زن ۲۶ ساله‌ای که در اولین عمل پیوند رحم امریکا، دریافت‌کننده یک رحم اهدایی بود، آن را «موهبتی که هیچ‌وقت نمی‌توانم جبران کنم» توصیف می‌کند. این زن که خود را لیندزی معرفی کرد در روز دوشنبه در یک نشست خبری در کلینیک کلیولند، همان‌جایی که این عمل ۹ ساعته انجام شد، گفت: «از آنجا که می‌خواهم رک و صریح باشم، تصمیم گرفتم صحبت کنم.»
***
لیندزی بدون رحم به دنیا آمد. به این حالت ناباروری با عامل رحمی (UFI) گفته می‌شود و ۳ تا ۵ درصد زنان سراسر دنیا را در سنین باروری تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تخمین زده می‌شود که ۵۰ هزار زن امریکایی به این حالت دچار باشند. این زنان بدون رحم به دنیا آمده‌اند، رحم خود را به خاطر بیماری از دست داده‌اند یا اینکه رحمی دارند که عملکرد درستی ندارد. لیندزی رحم را از مادری سی و چند ساله دریافت کرد که به طور ناگهانی جان باخته بود.
لیندزی که به همراه همسرش بلیک سه کودک را به فرزندی پذیرفته است، گفت: «در سن ۱۶ سالگی به من گفتند هیچ‌وقت بچه‌دار نمی‌شوی. آن موقع دعا کردم که خدا بگذارد من هم بارداری را تجربه کنم. اکنون از پزشکان و پرستارانی که زحمت زیادی کشیدند تا من سالم باشم، تشکر می‌کنم.»
……….
برایم خیلی سخت بود كه دوباره برای یك دوره آزمایش تكراری، بخواهم به مطب یك پزشك زنان و زایمان بروم. یادم افتاد بچه كه بودم، مثل تمام بچه‌های دیگر برای خودم تصوری از به‌وجود آمدن یك بچه داشتم. آن موقع فكر می كردم كه اگر آدم بنشیند و دعا بخواند، بعد توی یك استخر یا جكوزی بپرد و چشم‌هایش را ببندد، حتما بچه دار می شود. اما از آن موقع سال‌هاست كه می‌گذرد. به فكر خودم خندیدم و ماشین را روشن كردم.
زنان بدون رحم
هیستركتومی (برداشتن رحم) بعد از سزارین، شایع‌ترین جراحی زنان است به‌طوری كه در ایالات متحده آمریكا هر سال ۶۰۰ هزار زن هیستركتومی می‌شوند. به عبارت دیگر، این آمار نشان می‌دهد كه در این كشور، حدود یك سوم زنان قبل از رسیدن به سن ۶۰ سالگی، تن به تیغ هیستركتومی می‌دهند.مشكلاتی مثل درد شدید لگن، خونریزی شدید و نامنظم ماهانه یا ابتلا به سرطان رحم از مواردی هستند كه گاه برای درمان آنها چاره‌ای جز خارج كردن رحم توسط جراحی نیست. البته در اغلب موارد، هیستركتومی، برای درمان گروهی از بیماری‌های زنان است كه به درمان دارویی پاسخ خوبی نداده‌اند. در ضمن، این روش برای خانم‌هایی می‌تواند مطلوب باشد كه دیگر قصد بچه‌دار شدن ندارند و از به‌كاربردن درمان‌های بی‌نتیجه و متعدد هم خسته شده‌اند.
چرا هیستركتومی؟
معمولا هیستركتومی اولین گزینه درمانی نیست، اما اگر شما دچار مشكل خاصی باشید و درمان‌های دیگر موفقیت‌آمیز نباشد، ممكن است مجبور به خارج كردن رحم خود شوید. برخی از شایع‌ترین این مشكلات عبارتنداز:
سرطان در سیستم تناسلی زنانه: با توجه به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن، ممكن است قبل از هیستركتومی راه‌های جایگزین شامل هورمون درمانی یا پرتودرمانی نیز به‌كار برده شود.
