یکی از این اموری که در فرهنگ مردم وجود دارد و رواج یافته و از خرافه بی نصیب نمانده، چشم زخم و شور چشمی است؛ یعنی فردی با نگاهی خاص به دیگری آسیب برساند، بدون این که هیچ کار دیگری انجام دهد. در تحقق چشم زخم، دیدن و اعجاب بیننده از حُسن در طرف مقابل، لازم است.
در آموزه های دینی؛ هیچ درمان مادی برای چشم زخم مطرح نشده است؛ از این رو استفاده از اسفند برای دفع چشم زخم، سند دینی ندارد، هر چند که در روایات اسلامی، اسفند برای درمان برخی از بیماریهای روحی و جسمی سفارش شده است. در روایات برای جلوگیری از چشم زخم، یاد خدا و دعاهای خاصی، توصیه شده است.
در حدیثی امام علی (علیهالسلام) میفرماید: «در ریشه اسفند نشره و در تنه آن شفای هفتاد و دو مرض است.»[ کوفی، محمد بن محمد، الجعفریات، ص ۲۴۴، مکتبة نینوی الحدیثة، تهران، بی تا؛ تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۵۰، چاپ دارالمعارف، مصر، ۱۳۸۵ ه. ق؛ مستدرک الوسائل، ج ۱۶، ص ۴۶۰٫]، اما روایت از لحاظ سند معتبر نیست.
بسیاری از مردم معتقدند که در بعضی از چشمها اثر مخصوصی است که وقتی از روی اعجاب به چیزی بنگرد، ممکن است آن را از بین ببرند یا در هم بشکنند، و انسان را بیمار یا دیوانه کنند. این باور از نظر عقلی امر محالی نیست.
امروزه بسیاری از دانشمندان معتقدند که در بعضی از چشمها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته شده است که کارایی زیاد دارند و حتی با تمرین و ممارست میتوان آن را پرورش داد. خواب مغناطیسی، از طریق همین نیروی مغناطیسی چشمها انجام شدنی است.
برای دفع چشم زخم بهترین کار این است که به راهکارهایی که در روایات اسلامی وارد شده عمل شود. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «چشم زخم واقعیت دارد و مرد را در قبر و شتر را در دیگ قرار میدهد»
در دنیایی که اشعه لیزر که نامرئی است، میتواند کاری کند که از هیچ سلاح مخرب دیگری ساخته نیست، پذیرش وجود نیرویی در بعضی از چشمها که از طریق امواج مخصوصی در طرف مقابل اثر بگذارد، چیز عجیبی نیست. بسیاری نقل میکنند که با چشم خود افرادی را دیدهاند که دارای این نیروی مرموز چشم بودهاند و افراد یا حیوانات یا اشیائی از طریق چشم زدن از کار انداختهاند.
آیا قرآن به مسئله چشم زخم اشاره کرده است؟
برای پاسخ به این سؤال نمیتوانیم جواب دقیقی بدهیم. برخی مفسران از برخی آیات اجمالاً به این نتیجه رسیدهاند که به مسئله چشم زخم اشاره شده است.
غیر از قرآن ما منبع دیگری به عنوان روایات و احادیث هم داریم که برخی روایات مسئله چشم زخم را مورد اشاره قرار دادهاند و بسیاری از دانشمندان امروزی هم معتقدند که برخی چشمها از یک نیروی مغناطیسی خاصی برخوردارند که میتواند مثل اشعه لیزر عمل کند. این مسئله هم از نظر علم و هم نظر عقل قابل قبول است که نیروهای فوقالعاده ای در برخی اعضای بدن هست که تأثیراتی اعمال میکند.
چشم زخم در روایات
از نگاه روایی نیز نه تنها منعی در این رابطه وجود ندارد، بلکه روایاتی وجود دارد که بر اساس آن میتوان گفت مسئله چشم زخم تا حدی قابل قبول است، برای مثال واژههایی مثل رقی به معنای تعویذ و نوشتن دعاهایی برای چشم زخم وجود دارد. واژه حرز که هر معصومی برای خود حرز دارد.
