زایمان طبیعی برای همه آشناست و در تمام دنیا به عنوان اصلی ترین روش زایمان شناخته میشود. اگرچه چند سالی است که در ایران آمار زایمانهای سزارین و طبیعی جایشان را با هم عوض کرده اند، اما به نظر میرسد با مجهز شدن بیمارستانها به امکاناتی برای راحتتر کردن زایمان طبیعی و اطلاع رسانی درست در مورد این زایمان، دوباره موجی از طرفداران آن ایجاد شده است.
در زایمان طبیعی معمولا پس از ۴۰ هفته بارداری کامل میشود و فرآیند زایمان به صورت خود به خود آغاز میشود. دردهای زایمان همان چیزی هستند که اغلب زنها به خاطر ترس از آنها تن به سزارین میدهند.
با این وجود دردهای زایمان ۲ ویژگی مهم دارند که آنها را در درجه مطلوبیت بیشتری نسبت به دردهای سزارین قرار میدهد. یکی اینکه دردها مقطعی هستند، یعنی به صورت دائم درد وجود ندارد و در نتیجه در طول زمان درد، مدتهای کوتاهی برای استراحت وجود دارد.
دوم اینکه دردهای زایمان طبیعی تا قبل از تولد فرزند هستند، در حالی که دردهای زایمان سزارین تقریبا یک روز بعد از زایمان به اوج خود میرسند؛ یعنی زمانی که زن، مادر شده است و نوزاد به او نیاز دارد.
عوارض احتمالی
عوارض خاصی وجود ندارد.
نقش اول: فقط و فقط مادر
هر چند که کادر خوب و حرفه ای میتوانند کمک بزرگی باشند، اما در نهایت نقش اول ماجرای تولد فرزند را خود مادر برعهده دارد.
وزن تقریبی بچه
معمولا بالای ۳ کیلوگرم است، چون دوره جنینی را به طور کامل طی کرده است. اگرچه در مورد جنین درشت (بیشتر از ۴ کیلوگرم) اغلب پزشکان توصیه به سزارین میکنند.
حرفهای نادرست
زایمان طبیعی موجب تغییر شکل و حالت اندام تناسلی می شود
اینطور نیست. رحم و اندام تناسلی زن بافت خاصی دارد که این امکان را به آن میدهد که بیشترین مقدار انبساط و انقباض را داشته باشد. اگرچه ممکن است زایمانهای پی درپی (با فاصله کمتر از ۲ سال و بیشتر از ۴ زایمان) این بافت را فرسوده کند.
زایمان طبیعی موجب افتادگی رحم و مثانه می شود
درست نیست. چیزی که موجب چنین اتفاقی می شود، زایمان نیست بارداری است، آن هم بارداری های پی درپی و ضعیف بودن عضلات شکم که ممکن است به خاطر سن بالا یا ورزش نکردن ایجاد شده باشد.
زایمان طبیعی باعث ایجاد یا تشدید هموروئید می شود
این هم از عوارض بارداری است و ارتباط مستقیمی با نحوه زایمان ندارد. اغلب خانمها بعد از زایمان (چه سزارین و چه طبیعی) برای مدتی دچار این عارضه خواهند شد. اگرچه کسانی که دارای هموروئید حاد باشند، نمی توانند زایمان طبیعی کنند، چون بر اثر فشار زایمان ممکن است دچار خونریزی شوند.
فایده ها
تحقیقات بسیاری نشان میدهد نحوه زایمان ارتباط هایی با ضریب هوشی کودک در آینده و سلامتی عمومی او هم دارد و در تمام این تحقیقات هم زایمان طبیعی گزینه برتر است. مهمترین فایده زایمان طبیعی بهبودی سریع آن است. مدت زمان بهبودی نسبی در زایمان طبیعی کمتر از یک شبانه روز است، در حالی که زایمان سزارین حداقل ۴ روز برای بهبودی نسبی نیاز دارد.
این را بگذارید کنار این که زن بعد از زایمان دیگر یک زن تنها نیست، یک مادر است و نوزادی دارد که به شدت وابسته به اوست و نمی تواند از او بخواهد که شیر نخواهد، چون او درد دارد و نمی تواند بنشیند تا شیرش بدهد. ارتباط مادر و نوزاد در دقایق اول تولد تاثیر زیادی بر نوزاد دارد. مادرانی که زایمان طبیعی کرده اند میتوانند در همان اولین دقایق فرزندشان را در آغوش بگیرند و در یک ساعت اول او را شیر بدهند. این شیر که آغوز نام دارد، ماده ای بسیار مقوی و حامل تمام پادتن های بدن مادر است که در همان اولین ساعت نوزاد را ایمن میکند.
رحم در زایمان طبیعی سریع تر جمع می شود و اندام مادر با سرعت بیشتری به حالت قبل برمی گردد. علاوه بر این به دلیل بهبودی سریع امکان ورزش نیز یک هفته بعد از زایمان وجود دارد.