فیبروم‌های‌رحم:هیستركتومی تنها راه حل دائمی برای فیبروئید است. فیبروئیدها، تومورهای خوش‌خیم رحم هستند كه منجر به خونریزی مكرر، كم‌خونی، درد لگن و فشار بر روی مثانه می‌شوند. فیبروئید بیماری شایعی است كه ممكن است بسته به اندازه و شدت علائمی كه ایجاد می‌كند، بتوان با راه‌هایی غیر از جراحی نیز آن را درمان كرد.
اندومتریوز: در این بیماری بافت پوشاننده داخل رحم در خارج از رحم، مثلا در تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی یا لگن رشد می‌كند و همانند یك رحم معمولی، موجب درد و خونریزی‌های نامنظم می‌شود. در این بیماری هم اگر دارو و درمان‌های دیگر جواب ندهد، شاید نیاز به هیستركتومی باشد.
پرولاپس یا افتادگی رحم: پایین آمدن رحم در كانال واژن، زمانی رخ می‌دهد كه بافت‌ها و رباط‌های نگهدارنده رحم ضعیف شوند. افتادگی رحم ممكن است منجر به بی‌اختیاری ادرار، فشار در لگن یا مشكل حركات روده شود. اگر مصرف دارو و ورزش منظم برای مستحكم كردن كف لگن، علایم را برطرف نكند، نیاز به هیستركتومی خواهد بود.
خونریزی مكرر وطولا‌نی مدت از واژن : اگر خونریزی ماهانه شما شدید و نامنظم است و در هر دوره بیش از حد طول می‌كشد، در صورتی كه پزشك با روشهای دیگر نتواند خونریزی را كنترل كند، هیستركتومی می‌تواند شما را آسوده كند.
درد لگنی مزمن: اگر شواهد نشان دهد كه منشاء دردهای مزمن لگنی شما رحم یا تخمدان‌ها هستند، ممكن است جراحی لازم شود. با این حال بسیاری از انواع دردهای لگن با هیستركتومی بهبود نمی‌یابند، بنابراین بررسی كامل و دقیق قبل از عمل جراحی ضروری است.توجه داشته باشید كه <برداشتن رحم یعنی خاتمه یافتن قدرت باروری شما.> بنابراین اگر فكر می‌كنید ممكن است در آینده بخواهید بچه‌دار شوید، از پزشك خود راجع به درمان‌های جایگزین سوال كنید.
نحوه انجام هیستركتومی
برای انجام هیستركتومی، پزشك با عمل جراحی، رحم شما را از لوله‌های تخمدانی، تخمدان‌ها و واژن جدا می‌كند. البته با توجه به وضع شما، جراحی ممكن است شامل خارج كردن بافت‌ها و ارگان‌های اضافی‌تر باشد. به‌طور كلی هیستركتومی به چند طریق انجام می‌شود:
هیستركتومی ناقص: روشی است كه در آن گردن رحم را باقی می‌گذارند. هیستركتومی كامل: روشی است كه در آن رحم و گردن رحم را برمی‌دارند. هیستركتومی كامل همراه با برداشت تخمدان‌ها و لوله‌های دو طرف: علاوه بر از بین رفتن قدرت باروری، موجب یائسگی زودرس هم می‌شود. هیستركتومی رادیكال: این روش، برداشت قسمت فوقانی واژن و قسمتی از بافت محیطی و غدد لنفی را نیز شامل می‌شود. جراحان معمولا از این روش برای درمان سرطان گردن رحم استفاده می‌كنند.به طوركلی هیستركتومی می‌تواند با برشی در روی شكم یا از طریق واژن صورت بگیرد.
