چه عواملی باعث استرس کودکان می شود؟
محققان در مطالعات اخیر مهمترین عوامل استرس زا در زندگی کودکان را مورد بررسی قرار داده و عناوین زیر را به عنوان عوامل تاثیرگذار مطرح کردند؛
انتظار رشد ذهنی سریعتر کودکان: امروزه تقریبا همه بچه ها به کودکستان و پیش دبستانی می روند. سال ها قبل کودکستان جایی فقط برای بازی بچه ها بود ولی امروزه به بچه ها در پیش دبستانی تکالیفی داده می شود. در کلاس اول و دوم میزان این تکالیف باز هم بیشتر می شود. یک تحقیق توسط دانشگاه ویرجینیا نشان داده است که از سال ۱۹۹۸ به این طرف زمان صرف شده در مدارس برای آموزش ادبیات ۲۵ درصد افزایش یافته در حالیکه زمانی که مصروف آموزش هنر،موسیقی و مهارت های دستی می شود بشدت کم شده است. این موارد فشارهای استرسی زیادی را به بچه ها وارد می کنند.
فشارهای تحصیلی و امتحانات: وسواس اولیاء مدرسه و والدین به امتحانات مکرر بچه ها موجب اعمال استرس بسیار زیادی بر آنها می شود.
کم بودن زمان استراحت: زمان اوقات فراغت از کار روزانه برای بچه ها در حال کمتر شدن است. حتی زمان زنگ تفریح ها هم در مدارس در حال کاهش است.
برنامه های شلوغ و زیاد: برنامه زندگی خیلی از بچه ها بسیار شلوغ و با محدودیت های زمانی است. غیر از مدرسه خیلی از بچه ها باید در کلاس های ورزشی یا موسیقی یا هنری هم شرکت کنند. رفت و آمدهای شهری و ترافیک و نیازبه برنامه ریزی دقیق برای حضور در این برنامه ها می تواند فشار و استرس زیادی را به بچه ها وارد کند.
آزار و اذیت از طرف همسالان: خیلی از بچه ها در مدرسه موجب آزار و اذیت کلامی یا جسمی توسط همسالان و همکلاسی های خود قرار می گیرند. آزار و اذیت از طریق شبکه های اجتماعی هم از تهدیدهای جدید در محیط وب است.
قرار گرفتن در معرض تلویزیون و اینترنت: در دنیای کنونی همه بچه ها خواه ناخواه در معرض برنامه هایی در تلویزیون و اینترنت هستند که محتوای غالب آنها برای بزرگسالان تهیه شده و برای بچه ها مناسب نیستند. فیلم های خشونت بار و بازی های نامناسب کامپیوتری از علل مهم وارد شدن استرس به روح و روان بچه ها است.
فشارهای خانوادگی: جدایی پدر و مادر، بیکاری والدین و یا بیماری آنها می تواند روح ظریف کودک را تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز استرس در آنها شود. خانه محلی برای آرامش کودک است. خانه ای که در آن بچه هر روز شاهد مشاجرات و نزاع پدر و مادر باشد از علل مهم وارد شدن استرس به او است.
خواب ناکافی: غالب بچه ها امروزه خواب ناکافی دارند و از علل مهم آن وجود تلویزیون یا موبایل است که حتی در اطاق خواب هم آنها را رها نمی کند. خواب ناکافی موجب بروز استرس و افت تحصیلی می شود.
بیماری های مزمن: بیماری هایی مانند آسم، چاقی مفرط یا بیش فعالی امروزه تعداد زیادی از بچه ها را درگیر کرده است. جدای از آن خیلی از بیماری های جدی که قبلا کشنده بود امروزه با پیشرفت دانش پزشکی کنترل شده اند و نتیجه آن زنده ماندن کودکی است که دچار بیماری مزمنی شده است. این بیماری میتواند منشا استرس باشد.
راه‌کارها و پیشنهادهایی برای کاهش استرس کودکان
به منظور رفع عوامل موثر و زمینه‌ساز در ایجاد نگرانی و اضطراب در کودکان ، پیشنهادها و راه‌کارهایی به صورت زیر ارایه می‌گردد:
والدین حس اعتماد به نفس و خودباوری را در کودکان تقویت کنند.
از بحث و نزاع و دامن زدن به اختلافات به شدت بپرهیزند.
اگر می‌خواهند کودکانشان در آینده دچار ناراحتی‌های عصبی – روانی نشوند، باید به آنها اجازه دهند تااحساسات خود را اعم از مثبت یا منفی اظهار نمایند و به آنها بیاموزند که ”خوب“ و ”بد“ بودن ربطی به احساسات ندارند ، بلکه به اعمال و رفتار آنها بستگی دارد.
عکس‌العمل والدین به گونه‌ای باشد که کودکان از اشتباهات خود پند گیرند.
اشتباهات گذشته کودکان را به رخ آنان نگشند.
اگر به هر دلیل کودکان را توبیخ یا تنبیه می‌کنند، حتما علت آن را برایشان توضیح دهند ؛ زیرا اگر کودکان از علت تنبیه آگاه شوند هم به اشتباهات خود پی می‌برند و هم دچار نگرانی نمی‌شوند.
والدین باید الگویی از انسان‌های مستقل و آزاد اندیش برای فرزندان خود باشند و بین گفتار و رفتار آنها هماهنگی وجود داشته باشد.
به تفریحات و سرگرمی‌های کودکان بها دهند و با آنها هم بازی شوند ؛ زیرا هم بازی شدن فرصتی فراهم می‌سازد که والدین و کودکان در بیان ایده‌ها مشارکت داشته باشند.
از مقایسه کودک خود با دیگر کودکان بپرهیزند.
و بالاخره بستری مناسب برای ایجاد احساس امنیت و آرامش و درک متقابل یکدیگر در خانواده مهیا سازند.