پرسش های مهم
برای چه کسی مناسب است؟
به شرط آنکه جزو موارد منع شده نباشید، اگر از ۷ مورد زیر بیشتر از ۳ مورد را دارید، زایمان طبیعی انتخاب مناسبی برای شماست:
طبیعی هر چیزی را ترجیح میدهم.
شجاعت کافی برای روبه رو شدن با سختی های زندگی ام را دارم.
کسی را برای کمک در روزهای اول بعد از زایمان ندارم.
نمی خواهم هزینه زیادی بکنم.
به یک بیمارستان خوب و مجهز دسترسی دارم.
می خواهم مادر شدن را با تمام وجود حس کنم.
می خواهم اولین کسی باشم که فرزندم را در آغوش می کشم.
چه کسی نباید انجام بدهد؟
کسانی که دچار یکی از این موارد هستند، معمولا منع زایمان طبیعی دارند:
موقعیت بریچ جنین در شکم (سر جنین پایین نباشد)
کوچک بودن غیرطبیعی لگن زن یا قد کمتر از ۱۵۰ سانتی متر
سابقه خونریزی یا سقط یا مشکلات دیگر در بارداری (به تشخیص پزشک)
موقعیت اضطراری برای جنین (مثل نبض غیرعادی یا دفع مکونیوم)
هموروئید حاد
دیسک حاد
دیابت بارداری
فشار خون بالا
پارگی کیسه آب پیش از هفته ۳۷
درشتی غیرعادی جنین
سابقه سزارین قبلی یا هر جراحی شکمی دیگر
به چه دلیل ممکن است نخواهید انجام بدهید؟
به هر کدام از این دلایل هم که باشد، نمیشود به کسی خرده گرفت. اگرچه بعضی از این دلایل قابل رفع هستند (مثل انواع ترس که با مطالعه بیش تر و شنیدن تجربیات دیگران حل میشوند) اما در نهایت انتخاب با شماست.
از درد میترسم.
میترسم کلی درد بکشم و آخرش مجبور به سزارین بشوم.
آستانه تحملم پایین است و زود خسته یا عصبی میشوم.
بیمارستانی با کادری مجرب برای زایمان طبیعی در دسترسم نیست.
کجاها دارند؟
تقریبا تمام بیمارستان های دارای بخش زنان و زایمان امکان زایمان طبیعی را دارند. بعضی از بیمارستانهای خصوصی در شهرهای بزرگ به دلیل مشکلات زایمان طبیعی برای کادر درمانی (غیرقابل پیش بینی بودن، مدت طولانی و هزینه کم!) زایمان طبیعی را انجام نمیدهند. در این مورد حتما از بیمارستان سوال کنید.
انواع زایمانهای طبیعی
زایمان طبیعی در دنیا به صورت های مختلفی انجام میشود. در ایران تا همین چند سال پیش تنها روش زایمان طبیعی همان روش عادی همراه با درد کشیدن بود، اما چند سالی است که تجهیزاتی برای تسهیل زایمان طبیعی در بعضی از بیمارستان ها ایجاد شده است.
با استفاده از گاز
منظور از گاز در واقع ترکیباتی از داروهای مسکن است که همراه با اکسیژن خالص (که خودش آرامش بخش است) در طول مدت درد به زن داده می شود تا تنفس کند. این ترکیب موجب آرامش بیشتر زن می شود و در دردهای طولانی بسیار مفید است.
زایمان در آب
بیمارستان های کمی هستند که امکان زایمان در آب را دارند. کثیف کاری زیاد، سخت شدن استریل و ضدعفونی کردن محل، لباسهای متفاوت و خیس شدن کادر درمانی از جمله دلایلی هستند که کمتر بیمارستانی زیر بار این امکان میرود. با این حال زایمان در آب یکی از حالت های بسیار آرامش بخش در زایمان است. در این حالت زن مدت درد را در داخل آب میگذراند که هم موجب تسکین اندک درد میشود و هم به زن آرامش بیشتری برای تحمل درد می دهد.
زایمان با کمک ماما در خانه
زایمان در منزل در بسیاری از کشورهای اروپایی روش اصلی زایمان است. در این روش زن با مامایی که از قبل مراقبت های بارداری او را انجام میداده، زایمان را در خانه انجام میدهد. راحتی زن در زایمان، آرامش بیشتر و حضور همسر در طول فرآیند زایمان چیزی است که این نوع زایمان را عالی میکند. در ایران هم ماماهای خاصی این کار را انجام میدهند. در هر حال برای این زایمان حتما باید یک آمبولانس مجهز جلوی در خانه باشد تا در صورت رخ دادن هر اتفاقی زن را سریع به بیمارستان برساند.
برای دیدن پربازدیدترین های نی نی نما لطفاً کلیک کنید…
از يک دقيقه پس از زايمان تا ۱۲ ساعت بعد چه اتفاقي مي‌افتد؟
فرزند شما همين الان متولد شده و در سلامت کامل است. اما حال خودتان چطور است؟ مي‌خواهيد بدانيد در ۱۲ ساعت اولي که از زايمان‌تان مي‌گذرد، چه حال و روزي خواهيد داشت؟ پس با ما همراه شويد!