هیستركتومی شكمی
در این روش، جراح به‌طور عمودی یا افقی برشی در پوست شكم ایجاد می‌كند تا به رحم دست یابد. مزیت این روش این است كه جراح در حین عمل، رحم و ارگان‌های دیگر را به‌خوبی می‌بیند و فضای بیشتری برای جراحی دارد. ولی استفاده از این روش مشكلاتی هم دارد مثلا: مدت طولانی‌تری نیاز به بستری در بیمارستان دارید. ناراحتی بیشتری نسبت به جراحی از طریق واژن ایجاد می‌كند. جای جوش خوردن پوست و جای زخم روی شكم شما باقی خواهد ماند. هیستركتومی از طریق واژن در این نوع جراحی، جراح از طریق واژن و با ایجاد یك برش گرد دور رحم، به آن دست می‌یابد. در موارد مشكلات خوش‌خیم، استفاده از این روش بهتر است، البته به‌شرطی كه رحم خیلی بزرگ نباشد. مثلا برای افتادگی رحم، هیستركتومی ازطریق واژن ترجیح داده می‌شود. در این نوع جراحی، هیچ اثری از تیغ جراحی روی بدن شما نمی‌ماند. سرعت بهبود شما نیز بیشتر است ، چرا كه نیاز نیست صبر كنید تا یك زخم بزرگ شكمی آرام‌آرام بهبود یابد. انجام هیستركتومی از طریق لاپاروسكوپی نیز روش جدید و خوبی است. در این روش، یك برش خیلی كوچك در قسمت تحتانی شكم برای واردكردن دستگاه لاپاروسكوپ ایجاد می‌شود كه به تیم جراحی اجازه دیدن داخل شكم را می‌دهد.
پس از عمل
معمولا برای انجام هیستركتومی، باید بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد. خود عمل حدود ۱ تا ۲ ساعت طول می‌كشد. بعد از عمل شما را در اتاق ریكاوری به‌مدت چند ساعت نگه می‌دارند تا علایم درد و ناراحتی شما را بررسی كنند و در صورت لزوم، برای كاهش درد و جلوگیری از عفونت، داروهایی به شما بدهند.روز بعد احتمالا شما می‌توانید بلند شده و راه بروید. در زمانی كه در بیمارستان هستید، برای بهبود جریان خون وجلوگیری از ایجاد لخته خون در پاها، لازم است قدم زدن‌های كوتاه و متعددی داشته باشید.
بعد از جراحی مدتی نیاز به نوار بهداشتی به‌دلیل خونریزی‌های واژن و ترشحات خواهید داشت كه به‌طور طبیعی تا روزها بعد از عمل طول خواهید كشید. تقریبا ۴-۶ هفته طول می‌كشد تا به وضعیت طبیعی خود باز گردید. در این مدت باید فعالیت‌های خود را محدود كنید و استراحت كافی داشته باشید. بلندكردن اشیاء سنگین تا ۶ هفته ممنوع است. بقیه سفارشات را پزشكتان به شما خواهد گفت. اگر در طی عمل تخمدان‌های شما نیز برداشته شده، می‌توانید درباره كنترل علایم یائسگی با پزشكتان مشورت كنید. اگر تخمدان‌های شما زیر ۴۵ سالگی برداشته شده باشد، خطر پوكی استخوان شما را تهدید می‌كند.
از پزشكتان بخواهید برنامه‌‌ای برای جلوگیری از پوكی استخوان به شما ارائه كند.بعد از ۶ هفته از زمان عمل، شما می‌توانید فعالیت جنسی خود را آغاز كنید و برداشت رحم هیچ اختلالی در این جنبه از زندگی شما ایجاد نخواهد كرد، حتی گاهی به‌دلیل خلاصی از دردهای مزمن و خونریزی‌های شدید و طولانی، لذت جنسی افزایش خواهد یافت.
خطرات عمل جراحی:
هیستركتومی معمولا بسیار بی‌خطر است. اما در هر عمل جراحی عوارضی ممكن است رخ دهد. لخته شدن خون در رگ‌ها، عفونت، خونریزی شدید و واكنش حساسیت به داروهای بیهوشی، برخی از شایع‌ترین عوارض جراحی هستند.