در روایات آمده که پیامبر(صلی الله علیه وآله) برای رفع چشم زخم برای امام حسن و امام حسین دعایی نوشته است و پیامبر میفرماید که حضرت ابراهیم برای حضرت اسماعیل نیز همین تعویذ برای دفع شر چشم را نوشته است. در نهجالبلاغه آمده است که العین حق والرقی حق چشم زخم حق است و توسل به دعا برای دفع آن نیز حق است.
دستوراتی برای رفع چشم زخم
سادهترین دستور برای رفع چشم زخم خواندن سوره ناس و فلق است. در روایات آمده است که پیغمبر(صلی الله علیه وآله) این سورهها را برای امام حسن و امام حسین به عنوان تعویذ قرائت میکرد.
از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود است : اگر کسی از شما چیزی از برادرش او را متعجب ساخت سه بار بگویید: ماشاءالله لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم. در برخی روایات گفته میشود که تکبیر بگویید تا تأثیر چشم زخم از بین برود.
علامه طباطبایی در المیزان مینویسد: چشم زخم نوعی از حسد نفسانی است که هنگام مشاهده چیزی که در نظر شور چشم، زیاد و تعجب انگیز است محقق میشود.
البته نباید از این امر غافل شد که زیادهگویی ها در این مسئله بسیار است. در بین توده مردم برخی از این مباحث با خرافات عجین و موجب شده برخی اصل آن را هم انکار کنند.
اسفند دود کردن و استفاده از مهرههای آبی برای دور کردن چشم زخم مبنای روایی ندارد، موضوعاتی است که توسط مردم به بحث اضافه شده است. همانطور که در احادیث و روایات آمده اصل تأثیر دعا برای دفع چشم زخم قابل انکار نیست، اما باز کردن دکانی برای نوشتن دعا و ادعای دعانویسی به هیچ وجه قابل قبول نیست، میدان دادن به این افراد نیز گناه محسوب میشود.
از دیگر روشهایی که قرآن در همین آیه بدان اشاره میکند پرهیز از کسانی است که دارای این قدرت هستند و نیز استفاده از شیوههایی است که زمینههای چشم زخم را فراهم نمیآورد. ظاهر نشدن در برابر شور چشمان یکی از این راههاست.خواندن سوره معوذتین به ویژه سوره فلق یکی دیگر از شیوههای پیشگیری و درمان است.
برخی گفتهاند که آیه من شر حاسد اذا حسد، شامل عائن یعنی کسی که با چشم آسیب میرساند نیز میشود؛ زیرا چشم زخم گاه از حسادت نفسانی برمی خیزد. به این معنا که شخص هرگاه در دیگری نعمتی یافت و یا فراوانی نعمتی را مشاهده کرد از روی حسادت میکوشد تا آن نعمت از او سلب شود و با شور چشمی میکوشد تا آن را از میان بردارد.
علامه طباطبایی در المیزان مینویسد: چشم زخم نوعی از حسد نفسانی است که هنگام مشاهده چیزی که در نظر شور چشم، زیاد و تعجب انگیز است محقق میشود. (المیزان ج۲۰ ، ص۳۹۳)
اهمیت مجزا کردن خرافات از چشم زخم با ذکر مثال
این نیز سزاوار یادآوری است که قبول تأثیر چشم زخم به این معنا نیست که به کارهای خرافی و اعمال عوامانه در این گونه موارد پناه برده شود که هم بر خلاف دستور شرع است و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه به اصل موضوع میشود؛ همان گونه که آلوده شدن بسیاری از حقایق با خرافات، این تأثیر نا مطلوب را در اذهان گذارده است.
به طور مثال شکستن تخم مرغ برای چشم زخم، از جمله این خرافات میباشد.
شکستن تخم مرغ برای دفع چشم زخم!؟
همه ما شنیده یا دیدهایم که چشم زخم باعث درد یا بیماری یا حتی مرگ افرادی در اطرافیان ما شده است که این اتفاق گاهی ما را به رفتارهای وا میدارد که کاملاً بی اساس و بی منطق میباشد.
در بیان وجود چشم زخم روایتها و مباحثی در دین مبین اسلام وجود دارد که به بیان راه های جلوگیری از این اثر اشاراتی خواهیم داشت.
