اندومتریوز و کیست اندومتریوز چیست؟

اندومتریوز یک بیماری است که نه به درمان موثر و قطعی یافت شده است و بیش از یک صد میلیون زن در سراسر جهان با این بیماری زندگی می کنند است.

اندومتریوز ، یعنی ، بافت رحم جایی خارج از رحم وجود دارد. ممکن است در هر مکان از حفره لگن وجود داشته باشد و کار کند و غیره. در تخمدان ها و غیره، لوله های فالوپ و غیره به دیوار لگن و غیره از مهبل (واژن), و غیره. یا روده بزرگ مثانه ، در موارد نادر ، کلیه ، آپاندیس و ریه ممکن است وجود داشته باشد.

کیست مثانه؛ انواع، علل، علائم، تشخیص و درمان کیست های مثانه

این بیماری باعث درد بسیار شدید, به خصوص در طول دوره از دوره. درد در هنگام رابطه جنسی و در هنگام دفع ادرار و مدفوع ، تهوع و سردرد و درد عضلانی علائم دیگری هستند که برای این بیماری در نظر گرفته می شوند. اگر این بافت نابجای رحم و تخمدان است که منجر به شکل گیری کیستهایی پر از خون و عفونت می شود که کیست, شکلات, می گویند و اگر که پاره شود و محتویات آن وارد شکم می شود و مشکلات بسیار جدی برای بیمار ایجاد می کند.

رحم بعنوان مهترین اندام در دستگاه تولید مثلی زن به شکل یک گلابی وارونه است که در خط میانی بدن، در لگن، پشت مثانه و در مقابل رکتوم قرار دارد. یک انتهای رحم، به مهبل باز می شود و انتهای دیگر آن بسته به نوع رحم، به یک یا هر دو لوله فالوپ متصل است. این اندام از لایه ها و قسمتهای مختلفی از جمله: آستر رحم (آندومتر)، فوندوس، دهانه رحم، حفره رحم، لوله های رحمی (لوله های فالوپ) تشکیل شده است.

رحم دارای دیواره ی ضخیم و عضلانی می باشد که در طول سالهای باروری زن، در پاسخ به تحریکات هورمونی و کل چرخه عادت ماهانه یک زن تغییر می کند. هرگونه اختلال در ساختار و عملکرد، می تواند باعث بیماریهای رحم شود. برخی از این عارضه ها و بیماریها عبارتند از: چسبندگی رحمی (سندرم اشرمن)، اندومتریوز ، سرطان رحم، پولیپ رحم، میوم رحم، بیماریهای التهابی رحم.

در این مقاله به بررسی علل اِندومِتریوز، علایم و تشخیص ِاندومِتریوز و راه های درمان آن می پردازیم:

اندومتریوز اختلالیست که در آن، بافتی که سطح داخلی رحم را می‌پوشاند (اندومتریوم)، در جایی خارج از رحم مثل لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها، روده، مثانه و لگن رشد می‌ کند. گفتنی است عوامل ژنتیکی و هورمونی در ایجاد این حالت دخیل هستند ولی تاکنون علت مشخصی برای این وضعیت یافت نشده است.

بافت اندومتریوم از غدد، سلول‌های خونی و بافت پیوندی تشکیل شده است و به شکل طبیعی در رحم رشد می‌کند و سطح پوششی رحم را برای تخمک گذاری آماده می ‌سازد. اندومتریوز اغلب دردناک است و تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و بافت پوشاننده سطح درون لگن را درگیر می ‌کند و گسترش به خارج از ارگان‌های لگن نادر است. در فردی که مبتلا به اندومتریوز است، بافت اندومتریوم نابجا از نظر عملکرد همانند بافت طبیعی ضخیم می‌شود، ریزش می ‌کند و با هر چرخه قاعدگی خونریزی می‌ کند و چون راهی برای خروج از بدن ندارد گیر می‌ افتد.
اگر اندومتریوز تخمدان‌ها را درگیر کرده باشد، کیست ‌هایی به نام اندومتریوما شکل می‌ گیرند، بافت احاطه کننده آن آسیب می‌بیند و در نهایت بافت اسکار (بافت ترمیم شده پس از یک زخم) و چسبندگی (از طریق تشکیل باندهای غیرطبیعی از بافت فیبروز ارگان‌های داخل لگن به یکدیگر می‌چسبند) به جا می ‌گذارد.