عوارض احتمالی دیگر نیز عبارتند از:
آسیب مجاری ادرار، مثانه یا مقعد در طول جراحی كه ممكن است برای ترمیم آن، به جراحی اضافی نیاز پیدا شود.
فقدان عملكرد طبیعی تخمدان، باعث كاهش سطح استروژن و خشكی واژن می‌شود.
شروع زودرس علایم یائسگی به‌دلیل برداشت تخمدان
تشكیل بافت اسكار و چسبندگی‌های شكمی
درمان‌های جایگزین
در صورتی كه بیماری شما خوش‌خیم باشد، ممكن است شما غیراز برداشتن رحم، گزینه‌های دیگری هم برای انتخاب داشته باشید، كه البته باید برای استفاده از آنها از پزشك راهنمایی بخواهید، مثلا:
درمان دارویی: تصحیح وضعیت هورمونی می‌تواند جایگزین خوبی برای هیستركتومی در موارد خونریزی‌های شدید باشد. اگر فیبروئید دارید نیز هورمون‌های تحریك‌كننده هورمون جنسی می‌تواند با محدودكردن تولید استروژن، اندازه تومور را كوچك كند. البته با قطع دارو تومور دوباره بزرگ می‌شود.
جداكردن اندومتر (دیواره داخلی رحم:) اگر خونریزی شدید و نامنظم دارید، این عمل كوچك می‌تواند علایم شما را كاهش دهد. جراح با دستگاه مخصوصی با استفاده از سرما، گرما یا الكتریسیته، پوشش داخلی رحم (اندومتر) شما را نابود می‌كند و خونریزی قطع می‌شود. البته در این روش نیز قدرت بچه‌دار شدن شما از بین می رود.
لخته‌كردن شریان رحمی: یكی از روشهای درمان تومورهای فیبروئید است. در این روش با بستن شریان خون رساننده به تومور، آن را كوچك می‌كنند. این‌كار علاوه بر كاهش خونریزی و بزرگی شكم، علایم درد و ناراحتی را نیز كاهش می‌دهد.
میومكتومی: خارج‌كردن تومور با عمل جراحی در تومور فیبروئید، رحم شما را دست نخورده باقی می‌گذارد. خلاصی از تومور، علایم شما را بهبود می‌بخشد، اما در این حالت ممكن است تومور دوباره عود كند. مزیت این روش این است كه با استفاده از آن، شما باز هم می‌توانید بچه‌دار شوید.
یك زندگی جدید
بعد از برداشتن رحم ممكن است شما احساس كمبود كنید و ناراحت باشید از اینكه دیگر نمی‌توانید بچه‌دار شوید. از طرفی شما در می‌یابید كه علایم شما برطرف شده و احساس بهبود و شانس ادامه زندگی را دارید. تسكین علایم می‌تواند بر كیفیت زندگی شما تاثیر بسیاری بگذارد. برای غلبه بر ناراحتی و پشیمانی بعد از عمل، بهترین راه، اطمینان از انتخاب صحیح است. در یك كفه ترازو علل ضرورت برداشت رحم و در كفه دیگر عدم قدرت باروری را قرار دهید و قبل از انجام جراحی مطمئن شوید كه هیستركتومی برای شما بهترین است. با پزشك خود صحبت كنید و اگر در لزوم آن شك دارید، نسبت به درخواست راه‌حلی دیگر، تردید نكنید. در طی هیستركتومی، پزشك با عمل جراحی، رحم شما را از لوله‌های تخمدانی، تخمدان‌ها و واژن جدا می‌كند. هیستركتومی برای خانم‌هایی مطلوب است كه دیگر قصد بچه‌دار شدن ندارند و از به‌كاربردن درمان‌های بی‌نتیجه و متعدد هم خسته شده‌اند
منبع خبر : Webmd
