بوتاکس چیست؟

بوتاکس نام اختصاری سم بوتولینیوم است. این سم قوی از یک نوع باکتری با نام کلوستیریدیوم بوتولینیوم ترشح می‌شود. تزریق مقدار کمی از این ماده به طور مستقیم در ماهیچه، فعالیت ماهیچه را کم کرده و خطوطی را که نتیجه پرکاری آن روی صورت به وجود می‌آید، از بین می‌برد. درنتیجه صورت جوان‌تر، صاف‌تر و شاداب‌تر به نظر می‌رسد. بوتاکس در سال ۱۸۹۵ کشف شد و برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ در علم پزشکی هنگام آزمایش تاثیرات آن بر رفع گرفتگی عضلات گردن مورد استفاده گرفت. 
▪ چگونه عمل می‌کند؟
وقتی فردی به دلیل ناراحت بودن از به وجود آمدن چین و چروک و خطوط روی صورتش به پزشک مراجعه می‌کند، برحسب وضعیت پوستش، درمان‌های متفاوتی از جمله بوتاکس به او پیشنهاد می‌شود. این نوع درمان در کلینیک‌ها و مراکز پزشکی انجام می‌شود. تنها چند دقیقه طول می‌کشد و پیش از آن نیز آزمایش انجام نمی‌شود چون بوتاکس آلرژی‌زا نیست. متخصص مربوطه مقداری از این ماده را طی چند مرحله به ماهیچه‌هایی که مسبب بروز خطوط روی پیشانی، خطوط خنده و خطوط کنار چشم‌اند، تزریق می‌کند.
▪ نتایج حاصل از بوتاکس چگونه است؟
به طور معمول نتایج حاصله از بوتاکس بعد از سه روز ظاهر و بهترین نتیجه ۱۵ روز بعد نمایان می‌شود. ماهیچه‌ای که بوتاکس به آن تزریق می‌شود به هیچ‌وجه فلج نمی‌شود بلکه قدرت حرکتی خود را تا حدی از دست می‌دهد. بوتاکس دوام همیشگی ندارد و چهار تا شش ماه بعد، ماهیچه قدرت اولیه خود را پیدا می‌کند و خطوط بازمی‌گردند. برای آنکه بوتاکس کاملا موثر باشد باید یک سال تمام هر سه ماه یک بار عمل بوتاکس تکرار شود. در سال دوم، دو بار تزریق کافی است و از این پس باید هر سال یک بار بوتاکس تزریق شود تا تاثیرش همیشگی باشد. 
▪ آیا عواقب ثانویه دارد؟
این احتمال وجود دارد که بوتاکس به اشتباه به ماهیچه‌های کناری تزریق شود یا حتی در اثر تزریق عمیق روی آنها تاثیر بگذارد. تزریق بوتاکس به ماهیچه بالا برنده پلک موجب افتادگی کامل یا بخشی از پلک به مدت شش تا هشت هفته می‌شود. از جمله تاثیرات ثانویه تزریق بوتاکس می‌توان به خشکی موقتی چشم، اشک، تورم پلک، خطای دید، التهاب قرنیه، هماتوم یا تراوش و تجمع موضعی خون که به زودی منعقد می‌شود،دردهای موقتی و سوزش خفیف اشاره کرد. به گزارش موسسه سوئیسی محصولات درمانی، حتی اگر بوتاکس به درستی به وسیله یک متخصص تزریق شود، باز هم در ۲۴درصد مراجعان، سردرد، هماتوم، تورم، افتادگی پلک و دردهای خفیف مشاهده می‌شود. 
▪ آیا تزریق بوتاکس درد دارد؟
بوتاکس به وسیله سوزن‌های بسیار ظریف تزریق می‌شود و تقریبا بدون درد است. افراد بسیار حساس می‌توانند یک ساعت قبل از تزریق از کرم‌های بی‌حس کننده استفاده کنند.
▪ آیا یک ماده مضر و خطرناک نیست؟
باکتری کلوستیریدیوم سمی را می‌سازد که جذب آن به وسیله بدن موجب بوتالیسم می‌شود. بوتالیسم یک نوع مسمومیت غذایی نادر است. برای آنکه چنین مسمومیتی برای بدن خطرساز باشد باید میزان این سم تزریقی به بدن چند هزار برابر آن چیزی باشد که در روش درمانی بوتاکس مورد استفاد قرار می‌گیرد. آسپرین نیز ماده مفیدی است اما اگر ۱۰ برابر بالاتر از مقدار تجویزی مورد مصرف قرار گیرد کشنده خواهد بود. 
▪ آیا به تنهایی کارساز است؟
غیر از بوتاکس راه‌های دیگری هم برای از بین بردن چروک‌ها وجود دارد. در واقع بوتاکس با از کار انداختن ماهیچه‌ها، خطوط عمیق را برطرف می‌کند نه خطوط سطحی را. برای از بین بردن خطوط سطحی پوست می‌توان از کولاژن، گوتکس، پیلینگ، تزریق چربی یا لیزر استفاده کرد. از نظر برخی پزشکان، لیپوساکشن و بوتاکس از جمله کشفیات بزرگ در علم زیباشناسی بوده‌اند. گرچه نزدیک به ۳۰ سال است که بوتاکس کشف شده اما تنها ۱۰ سال است که در زیبایی مورد استفاده قرار گرفته و به نظر می‌رسد جایگزین مناسبی برای لیفتینگ و انواع جراحی‌هاست که در نهایت رضایت فرد را نیز جلب نمی‌کنند. از نظر برخی پزشکان، بوتاکس عوارض جانبی ندارد ولی در نظر برخی نیز بوتاکس روش ناشناخته‌ای است که تاثیرات درازمدت آن روی بدن مشخص نشده است. به هر حال بوتاکس روش گران قیمتی است ولی با این وجود فروش این ماده جادویی بسیار بالا بوده به طوری که از ۲۵میلیون یورو در سال ۱۹۹۳ به ۴۳۰ میلیون یورو در سال ۲۰۰۲ رسیده است.