بیش از ۱۰ میلیون زن در سراسر دنیا مبتلا به آندومتریوز هستند. آندومتریوز وضعیتی است که در آن پوشش دهانه رحم، به نام آندومتر، در خارج از رحم رشد می کند و غالباً تا لوله های فالوپ ، تخمدان ها و دیواره لگن گسترش می یابد. این بیماری در بین زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله شایع تر است؛ اما می تواند دختران ۱۰ ساله را نیز درگیر کند. تقریباً نیمی از زنان مبتلا به آندومتر، درد مزمن در ناحیه لگن دارند؛ در حالی که حدود ۷۰ درصد دچار درد در دوره قاعدگی (دیسمنوره= قاعدگی دردناک) می شوند. ناباروری نیز شایع است و از هر دو زن، یک نفر دچار این عارضه می شود. در این مقاله به علت ایجاد کیست آندومتریوز خواهیم پرداخت. می توانید از فهرست زیر برای دسترسی آسان به مقاله استفاده کنید.

کیست اندومتریوز چیست؟

کیست اندومتریوز با نامهای کیست اندومتریال و کیست شکلاتی نیز شناخته می شود و محتوای آن پُر از مایع (خون کهنه) است که عموما در داخل تخمدان ها تشکیل می شود. این کیست به دلیل ظاهر قهوه ای و قیرگونه خود که مانند شکلات آب شده است به نام کیست شکلاتی مشهور شده است. بین ۲۰ تا ۴۰ درصد افراد مبتلا به آندومتریوز به کیست اندومتریوز (شکلاتی) نیز دچار می شوند؛ در واقع کیست اندومتریوز زیر گروه عارضه اندومتریوز می باشد.

همچنانکه در مقاله پیشین یعنی ” اندومتریوز ” بیشتر شرح داده شد اندومتریوم، بافت تشکیل دهنده حفره داخلی رحم است. بیماری اندومتریوز زمانی ایجاد می‌ شود که بافت آندومتریوم در سایر نقاط دستگاه تناسلی پخش شود از جمله در حفره داخل شکمی یا در تخمدان که سبب ایجاد کیست اندومتریوز تخمدان می‌شود. اندومتریوز در بعضی از زنان سبب درد شده و می ‌تواند باعث ناباروری نیز گردد. حدود ۵ الی ۱۰ درصد زنان مبتلا به کیست اندومتریوز هستند که اغلب این زنان توانایی باروری دارند. اگرچه بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد ناباروری زنان به علت کیست آندومتریوز تخمدان است.

اما بدانید از همه چیز درباره آی وی اف، هیستروسکوپی، لاپاروسکوپی

اندومتریوز بیماری مزمنی است که در اثر رشد بافت غددی و استرومای اندومتر در خارج از رحم ایجاد می ‌شود. نمای ظاهری اندومتریوز از وجود نقاط ریز اندومتریوزی بر روی اعضای لگنی تا کیست‌های بزرگ اندومتریومایی تخمدان که آناتومی لوله‌های رحمی و تخمدان را به هم می ‌زنند و ایجاد چسبندگی‌های وسیعی می ‌کنند متفاوت است. بیماران مبتلا به اندومتریوز ممکن است از دیسمنوره، دیس‌پارونیا. دردهای مزمن لگنی و نازایی رنج ببرند. اندومتریوز در ۴۸-۲۱ درصد از زنان نابارور وجود دارد.

اگر اندومتریوز از نوع متوسط یا شدید باشد با گرفتاری تخمدان‌ها سبب بروز چسبندگی‌هایی می‌شود که مانع تحرک لوله‌های رحمی و تخمدان و مانع برداشت تخمک می‌گردد و با کاهش باروری همراه خواهد بود. تشخیص اندومتریوز با بیوپسی از ضایعات مشکوک که از طریق لاپاراسکوپی به ‌دست آمده‌اند تایید می ‌شود. مشخص شده است که غلظت CA125 بطور قابل توجهی در زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط یا شدید افزایش می‌یابد و در زنان مبتلا به بیماری جزیی یا خفیف طبیعی است.
در مقایسه با لاپاراسکوپی سنجش میزان سرمی CA125 هیچگونه ارزش تشخیصی ندارد. اندازه‌گیری سریال CA125 ممکن است در پیشگویی عود آندومتریوز به‌ دنبال درمان مفید باشد.

منبع: دکتر فاطمه سروی