۱ دقيقه بعد
سر و شانه جنين شما بيرون آمده است. ماما به شما اکسي‌توسين تزريق مي‌کند. اکسي‌توسين هورموني است که سبب انقباض مي‌شود. تزريق آن به مادر کمک مي‌کند رحم‌اش منقبض شده و جفت راحتتر از ديواره‌هاي رحم جدا شود.
۱۵ دقيقه بعد
طي اين مدت شما به راحتي زايمان خواهيد کرد و پرستاران اطراف به فرزند شما مي‌رسند. حالا شما و فرزندتان هر دو نياز به استراحت داريد. زايمان هم خستگي روحي مي‌آورد و هم جسمي. بعد از چند دقيقه شما مي‌توانيد با فرزندتان آشنا شويد. پرستار نوزاد تازه متولد شده را روي شکم‌تان مي‌گذارد تا او را حس کنيد. بعد او را با حوله مي‌پوشانند، در عين حال پرستار به وضع شما هم رسيدگي مي‌کند تا مطمئن شود خون‌ريزي غيرمعمول نداريد.
۱۸ دقيقه بعد
شما هنوز در اتاق زايمان هستيد. تيم پزشکي در حال رسيدگي به فرزند شما و چک کردن رنگ پوست، ضربان قلب و تنفس اوست. پرستاران نبض و فشار شما را هم کنترل مي‌کنند تا مطمئن شوند حال شما خوب است!
۲۰ دقيقه بعد
فرزند شما سالم روي سينه شما است. پرستار با يک دست کمي روي شکم و رحم شما فشار مي‌آورد. نگران نباشيد شما دردي حس نخواهيد کرد. او با اين کار تلاش مي‌کند جفت را از رحم کاملا جدا کرده و همان کاري را انجام دهد که هورمون اکسي‌توسين حين زايمان انجام مي‌داد. جفت مورد بررسي قرار مي‌گيرد تا پرستار مطمئن شود کاملا بيرون آمده باشد. حتي مقدار کمي جفت اگر به رحم بچسبد مي‌تواند سبب خون‌ريزي شود. نيم ساعت پس از زايمان، جفت آهسته آهسته بيرون مي‌آيد اما با اين حال پرستار وظيفه دارد آن را چک کند تا جاي هيچ نگراني باقي نماند. در صورتي که جفت کامل نباشد، پرستار رحم را چک کرده و آن را کاملا خالي مي‌کند. پرستار مجددا به شما اکسي‌توسين تزريق مي‌کند تا رحم به شکل اول برگشته و خون‌ريزي قطع شود. در ضمن يک سوند هم به شما وصل مي‌کنند چون اگر مثانه پر باشد اجازه نمي‌دهد رحم به جاي خود برگردد.
۲۵ دقيقه بعد
طي زايمان، ماما پايين مجراي زايمان را شکاف مي‌دهد تا نوزاد راحتتر متولد شود (عمل اپيزيوتومي). اگر اين کار را انجام ندهند ممکن است در حين زايمان پرينه (ميان دو راه)، دچار پارگي شود. در ۲۵ دقيقه پس از زايمان پرستار اين قسمت را بخيه مي‌زند. بعد پزشک براي شما داروي تب‌بر و ضدالتهاب تجويز مي‌کند.
۲۶ دقيقه بعد
بار ديگر تنفس، درجه حرارت، فشار و… شما و فرزندتان چک مي‌شود. اگر درجه حرارت بدن‌تان بالاي ۳۸ درجه سانتي‌گراد بود، براي شما يک آزمايش خون و ادرار تجويز مي‌شود تا ببيند آيا دليل تب عفونت است يا خير. تا زماني که جواب آزمايش حاضر شود، پزشک آنتي‌بيوتيک تجويز مي‌کند.
۳۵ دقيقه بعد
نوزادتان آرام کنارتان خوابيده و سينه شما را براي شير نوشيدن به دهان دارد. نوشيدن شير اول يا شير آغوز به دليل آنکه غني از مواد معدني، پروتئين و پادتن است، بسيار مفيد است.
۱ ساعت و نيم بعد
نوزادتان را وزن مي‌کنند و شما هم در حال استراحت هستيد.
۲ ساعت بعد
ديگر نيازي به مراقبت نداريد. اما اگر احساس ناراحتي مي‌کنيد آن را با پرستار در ميان بگذاريد.
۲ ساعت و نيم بعد
گرسنه‌ايد؟ الان موقع غذا خوردن است!
۱۲ ساعت بعد
مي‌توانيد بلند شويد و دوش بگيريد. تعداد ملاقات‌ها را کم کرده و بيشتر استراحت کنيد. کم‌کم حال شما جا مي‌آيد. مي‌توانيد زندگي خود را از سر بگيريد. تنها تفاوت اينجاست که يک فرشته کوچک به زندگي شما اضافه شده است.