعصاب حسی پس سر التهابی اتفاق می افتد، درد اعصاب مغزی شروع می شود.
چه وقت گفته می شود سردرد حاد اتفاق افتاده است؟
بروز حاد سردرد در یک کودکی که قبلأ سالم بوده است عمدتأ بعلت آنفلوآنزا، عفونت تنفسی فوقانی و فارنژیت است. در یک بیمار با سردرد حاد معاینه عصبی بسیار مهم بوده بطوری که وجود همزمان علایم و نواقص عصبی تشخیص هایی مانند خونریزی داخل مغزی بعلت آنوریسم عروق مغزی، مالفورماسیون عروقی و اختلالات انعقادی خونی بیشتر مطرح می شود. یک تشخیص مهم در کودک مبتلا به سردرد حاد و تب، عفونت مغزی و مننژیت بوده که معاینه بالینی و آنالیز مایع مغزی نخاعی ضروری است.
کی سردرد حاد به طور راجعه اتفاق می افتد؟
اگر حملات سردرد حاد با فواصل بدون سردرد بروز کند، علل سردرد اولیه مانند میگرن یا سردرد ناشی از تنش عصبی بیشتر مطرح می باشد. البته تشنج از نوع تشنج ساده کمپلکس، سوء مصرف مواد و ضربه یا ترومای مداوم به سرهم می توانند این نوع سردرد را ایجاد نمایند.
سردرد مزمن و پیشرونده چه علتی می تواند داشته باشد؟
سردرد مزمن که به تدریج شدت و دفعات آن بیشتر می شود، اغلب بعلت افزایش فشار داخل مغزی ایجاد می شود. افزایش فشار داخل مغزی نیز در زمینه تومور مغزی، مننژیت مزمن، آبسه مغزی و هماتوم ساب دورال بروز می کند.
سردرد مزمن غیر پیشرونده یا میگرن در کودکان چه تعریفی دارد؟
میگرن یعنی سردردی که تکرار شونده و مزمن باشد. سردرد در میگرن کودکان اغلب یکطرفه بوده و کودک در سر خود احساس ضربانی شبیه کوبیدن چکش می‌کند و برخی علایم مثل سرگیجه، دل‌درد، تهوع و استفراغ، دیدن جرقه‌های نورانی و یا حساسیت به نور و بو هم ممکن است وجود داشته باشند.
تعریف علمی میگرن کودکان چیست؟
تعداد حملات سردرد: حداقل پنج حمله سردرد
طول هر حمله سردرد: بمدت یکساعت و گاهی تا ۲ روز
وجود حداقل دو علامت از: سردرد یکطرفه، ضرباندار، شدت متوسط تا شدید، تشدید با راه رفتن یا بالا رفتن از پله
وجود حداقل دو علامت از: تهوع یا استفراغ، ترس از نور یا فتوفوبیا، ترس از صدا یا فنوفوبیا، سرگیجه
در میگرن اغلب یک عامل محرک مثل خستگی، فعالیت بیش از حد بدنی، کمبود خواب، استرس و یا حتی خوردن برخی مواد غذایی وجود دارد به طوری که هر فردی نسبت به یکی از این عوامل حساس است و وقتی در آن شرایط قرار می‌گیرد دچار سردرد می‌شود.
درسردرد کودکان چه وقت انجام تصویربرداری و ام آر آی مغزی لازم است ؟
وقتی کودکی با سردرد به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه می کند، مهمترین اقدام معاینه بالینی دقیق کودک است. در سیر معاینه عصبی کودک وجود معیارهای زیر نشانه ضرورت نجام تصویربرداری و ام آر آی مغزی است:
بروز یک حمله جدید سردرد شدید
تغییر در نوع کیفیت حمله سردرد
وجود نشانه ادم پاپی در معاینه ته چشم ( افزایش فشار داخل مغزی )
وجود نقایص عصبی موضعی
هر نوع سردرد در یک کودک کمتر از ۶ سال
تغییر در سطح هوشیاری بیمار
بروز همزمان تشنج و سردرد
درمان سردرد در کودکان چیست؟
خواب آرام، تغذیه مناسب و فعالیت فیزیکی مناسب درمان غیر دارویی این بیماری در کودکان هستند.در حین حمله از داروهای مسکن مانند استامینوفن، ایبوبروفن و ناپروکسن استفاده نمایید. در صورتیکه کودک بیش از ۴ حمله حاد در هر ماه دارد و یا سردرد آنقدر شدید است که با فعالیت های طبیعی کودک تداخل ایجاد می کند با تجویز پزشک اعصاب کودکان از داروهای پیشگیری کننده استفاده می شود.
اگر کودک عزیزتان هر یک از موارد زیر را داشت، در اولین زمان ممکن به پزشک اعصاب کودکان مراجعه نمایید:
۱) اگر کودک به طور ناگهانی مبتلا به سردرد شدیدی می‌شود که با استراحت بهبود نمی‌یابد.
۲) وقتی دفعات تکرار سردرد بیشتر از ۱بار در ماه است.
۳)وقتی که هنگام بیدار شدن از خواب کودک را گرفتار می‌کند و با استفراغ همراه باشد.
۴)وقتی که با تشنج همراه می‌شوند.
۵)در صورتیکه همراه سردرد کاهش سطح هوشیاری هم در کودک وجود داشته باشد.
۶)وقتی که به همراه تب بالا است.
۷)وقتی که به همراه تغییر در بینایی است.
۸) وقتی که متعاقب ضربه به سر است.
۹)وقتی که که باعث شود کودک از خواب بیدار شود.
چه بررسی تشخیصی برای سردرد در کودکان لازم است؟
پزشک اعصاب کودکان پس از شنیدن شرح حال کودک و ارزیابی سابقه خانوادگی براساس معاینه بالینی بیمار درباره ضرورت انجام آزمایش خون، تصویربرداری مغزی(ام آر آی) و نوارمغزی تصمیم خواهد گرفت.