باید دانست اسباب و علل پدیدهها، منحصر به اسباب عادی و محسوس نیست و خداوند در جهان هستی برای بعضی پدیدهها چندین علت قرار داده است به طوریکه بعضی از این اسباب، دارای اثرات خاصی بر روی اشیاء هستند.
کارهایی مانند شکستن تخم مرغ منشأ دینی و روایی ندارد و از خرافات محسوب میشود و اگر هم جواب دهد ممکن است تصادفی باشد و اثر حاصل مربوط به عامل دیگری بوده است نه انجام این عمل و مانند آن .
انسان مۆمن باید همواره به خداوند و قدرت او تکیه کند و سراغ خرافات نرود.
برای دفع چشم زخم بهترین کار این است که به راهکارهایی که در روایات اسلامی وارد شده عمل شود. رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: «چشم زخم واقعیت دارد و مرد را در قبر و شتر را در دیگ قرار میدهد»، (بحارالانوار، ج ۶۳، ص ۲۶)
کنایه از این که شتر در اثر چشم زخم مریض میشود و صاحبش از ترس تلف شدنش او را ذبح میکند.
در آموزه های دینی؛ هیچ درمان مادی برای چشم زخم مطرح نشده است؛ از این رو استفاده از اسفند برای دفع چشم زخم، سند دینی ندارد، هر چند که در روایات اسلامی، اسفند برای درمان برخی از بیماریهای روحی و جسمی سفارش شده است
از رسول گرامی اسلام روایت شده که آن حضرت روزی از قبرستان بقیع میگذشت. در آنجا فرمود: «به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در این جا آرمیدهاند» (تفسیر منهج الصادقین، ج ۹، ص ۳۹۱)
راه های ذیل برای دفع چشم زخم مفید و موثر است:
الف. یاد کردن خداوند؛ از امام صادق (علیهالسلام) روایت شده است: «هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شود، خدا را یاد کند؛ زیرا وقتی خداوند را به یاد آورد ضرری به برادر مۆمنش نمیرسد»، (بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۵)
ب. گفتن «تبارک اللّه احسن الخالقین»؛ امام صادق (علیهالسلام) فرمود: «کسی که چیزی از برادرش او را متعجب ساخت این جمله را بگوید، زیرا چشمزخم حق است.»( همان، ص ۲۶)
ج. گفتن «امنتُ باللّه و صلی اللّه علی محمد و آله»؛ پس از آن اثر چشمزخمی خنثی میگردد.
د. قرائت سوره «ناس» و «فلق» هنگام ترس از چشم خوردن، (همان، ج ۹۲) نوشتن سوره های «حمد»، «اخلاص»، «ناس»، «فلق» و «آیةالکرسی» در ورقهای و به همراه داشتن آن، (همان، ص ۲۵)
و قرائت سه مرتبه ذکر «ماشاءاللّه لاحول ولا قوة الا باللّه العلی العظیم» به هنگام ترس از چشم خوردن یا چشم زدن، (همان، ص ۲۶)
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
سلام. باید بگم اینجانب معانی و تفسیرای متعدد از شیعه و سنی در مورد آیه و ان یکاد …لیزلقونک بابصارهم (۵۱ قلم) خوندم. بعضی از علما گفتن میشه چشم زخم رو ازش برداشت کرد. در حالیکه کسان دیگری گفتن منظور نگاه با خشم و غضب به پیامبر بوده نه چشم زخم.
از لحاظ علمی هم دکتر فرهنگ هلاکویی اصلا باوربه چشم زخم ندارن.
صدرصد خرافاته. اگه نیست ثابت کنید به خودتون.
مثلا: در مورد تخم مرغ شکستن برای رفع چشم زخم که در خیلی جاها مرسوم است، اگه تخم مرغ بدون فشار دست بشکنه شاید بشه در موردش حرف زد. اما تخم مرغ در حالت عادی هم بالاخره با چند فشار شکسته میشه. حالا شما هنگام شکستن تصادفی اسم یکیو میبری بعد میگی این چشمش شور بوده.
لطفا در مورد آخر نظر بدین